Siemion Roszal

Siemion Grigorjewicz Roszal (ur. 13/25 stycznia 1896 r. w Petersburgu, zm. 8/21 grudnia 1917 r. w Jassach) – rosyjski działacz rewolucyjny pochodzenia żydowskiego, bolszewik.

Życiorys

Pochodził z rodziny kupieckiej z Petersburga, tam też uczył się w gimnazjum. Z powodu zaangażowania w nielegalnej rewolucyjnej organizacji uczniowskiej musiał odejść ze szkoły, końcowe egzaminy zdał w trybie eksternistycznym. Rozpoczął następnie studia w petersburskim Instytucie Psychoneurologicznym. W 1914 r. wstąpił do partii bolszewickiej. Rok później został zmobilizowany do armii rosyjskiej, jednak jeszcze w tym samym roku aresztowano go za prowadzenie rewolucyjnej agitacji. Odzyskał wolność po rewolucji lutowej. W 1917 r. był jednym z przywódców bolszewickich w Kronsztadzie i głównych agitatorów działających wśród tamtejszych marynarzy. Po dniach lipcowych, poszukiwany przez policję, początkowo ukrywał się, jednak po aresztowaniu innego czołowego działacza petersburskich bolszewików, Fiodora Raskolnikowa, sam stawił się w więzieniu Kriesty. W więzieniu pisał wspomnienia. Odzyskał wolność rankiem 25 października/7 listopada 1917 r., zwolniony na żądanie oddziału Czerwonej Gwardii, który pojawił się w więzieniu i zażądał wypuszczenia grupy bolszewickich działaczy, w tym Roszala.

Po rewolucji październikowej brał udział w zatrzymaniu marszu Kiereńskiego i Krasnowa na Piotrogród, dowodząc oddziałem marynarzy. Ogłosił się komisarzem wojskowym Gatczyny i powiatu carskosielskiego. 20 listopada/3 grudnia 1917 r. był w kwaterze głównodowodzącego armii rosyjskiej Nikołaja Duchonina w Mohylewie; tego dnia padł on ofiarą samosądu, zamordowany przez żołnierzy.

4/17 grudnia 1917 r. bolszewicki rząd mianował go komisarzem Frontu Rumuńskiego. Cztery dni później jako delegat Rady Komisarzy Ludowych przybył do Besarabii i wziął udział w posiedzeniu tamtejszego rewolucyjnego komitetu wojskowego. Został aresztowany razem z pozostałymi członkami komitetu przez Rumunów, których wojska rozpoczynały interwencję w Besarabii, i osadzony w Jassach. Rumuni zgodzili się wydać go członkom białej organizacji oficerów Frontu Rumuńskiego kierowanej przez płk. B. Palicyna, ci zaś bez sądu rozstrzelali Roszala.

Upamiętnienie

Imieniem Siemiona Roszala nazwano Prospekt Admiralicji (Admirałtiejskij Prospiekt) i Nabrzeże Admiralicji (Admirałtiejskaja Nabierieżnaja) w Petersburgu. W 1944 r. obu ulicom przywrócono nazwy przedrewolucyjne. Imię rewolucjonisty nadano Placowi Komendanckiemu w Kronsztadzie. Miejscowość Marienburg (następnie włączona w granice Gatczyny) została przemianowana na Roszal, imię rewolucjonisty nadano również znajdującej się w niej ulicy oraz fabryce. Podobnie miejscowość Kriestow Brod w obwodzie moskiewskim otrzymała w 1940 r. nową nazwę Roszal. Tablica ku czci Roszala znajduje się w Gatczynie.

Bibliografia

• A. Rabinovitch, The Bolsheviks Come to Power. The Revolution of 1917 in Petrograd, Haymarket Books, Chicago 2017, ISBN 978-1-60846-793-8.