Raniuszek malutki
| Aegithalos exilis[1] | |||
| (Temminck, 1836) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
raniuszek malutki | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Raniuszek malutki[3], raniuszczyk (Aegithalos exilis) – gatunek małego ptaka z rodziny raniuszków (Aegithalidae). Występuje endemicznie na Jawie. Do niedawna umieszczany w monotypowym rodzaju Psaltria, wyodrębniony do Aegithalos na podstawie analizy filogenetycznej[4].
Znaczenie nazwy naukowej[edytuj | edytuj kod]
Gr. αιγιθαλος aigithalos – sikora. Trzy różne gatunki zostały ujęte pod tą nazwą przez Arystotelesa: raniuszek zwyczajny, bogatka zwyczajna i modraszka zwyczajna[5]. Epitet gatunkowy: łac. exilis – mały, smukły, malutki, od ex – bez; ile, ilis – wnętrzności[5].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Gatunek endemiczny dla zachodniej i centralnej Jawy. Całkowity zasięg występowania szacowany jest na 36 200 km². Zasiedla wilgotne górskie lasy. Nie jest znana wysokość, na której jest spotykany[6].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi około 84 mm, w tym ogona 38 mm i dzioba 6 mm. Skrzydło mierzy 40–46 mm, skok 14 mm[7]. Tęczówki białe. Wierzch ciała, w tym skrzydła i sterówki, jednolicie ciemnoszare. Dziób czarniawy. Gardło jasnoszare, pierś miejscami szara, spód ciała białokremowy. Nogi i stopy pomarańczowe.
Behawior[edytuj | edytuj kod]
Gatunek słabo poznany[8]. Pod względem głosu i pożywienia przypomina raniuszka, lecz w kwestii lęgów brak jakichkolwiek danych[9].
Status, zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek od 1994 roku klasyfikowany przez IUCN jako najmniejszej troski (LC, Least Concern); wcześniej, w 1988 roku nadano mu status bliski zagrożenia (NT, Near Threatened). Całkowita populacja jest nieznana, ale szacuje się, że zmniejsza się w wyniku wycinki lasów[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Psaltria exilis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2016-06-09] (ang.).
- ↑ BirdLife International, Psaltria exilis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-03-17] (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Aegithalidae Reichenbach, 1849-50 - raniuszki - Long-tailed tits (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-14].
- ↑ U.S. Johansson, P.G.P. Ericson, J. Fjeldså, M. Irestedt. The phylogenetic position of the world's smallest passerine, the Pygmy Bushtit Psaltria exilis. „Ibis”. 158 (3), s. 519–529, 2016. DOI: 10.1111/ibi.12377. (ang.).
- ↑ a b exilis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2021-12-27] (ang.).
- ↑ a b Pygmy Tit Psaltria exilis. BirdLife International. [dostęp 2013-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (4 marca 2016)].
- ↑ C.E. Hellmayr: Paridae, Sittidae und Certhiidae, bearbeitet von C. E. Hellmayr. 1903, s. 108. (niem.).
- ↑ Joseph del Hoyo, Adrew Ellito, David Christie & Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. T. 13. Penduline-tits to Shrikes. Lynx Edicions, 2008. ISBN 978-84-96553-45-3.
- ↑ P. Wytsman: Genera avium. 1914, s. 53.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).