Sentinel Północny
11°33′N 92°14′E/11,550000 92,233333 Zdjęcie satelitarne z 2009. Widoczne są rafy koralowe otaczające wyspę | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
| Archipelag | |
| Powierzchnia |
72[1] km² |
| Populacja (2005) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Andamanów i Nikobarów  | |
Położenie na mapie Indii  | |
| 11°33′N 92°14′E/11,550000 92,233333
| |
| |
Sentinel Północny (hindi उत्तर सेंटीनेल द्वीप) – jedna z wysp archipelagu Andamanów w Zatoce Bengalskiej[3], położona na zachód od południowej części Andamanu Południowego[1]. Jest niewielka, o kształcie zbliżonym do kwadratu, w większości zalesiona, otoczona rafami koralowymi i pozbawiona naturalnych przystani.
Na wyspie żyją Sentinelczycy, posługujący się językiem sentinelskim[4]. Ich populacja wynosi według różnych szacunków od 50 do 400 osób[1] lub od 250 do 300[2]. Ten lud tubylczy nie chce kontaktu ze światem zewnętrznym, pozostając jednym z ostatnich plemion nietkniętych współczesną cywilizacją[5][3]. Sentinelczycy reagują w agresywny sposób na każdą próbę zbliżenia się do nich[6], w tym na pomoc humanitarną[3].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Przed trzęsieniem ziemi na Oceanie Indyjskim w 2004 roku powierzchnia wyspy wynosiła około 72 km²[1]. Otoczona była wąską plażą, za którą wysokość nagle wzrastała o około 20 metrów i potem wolniej do 98 metrów w pobliżu środka[7][8]. Rafy otaczały całą wyspę w odległości mniej więcej kilometra od brzegu[7]; na granicy rafy, około 600 metrów od południowego krańca wyspy, znajdowała się porośnięta lasem wysepka Constance.
Trzęsienie przechyliło płytę tektoniczną pod wyspą, unosząc ją o 1–2 m. Znaczne fragmenty rafy koralowej zostały odsłonięte (niektóre stały się płytkimi lagunami), powiększając wyspę. Zachodni i południowy brzeg przesunęły się w ten sposób o około kilometr, a wysepka Constance połączyła się z główną wyspą[9][10].
Najwyższy punkt wyspy znajduje się na wysokości 122 metrów[7].
Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]
Wyspa jest w dużej mierze pokryta tropikalnym i subtropikalnym wilgotnym lasem liściastym. Ze względu na brak badań dokładny skład flory i fauny lądowej pozostaje nieznany. W swojej wyprawie na wyspę w 1880 roku Maurice Vidal Portman doniósł o otwartej, „parkowej” dżungli z licznymi zagajnikami drzew Manilkara littoralis, a także ogromnymi okazami wełniaka azjatyckiego (Bombax ceiba)[11].
Status polityczny[edytuj | edytuj kod]
Oficjalnie wyspa jest od 1947 częścią indyjskiego terytorium związkowego Andamany i Nikobary[12] i ma status wsi jako North Sentinel Island. W praktyce jednak jej mieszkańcy nie są w żaden sposób kontrolowani i są de facto autonomiczni[6] – w 2005 administracja terytorium stwierdziła, że nie zamierza ingerować w życie tubylców ani próbować doprowadzić do kontaktu[2]. Znane są przypadki łamania zakazu lądowania na wyspie ludziom z zewnątrz[13]. Najbardziej znanym przypadkiem nielegalnego lądowania na wyspie była próba nawracania tubylców na wiarę chrześcijańską w listopadzie 2018 roku przez amerykańskiego misjonarza protestanckiego Johna Allena Chau, zakończyła się ona jednak śmiercią misjonarza, który został zabity przez tubylców. Ze względu jednak na ochronę Sentinelczyków przez rząd Indii, żadne konsekwencje nie zostały wyciągnięte wobec zabójców, jednak zatrzymani zostali ludzie, którzy pomogli misjonarzowi nielegalnie dostać się na wyspę[14].
Spis powszechny z 2011 ustalił populację wyspy na 15 osób (12 mężczyzn i 3 kobiety) mieszkających w 10 domostwach[15], dane te są jednak wysoce niemiarodajne.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f George Weber: The Andamanese – Chapter 8: The Tribes. The Sentineli. [dostęp 2007-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-07)]. (ang.).
- ↑ a b c Subir Bhaumik, Extinction threat for Andaman natives. 5 marca 2005. (ang.)
- ↑ a b c Wyspy, na których nigdy nie chciałbyś zamieszkać.. Wirtualna Polska, 2015-03-18. s. 3. [dostęp 2015-04-24].
- ↑ Christopher Moseley. (Routledge, 2007) ISBN 978-0-7007-1197-0 "Encyclopedia of the World's Endangered Languages". s. 289, 342. Dostęp 2009-10-07. (ang.)
- ↑ Adam Goodheart (2000). "The Last Island of the Savages". American Scholar. Jesień 2000. (ang.)
- ↑ a b Chris Kitching: Land of the lost tribe: The Indian Ocean island that is home to a community who have lived there for 60,000 years... but is too dangerous to visit because they try to kill outsiders. DailyMail. [dostęp 2015-04-24]. (ang.).
- ↑ a b c National Geospatial-Intelligence Agency: Prostar Sailing Directions 2005 India & Bay of Bengal Enroute. ProStar Publications, 2005, s. 226. ISBN 1-57785-662-7. (ang.).
- ↑ Great Britain, Hydrographic Dept: The Bay of Bengal pilot. 1887, s. 257. (ang.).
- ↑ George Weber (2009), The 2004 Indian Ocean Earthquake and Tsunami. Dostęp 2012-07-12. (ang.)
- ↑ Vishvajit Pandya, ''In the forest: visual and material worlds of Andamanese history (1858-2006)'', University Press of America, 2009, s. 347, ISBN 0-7618-4153-9 (ang.).
- ↑ Madhusree Mukerjee, A visit to North Sentinel island: ‘Please, please, please, let us not destroy this last haven’ [online], Scroll.in [dostęp 2022-03-08] (ang.).
- ↑ George Weber. "The Andamanese – Chapter 1: Contact" Dostęp 2011-10-08. (ang.)
- ↑ Redakcja, Jacek Pałkiewicz: Za pożarami w Amazonii stoją biznes i polityka [online], Polska Times, 31 sierpnia 2019 [dostęp 2022-03-08] (pol.).
- ↑ Redakcja, Sentinel Północny: John Allen Chau zamordowany na wyspie przez odizolowane plemię. Misjonarz chciał nawracać ich na chrześcijaństwo [WIDEO] [online], Polska Times, 28 listopada 2018 [dostęp 2022-03-08] (pol.).
- ↑ North Sentinel Island Population – South Andaman, Andaman and Nicobar Islands. Census Population, 2015. [dostęp 2018-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-26)]. (ang.).