Rezerwat przyrody Cmentarzysko Jaćwingów
54°09′00″N 22°57′36″E/54,150000 22,960000 Kurhan na terenie rezerwatu przyrody „Cmentarzysko Jaćwingów” | |
| rezerwat leśny | |
| Typ |
kulturowy |
|---|---|
| Podtyp |
zabytków |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1959 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
3,39 ha |
| Ochrona | |
Położenie na mapie Suwałk  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
| 54°09′00″N 22°57′36″E/54,150000 22,960000
| |
Cmentarzysko Jaćwingów – leśny rezerwat przyrody położony na terenie Szwajcarii (dawnej wsi) w granicach administracyjnych miasta Suwałki, około 5 km na północny wschód od centrum Suwałk. Powołany został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 31 października 1959[2]. Zajmuje powierzchnię 3,39 ha[3] (akt powołujący podawał 4,12 ha[2]).
Klasyfikacja rezerwatu[edytuj | edytuj kod]
- Według głównego przedmiotu ochrony jest to rezerwat kulturowy (PKu) podtypu zabytków (za)[3].
- Według głównego typu ekosystemu jest to rezerwat leśny i borowy (EL) podtypu lasów mieszanych nizinnych (lmn)[3].
Według Zarządzenia celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych boru świeżego wraz z cmentarzyskiem kurhanowym użytkowanym w okresie od II do V wieku ery nowożytnej przez ludność kultury sudowskiej[4]. Błędnie utożsamianej z ludem Jaćwingów[4]. Rezerwat jest w rejestrze zabytków pod nr A-a-5.
Walory przyrodnicze i kulturowe[edytuj | edytuj kod]
Głównym walorem kulturowym są kurhany. Najbardziej charakterystyczną formą grobu był kurhan o zmiennej średnicy 6–21 m, zbudowany z kilku warstw kamieni[5]. Na cmentarzysku występowały zarówno groby ciałopalne, jak i szkieletowe. Największe skupiska kurhanów usytuowane są w centralnej części rezerwatu na osi północ – południe na wyniesieniach terenu. Dziś większość grobów ulega zatarciu. Tylko niektóre z nich osiągają wysokość do 0,5 m i są kuliście obłożone kamieniami. Na części kurhanów porastają drzewa.
Teren rezerwatu położony jest na wyniesieniu i znajduje się na wysokości 183,5 m n.p.m.[5] W drzewostanach gatunkiem panującym jest świerk, z domieszką sosny i dębu[5]. Pod okapem na ok. 20% występuje podrost świerka i dębu. Występuje tu wiele gatunków roślin, jak przylaszczka pospolita, konwalijka dwulistna, sałatnik leśny, poziomka, orlica pospolita, szczawik zajęczy, gajowiec żółty, malina kamionka. Z roślin chronionych występują: lilia złotogłów (Lilium martagon), wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum), konwalia majowa (Convalaria majalis).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rezerwat przyrody Cmentarzysko Jaćwingów. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2018-07-25].
- ↑ a b Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 31 października 1959 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M.P. z 1959 r. nr 96, poz. 517).
- ↑ a b c Zarządzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dnia 26 listopada 2019 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Cmentarzysko Jaćwingów”. [w:] Dz. Urz. Województwa Podlaskiego, poz. 5544 [on-line]. 2019. [dostęp 2019-12-30].
- ↑ a b Wojciech Nowakowski. Kurhany Jaćwięgów – kilkadziesiąt lat naukowego mitu. „Światowit”, s. 181–192, 2012. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. ISSN 0082-044X. [dostęp 2021-08-31].
- ↑ a b c Rezerwaty przyrody. Nadleśnictwo Suwałki – Lasy Państwowe, 2014-04-11. [dostęp 2018-07-25].