Rooibos

Rooibos (wym. [r ɔ ː i b ɔ s]) z języka afrikaans: „rooi”, czerwony i „bos”, krzew – czerwonokrzew (aspalat prosty), uprawiany w Południowej Afryce (góry Cederberg)^[1].

Z rośliny otrzymuje się napar ziołowy, zwany najczęściej rooibos tea. Inne nazwy: bush tea, redbush tea (Wielka Brytania), South African red tea (USA) lub w języku afrikaans rooi tee. Bywa też nazywana czerwoną herbatą, jednak czerwonokrzew nie jest spokrewniony z krzewem herbacianym. Jest to napój nietypowy, niespokrewniony z tradycyjnymi herbatami. Napar ma specyficzny, miodowy smak. Wyróżnia się łagodnością i brakiem typowego w herbatach zielonych lub czarnych posmaku goryczy – w porównaniu ze zwykłą herbatą ma w sobie niewielkie ilości garbników, będących jego przyczyną. Nie zawiera także kofeiny i posiada małe stężenie taniny, dlatego może być pity bez ograniczeń przez dzieci oraz przed snem.

Rooibos bogaty jest w przeciwutleniacze, dzięki czemu ma pozytywny wpływ na układ odpornościowy, obniża ciśnienie krwi, spowalnia proces starzenia i hamuje produkcję komórek nowotworowych. Rooibos goi również swędzące rany i może być używany w formie okładu, a dzięki zawartości kwasów fenolowych korzystnie wpływa na przewód pokarmowy^[2]. Wykazuje się właściwościami przeciwutleniającymi, przeciwzapalnymi, przeciwcukrzycowymi, immunomodulującymi, chemoprewencyjnymi oraz kardioprotekcyjnymi. Jest źródłem witaminy C, fluoru, fosforu, magnezu, manganu, miedzi, potasu, sodu, wapnia, żelaza i cynku, ponadto zawiera aspalatynę, dihydrochalkony, izoorientynę, katechiny, kumaryny, kwercetynę, lignany, luteolinę, notofaginę, orientynę i rutynę^[1].

Napój ten znany jest w Europie od około 100 lat. Jego początki przypadają na początek XX wieku, gdy Rosjanin Benjamin Ginsberg zainteresował się krzewem uprawianym w górach Cedar w Afryce Południowej, niedaleko Kapsztadu. Z czasem rozpoznano wartość rooibosu i opracowano metody polowej uprawy czerwonokrzewu. Sprzedawany jest od 1904 roku, a szeroką popularność zdobył w 1930 roku, kiedy to dr P. Le Fras Nortier odkrył niektóre z jego właściwości zdrowotnych. Po kryzysie wywołanym II wojną światową wielu plantatorów zbankrutowało. Doprowadziło to do powstania w 1954 roku Redbos-Tea-Control-Board, która nadzorowała produkcję rooibosu w Afryce Południowej.

Czerwonokrzew osiąga wysokość do 2 metrów, liście przypominają igły sosnowe. Kwitnie na żółto w październiku. Gałązki zbierane są od lata do wczesnej jesieni.

Liście i łodygi, które po dojrzeniu i ususzeniu tnie się na drobne^[1], poddawane są fermentacji i suszeniu lub tylko suszeniu. Niefermentowany susz zachowuje zielony kolor i jest sprzedawany jako zielony rooibos, natomiast fermentowany nabiera czerwonej barwy na skutek utleniania polifenoli.

Całkowita produkcja rooibos w 2007 r. wynosiła ponad 14 kt^[1].