Pyszczkowiak

Pyszczkowiak
	Oxymycterus
	Waterhouse, 1837
	; Przedstawiciel rodzaju – pyszczkowiak długonosy (O. nasutus) na ilustracji z 1839 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Akodontini
Rodzaj	pyszczkowiak
	Typ nomenklatoryczny
	Mus nasutus Waterhouse, 1837
Synonimy
	Oxymycteris: Schinz, 1845; Oxymicterus: Gay, 1847; Oxymyctorus: Tomes, 1860; Oxymcterus: Vorontsov, 1979; Oxymeterus: Vorontsov, 1979; Oxymycetrus: Vorontsov, 1979; Oxymyceterus: Vorontsov, 1979; Oximycterus: Marinho-Filho, Reis, Oliveira, Vieira & Paes, 1994;
	Oxymycteris: Schinz, 1845; Oxymicterus: Gay, 1847; Oxymyctorus: Tomes, 1860; Oxymcterus: Vorontsov, 1979; Oxymeterus: Vorontsov, 1979; Oxymycetrus: Vorontsov, 1979; Oxymyceterus: Vorontsov, 1979; Oximycterus: Marinho-Filho, Reis, Oliveira, Vieira & Paes, 1994;
Gatunki
	18 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	18 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pyszczkowiak^[10] (Oxymycterus) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej^[11]^[12]^[13].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 97–197 mm, długość ogona 69–156 mm, długość ucha 13–26 mm, długość tylnej stopy 21–42 mm; masa ciała 26–125 g^[12]^[14].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1837 roku angielski przyrodnik George Robert Waterhouse na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Na gatunek typowy Waterhouse wyznaczył (oznaczenie monotypowe) pyszczkowiaka długonosego (O. nasutus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Oxymycterus (Oxymycteris, Oxymicterus, Oxymyctorus, Oxymcterus, Oxymeterus, Oxymycetrus, Oxymyceterus, Oximycterus): gr. οξυς oxus ‘ostry, spiczasty’; μυκτηρ muktēr, μυκτηρος muktēros ‘pysk, nos’, od μυκτεριζω mukterizō ‘kręcić nosem’^[15].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[16]^[14]^[11]^[10]:

Oxymycterus itapeby Peçanha, Quintela, Ribas, Althoff, Maestri, G.L. Gonçalves & Freitas, 2019
Oxymycterus amazonicus Hershkovitz, 1994 – pyszczkowiak amazoński
Oxymycterus delator O. Thomas, 1903 – pyszczkowiak paragwajski
Oxymycterus dasytrichus (Schinz, 1821) – pyszczkowiak atlantycki
Oxymycterus quaestor O. Thomas, 1903 – pyszczkowiak parański
Oxymycterus inca O. Thomas, 1900 – pyszczkowiak inkaski
Oxymycterus paramensis O. Thomas, 1902 – pyszczkowiak leśny
Oxymycterus willkaurco Zeballos, Medina, Rico-Cernohorska & Salazar-Bravo, 2021
Oxymycterus nigrifrons Osgood, 1944
Oxymycterus juliacae J.A. Allen, 1900
Oxymycterus hiska Hinojosa, S. Anderson & Patton, 1987 – pyszczkowiak mały
Oxymycterus hucucha Hinojosa, S. Anderson & Patton, 1987 – pyszczkowiak keczuański
Oxymycterus caparoae Hershkovitz, 1998 – pyszczkowiak stokowy
Oxymycterus rufus (G. Fischer, 1814) – pyszczkowiak rudy
Oxymycterus nasutus (Waterhouse, 1837) – pyszczkowiak długonosy
Oxymycterus wayku Jayat, D’Elía, Pardiñas, Miotti & Ortiz, 2008 – pyszczkowiak ciemny
Oxymycterus josei F.G. Hoffmann, E.P. Lessa & M.F. Smith, 2002 – pyszczkowiak urugwajski

Opisano również gatunek wymarły znany ze szczątków subfosylnych z Brazylii^[17]:

Oxymycterus cosmodus Winge, 1888

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Niepoprawna późniejsza pisownia Oxymycterus Waterhouse, 1837.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b G.R. Waterhouse. Hitherto undescribed, and drawings were exhibited by him illustrative of the modifications observable in their dentition. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5 (1), s. 21, 1837. (ang.).
↑ H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 179. (niem.).
↑ C. Gay: Historia física y política de Chile: segun documentos adquiridos en esta república durante doce años de residencia en ella y publicada bajo los auspicios del supremo gobierno. T. 1: Zoologia.. Paris; Chile: En casa del autor; Museo de Historial Natural de Santiago, 1847, s. 107. (hiszp.).
↑ R.F. Tomes. Notes on a Second Collection of Mammalia made by Mr. Fraser in the Republic of Ecuador. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 28, s. 213, 1860. (ang.).
↑ Vorontsov 1979 ↓, s. 17.
↑ Vorontsov 1979 ↓, s. 27.
↑ Vorontsov 1979 ↓, s. 198.
↑ Vorontsov 1979 ↓, s. 269.
↑ J. Marinho-Filho, M.L. Reis, P.S. Oliveira, E.M. Vieira & M.N. Paes. Diversity standards and small mammal numbers: conservation of the Cerrado biodiversity. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 66 (supl. 1), s. 151, 1994. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 253. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 412. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 463–467. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Oxymycterus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 262–263. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 491, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 39, seria: E Museo Lundii 1 (3). (duń.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

N.N. Vorontsov: Evolution of the Alimentary System in Myomorph Rodents (Evolyutsiya pishchevari tel’noi sistemy gryzunov mysheobraznye). New Delhi: Indian National Scientific Documentation Centre, 1979, s. 1–346. (ang.).

[npp-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Niepoprawna późniejsza pisownia Oxymycterus Waterhouse, 1837.

[Waterhouse-1] G.R. Waterhouse. Hitherto undescribed, and drawings were exhibited by him illustrative of the modifications observable in their dentition. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 5 (1), s. 21, 1837. (ang.).

[sch-3] H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 179. (niem.).

[gay-4] C. Gay: Historia física y política de Chile: segun documentos adquiridos en esta república durante doce años de residencia en ella y publicada bajo los auspicios del supremo gobierno. T. 1: Zoologia.. Paris; Chile: En casa del autor; Museo de Historial Natural de Santiago, 1847, s. 107. (hiszp.).

[tom-5] R.F. Tomes. Notes on a Second Collection of Mammalia made by Mr. Fraser in the Republic of Ecuador. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 28, s. 213, 1860. (ang.).

[CITEREFVorontsov1979[https://www.biodiversitylibrary.org/page/32118029_17]-6] Vorontsov 1979 ↓, s. 17.

[CITEREFVorontsov1979[https://www.biodiversitylibrary.org/page/32117999_27]-7] Vorontsov 1979 ↓, s. 27.

[CITEREFVorontsov1979[https://www.biodiversitylibrary.org/page/32118212_198]-8] Vorontsov 1979 ↓, s. 198.

[CITEREFVorontsov1979[https://www.biodiversitylibrary.org/page/32118295_269]-9] Vorontsov 1979 ↓, s. 269.

[fil&inni-10] J. Marinho-Filho, M.L. Reis, P.S. Oliveira, E.M. Vieira & M.N. Paes. Diversity standards and small mammal numbers: conservation of the Cerrado biodiversity. „Anais da Academia Brasileira de Ciências”. 66 (supl. 1), s. 151, 1994. (ang.).

[Cichocki&inni-11] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 253. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-12] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 412. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-13] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 463–467. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-14] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Oxymycterus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-02].

[amw-15] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 262–263. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-16] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 491, 1904. (ang.).

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[win-18] H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 39, seria: E Museo Lundii 1 (3). (duń.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]