Ziemia wiska: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:36, 1 lis 2012

Historyczny podział Mazowsza
(XIII-XVIII wiek)

Ziemia wiska, ziemia wizka – jednostka terytorialna na średniowiecznym północno-wschodnim Mazowszu. Stolicą ziemi była Wizna.

Już w XI wieku była grodem strzegącym wschodniej granicy Mazowsza przed najazdami Jaćwingów. W XI wieku najdalej wysunięta pozycja piastowska w kierunku Jaćwieży. Gród często był obiektem ataków Jaćwingów, Prusów i Litwinów. Przez jakiś czas książę litewski Witenes miał w posiadaniu gród wiski, który był dla niego ważnym punktem obrony przeciwko Krzyżakom. Książę mazowiecki Bolesław po przymierzu z Litwinami pozostawił Wiznę w ich posiadaniu mimo protestów Krzyżaków. Gdy Krzyżacy zdobyli i zburzyli Wiznę, książę Bolesław samodzielnie odbudował gród w 1296 roku i obsadził ją swoimi zastępami.

Od tej pory Wizna zaczęła stawać się centrum oddzielnej dzielnicy książęcej, w której około roku 1340 rządził Siemowit II. W roku 1382 książę Siemowit IV zastawił Wiznę z całą kasztelanią Krzyżakom za 7000 florenów, którą wykupił od nich w roku 1401. Obszar wielokrotnie w tamtych czasach zastawiany i wykupowany. W 1468 roku wyrok sądu złożonego z dostojników królewskich pozbawił Katarzynę, księżną mazowiecką, praw do ziemi wiskiej i przyłączył ją do Korony.

Ziemia wiska dzieliła się na dwa powiaty: wiski i wąsoski. Znajdowało się w niej w XVI wieku 280 wsi (133 w powiecie wiskim i 147 w wąsoskim).

Ziemia wizka dzieliła się na 3 powiaty: wizki, wązowski, radziwiłowski. Starostwo grodowe wizkie^[1].

Powiaty ziemi wizkiej w XVI wieku wg Adolfa Pawińskiego^[2]
Powiat	Powierzchnia w mil²	Powierzchnia w km²
powiat wiski	10,09	555,86
powiat wąsoski	15,68	863,74
ziemia wiska – Razem Σ	25,77	1419,60

↑ Lucjan Tatomir: Geografia ogólna i statystyka ziem dawnej Polski. Kraków: Drukarnia "Czasu" W. Kirchmayera, 1868, s. 153.
↑ Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1895, s. 5.

Bibliografia

Wizna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 687 .
Mazowsze (granica, historia), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 188 .

[1] Lucjan Tatomir: Geografia ogólna i statystyka ziem dawnej Polski. Kraków: Drukarnia "Czasu" W. Kirchmayera, 1868, s. 153.

[Pawiński1895-2] Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1895, s. 5.

[1]

[2]

@@ Linia 5: / Linia 5: @@
 Już w XI wieku była grodem strzegącym wschodniej granicy Mazowsza przed najazdami [[Jaćwingowie|Jaćwingów]]. W XI wieku najdalej wysunięta pozycja piastowska w kierunku Jaćwieży. Gród często był obiektem ataków Jaćwingów, [[Prusowie|Prusów]] i [[Litwini|Litwinów]]. Przez jakiś czas książę litewski [[Witenes]] miał w posiadaniu gród wiski, który był dla niego ważnym punktem obrony przeciwko Krzyżakom. [[Bolesław IV Kędzierzawy|Książę mazowiecki Bolesław]] po przymierzu z Litwinami pozostawił Wiznę w ich posiadaniu mimo protestów [[Zakon Krzyżacki|Krzyżaków]]. Gdy Krzyżacy zdobyli i zburzyli Wiznę, książę Bolesław samodzielnie odbudował gród w [[1296]] roku i obsadził ją swoimi zastępami.
-Od tej pory Wizna zaczęła stawać się centrum oddzielnej dzielnicy książęcej, w której około roku [[1340]] rządził [[Siemowit II]]. W roku [[1382]] tenże Ziemowit zastawił Wiznę z całą kasztelanią Krzyżakom za 7000 florenów. Obszar wielokrotnie w tamtych czasach zastawiany i wykupowany. W [[1468]] roku wyrok sądu złożonego z dostojników królewskich pozbawił Katarzynę, księżną mazowiecką, praw do ziemi wiskiej i przyłączył ją do Korony.
+Od tej pory Wizna zaczęła stawać się centrum oddzielnej dzielnicy książęcej, w której około roku [[1340]] rządził [[Siemowit II]]. W roku [[1382]] książę [[Siemowit IV]] zastawił Wiznę z całą kasztelanią Krzyżakom za 7000 florenów, którą wykupił od nich w roku 1401. Obszar wielokrotnie w tamtych czasach zastawiany i wykupowany. W [[1468]] roku wyrok sądu złożonego z dostojników królewskich pozbawił Katarzynę, księżną mazowiecką, praw do ziemi wiskiej i przyłączył ją do Korony.
 Ziemia wiska dzieliła się na dwa powiaty: wiski i [[Wąsosz (województwo podlaskie)|wąsoski]]. Znajdowało się w niej w XVI wieku 280 wsi (133 w powiecie wiskim i 147 w wąsoskim).