Wsielub: Różnice pomiędzy wersjami

Wsielub
Państwo	Białoruś
Obwód	grodzieński
Rejon	nowogródzki
Wysokość	190 m n.p.m.
Populacja (2008); • liczba ludności	; 593
Nr kierunkowy	+375 1597
Kod pocztowy	231414
Tablice rejestracyjne	4
	Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:landmark}

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 14:59, 14 kwi 2014

Wsielub (biał. Уселюб) – wieś (dawniej miasteczko) na Białorusi, w rejonie nowogródzkim obwodu grodzieńskiego. Centrum administracyjne sielsowietu.

Po raz pierwszy wspomniana w 1422 na pieczęci Jana Niemiry („+ s(igillum) x iohan(n)is x de x wselub x”)^[1]. W latach 1921-1939 w powiecie nowogródzkim woj. nowogródzkiego II Rzeczypospolitej, siedziba gminy Wsielub^[2]. W 1921 roku miejscowość liczyła 736 mieszkańców^[3]. Po II wojnie światowej wieś weszła w skład Białoruskiej SRR. Od 1991 w niepodległej Białorusi.

Zabytki

Kościół Św. Jana Chrzciciela z XV wieku. Kościół jest najstarszym przykładem stylu gotyckiego na obecnych ziemiach Białorusi. Przypuszczalnie pierwszy kościół około roku 1413 ufundował Jan Niemira, koniuszy Wielkiego Księcia Witolda, namiestnik połocki, właściciel dóbr Wsielub (na warunkach przyjęcia katolicyzmu Jan Niemira jako jeden z pierwszych bojarów litewskich otrzymał własny herb podczas sejmu w Grodnie w 1413 r.). Według innych źródeł, świątynię zbudował jego syn Andrzej Niemira w 1433 r. (data ta jest uważana za oficjalną datę powstania kościoła, ten rok podaje również inwentarz z 1867 r.). Historyk Ochmański za datę powstania świątyni podaje rok 1471, a jego fundatorem – Mikołaja Niemirowicza, namiestnika witebskiego i smoleńskiego. Kościół został wzniesiony w pierwszej połowie XV w. i poświęcony pt. św. Jan Chrzciciela. W swym pierwotnym wyglądzie świątynia ta się jednak nie zachowała. Na początku była to prostokątną salą z pięciobryłową absydą, skierowana na wschód, z jedną zakrystią z północnej strony. Ściany, wyłożone z zewnątrz z cegieł, posiadały wzmocnione przypory. Nad całym wnętrzem górowały gwiaździste sklepienia, oparte na kolumnie w centrum kościoła. W poł. XVI w. ówczesny właściciel, wojewoda połocki Stanisław Dawojna, ufundował ołtarze boczne - Przenajświętszej Trójcy (w 1543 r.) oraz św. Jerzego (1545 r.), tworząc przy nich altarie. W roku 1576 Wsielub stał się własnością protestanta Radziwiłła Rudego, który świątynię katolicką zamienił na zbór kalwiński. W 1642 r. świątynia wróciła do kościoła katolickiego. W ciągu następnych pół wieku kościół w znacznym stopniu został przekształcony: rozebrano murowane sklepienia nad nawą główną i przypory bocznych fasad i absydy. Z zewnątrz ściany otynkowano, dach pokryto płaską, a później - falistą dachówką. W 1710 roku dobudowano kruchtę do wejścia głównego. Odnowioną świątynię pod nowym wezwaniem Świętego Kazimierza, w dniu 1 listopada 1788 roku poświęcił kanonik inflancki i smoleński ks. Tadeusz Łappo. W XVIII wieku kościół został otynkowany z zewnątrz, jak i wewnątrz i została położona podłoga z cegły. Nad nawą wznosił się drewniany sufit, natomiast w prezbiterium i zakrystii zachowały się dawne sklepienia. Świątynia była pokryta gontem, a nad dachem wznosiła się sygnaturka. Kruchta pełniła rolę wejścia głównego. Wnętrze świątyni zdobiły trzy ołtarze ufundowane przez kasztelana nowogródzkiego Antoniego Nowosielskiego: główny – Ukrzyżowania, lewy – św. Kazimierza (z obrazem Matki Bożej, oznaczony 22 wotami), prawy – św. Jana Chrzciciela. Później został ustanowiony czwarty ołtarz, poświęcony św. Antoniemu. Pod kościołem mieściła się krypta. Obok świątyni, na przeciwko bramy, stała drewniana dzwonnica z trzema dzwonami: „dużym, średnim oraz małym”. Drewniana plebania została zbudowana w 1804 roku. Ponowny remont świątyni miał miejsce w latach 1790–1810. Fasada główna została przebudowana w stylu neogotyckim. Nad kruchtą wznosiła się stroma dwupoziomowa ośmioboczna na planie kwadratu wieża-dzwonnica w kształcie namiotu. Boczne skosy fasad uwieńczone były spiczastymi pinaklami. Prawdopodobnie wówczas została dobudowana do świątyni południowa zakrystia. Chory nad wejściem, na których umieszczono organy na 10 głosów, opierały się o dwie doryckie kolumny. Za kościołem ostatni właściciel miasteczka Józef O'Rourke zbudował kaplicę grobową w stylu klasycystycznym z portykiem. W 1930 r. kościół św. Kazimierza był remontowany ze środków hrabiego R’Ourkego i wtedy dach pokryto blachą. Teren przykościelny został otoczony kamiennym murem z trzyczęściową bramą przed kościołem. Z lewej strony świątyni stała ośmioboczna barokowa dzwonnica. Po 1945 roku kościół został zamknięty, parafia została zlikwidowana w 1960 roku, a wkrótce budynek świątyni spłonął podczas pożaru, którego gaszenia zakazał kierownik kołchozu. Odbudowa świątyni rozpoczęło się dopiero po 1990 roku dzięki staraniom ówczesnego proboszcza parafii nowogródzkiej, a obecnego ks. bpa Antoniego Dziemianki. Kościół ponownie został poświęcony 14 września 2002 roku. Rok później zostały ustanowione ołtarze: główny – Ukrzyżowania, lewy boczny – Matki Bożej, zaś prawy – św. Kazimierza. Przed wejściem do kościoła została ustawiona kapliczka-grota z figurą Matki Bożej z Lourdes, przed którą klęczy BernadettaBłąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Przypisy bez podanej nazwy muszą mieć treść.
BŁĄD PRZYPISÓW
.
Cerkiew Św. Michała Archanioła
Kaplica grobowa O'Rourke'ów
Zespół dworsko-parkowy O'Rourke'ów
Synagoga
Stary cmentarz katolicki
Cmentarz żydowski

↑ ↑ Przemysław Nowak i Piotr Pokora "Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku, Poznań 2004, s. 83.
↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII - Część I - Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923

[1] Przemysław Nowak i Piotr Pokora "Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku, Poznań 2004, s. 83.

[gus-2] Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933

[skorowidz-3] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII - Część I - Województwo Nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923

[1]

[2]

[3]

@@ Linia 28: / Linia 28: @@
 == Zabytki==
-* '''Kościół Św. Jana Chrzciciela z XV wieku'''. Kościół jest najstarszym przykładem stylu gotyckiego na obecnych ziemiach Białorusi. Przypuszczalnie pierwszy kościół około roku 1413 ufundował [[Jan Niemira]], koniuszy Wielkiego Księcia Witolda, namiestnik połocki, właściciel dóbr Wsielub (na warunkach przyjęcia katolicyzmu Jan Niemira jako jeden z pierwszych bojarów litewskich otrzymał własny herb podczas sejmu w Grodnie w [[1413]] r.). Według innych źródeł, świątynię zbudował jego syn [[Andrzej Niemira]] w 1433 r. (data ta jest uważana za oficjalną datę powstania kościoła, ten rok podaje również inwentarz z 1867 r.). Historyk Ochmański za datę powstania świątyni podaje rok 1471, a jego fundatorem – Mikołaja Niemirowicza, namiestnika witebskiego i smoleńskiego. Kościół został wzniesiony w pierwszej połowie XV w. i poświęcony pt. św. Jan Chrzciciela. W swym pierwotnym wyglądzie świątynia ta się jednak nie zachowała. Na początku była to prostokątną salą z pięciobryłową absydą, skierowana na wschód, z jedną zakrystią z północnej strony. Ściany, wyłożone z zewnątrz z cegieł, posiadały wzmocnione przypory. Nad całym wnętrzem górowały gwiaździste sklepienia, oparte na kolumnie w centrum kościoła. W poł. XVI w. ówczesny właściciel, wojewoda połocki [[Stanisław Dawojna]], ufundował ołtarze boczne - Przenajświętszej Trójcy (w 1543 r.) oraz św. Jerzego (1545 r.), tworząc przy nich altarie. W roku 1576 Wsielub stał się własnością protestanta Radziwiłła Rudego, który świątynię katolicką zamienił na zbór kalwiński. W 1642 r. świątynia wróciła do kościoła katolickiego. W ciągu następnych pół wieku kościół w znacznym stopniu został przekształcony: rozebrano murowane sklepienia nad nawą główną i przypory bocznych fasad i absydy. Z zewnątrz ściany otynkowano, dach pokryto płaską, a później - falistą dachówką. W 1710 roku dobudowano kruchtę do wejścia głównego. Odnowioną świątynię pod nowym wezwaniem Świętego Kazimierza, w dniu 1 listopada 1788 roku poświęcił kanonik inflancki i smoleński ks. Tadeusz Łappo. W XVIII wieku kościół został otynkowany z zewnątrz, jak i wewnątrz i została położona podłoga z cegły. Nad nawą wznosił się drewniany sufit, natomiast w prezbiterium i zakrystii zachowały się dawne sklepienia. Świątynia była pokryta gontem, a nad dachem wznosiła się sygnaturka. Kruchta pełniła rolę wejścia głównego. Wnętrze świątyni zdobiły trzy ołtarze ufundowane przez kasztelana nowogródzkiego Antoniego Nowosielskiego: główny – Ukrzyżowania, lewy – św. Kazimierza (z obrazem Matki Bożej, oznaczony 22 wotami), prawy – św. Jana Chrzciciela. Później został ustanowiony czwarty ołtarz, poświęcony św. Antoniemu. Pod kościołem mieściła się krypta. Obok świątyni, na przeciwko bramy, stała drewniana dzwonnica z trzema dzwonami: „dużym, średnim oraz małym”. Drewniana plebania została zbudowana w 1804 roku. Ponowny remont świątyni miał miejsce w latach 1790–1810. Fasada główna została przebudowana w stylu neogotyckim. Nad kruchtą wznosiła się stroma dwupoziomowa ośmioboczna na planie kwadratu wieża-dzwonnica w kształcie namiotu. Boczne skosy fasad uwieńczone były spiczastymi pinaklami. Prawdopodobnie wówczas została dobudowana do świątyni południowa zakrystia. Chory nad wejściem, na których umieszczono organy na 10 głosów, opierały się o dwie doryckie kolumny. Za kościołem ostatni właściciel miasteczka [[Józef O'Rourke]] zbudował kaplicę grobową w stylu klasycystycznym z portykiem. W 1930 r. kościół św. Kazimierza był remontowany ze środków hrabiego R’Ourkego i wtedy dach pokryto blachą. Teren przykościelny został otoczony kamiennym murem z trzyczęściową bramą przed kościołem. Z lewej strony świątyni stała ośmioboczna barokowa dzwonnica. Po 1945 roku kościół został zamknięty, parafia została zlikwidowana w 1960 roku, a wkrótce budynek świątyni spłonął podczas pożaru, którego gaszenia zakazał kierownik kołchozu. Odbudowa świątyni rozpoczęło się dopiero po 1990 roku dzięki staraniom ówczesnego proboszcza parafii nowogródzkiej, a obecnego ks. bpa Antoniego Dziemianki. Kościół ponownie został poświęcony 14 września 2002 roku. Rok później zostały ustanowione ołtarze: główny – Ukrzyżowania, lewy boczny – Matki Bożej, zaś prawy – św. Kazimierza. Przed wejściem do kościoła została ustawiona kapliczka-grota z figurą Matki Bożej z Lourdes, przed którą klęczy Bernadetta.
+* '''Kościół Św. Jana Chrzciciela z XV wieku'''. Kościół jest najstarszym przykładem stylu gotyckiego na obecnych ziemiach Białorusi. Przypuszczalnie pierwszy kościół około roku 1413 ufundował [[Jan Niemira]], koniuszy Wielkiego Księcia Witolda, namiestnik połocki, właściciel dóbr Wsielub (na warunkach przyjęcia katolicyzmu Jan Niemira jako jeden z pierwszych bojarów litewskich otrzymał własny herb podczas sejmu w Grodnie w [[1413]] r.). Według innych źródeł, świątynię zbudował jego syn [[Andrzej Niemira]] w 1433 r. (data ta jest uważana za oficjalną datę powstania kościoła, ten rok podaje również inwentarz z 1867 r.). Historyk Ochmański za datę powstania świątyni podaje rok 1471, a jego fundatorem – Mikołaja Niemirowicza, namiestnika witebskiego i smoleńskiego. Kościół został wzniesiony w pierwszej połowie XV w. i poświęcony pt. św. Jan Chrzciciela. W swym pierwotnym wyglądzie świątynia ta się jednak nie zachowała. Na początku była to prostokątną salą z pięciobryłową absydą, skierowana na wschód, z jedną zakrystią z północnej strony. Ściany, wyłożone z zewnątrz z cegieł, posiadały wzmocnione przypory. Nad całym wnętrzem górowały gwiaździste sklepienia, oparte na kolumnie w centrum kościoła. W poł. XVI w. ówczesny właściciel, wojewoda połocki [[Stanisław Dawojna]], ufundował ołtarze boczne - Przenajświętszej Trójcy (w 1543 r.) oraz św. Jerzego (1545 r.), tworząc przy nich altarie. W roku 1576 Wsielub stał się własnością protestanta Radziwiłła Rudego, który świątynię katolicką zamienił na zbór kalwiński. W 1642 r. świątynia wróciła do kościoła katolickiego. W ciągu następnych pół wieku kościół w znacznym stopniu został przekształcony: rozebrano murowane sklepienia nad nawą główną i przypory bocznych fasad i absydy. Z zewnątrz ściany otynkowano, dach pokryto płaską, a później - falistą dachówką. W 1710 roku dobudowano kruchtę do wejścia głównego. Odnowioną świątynię pod nowym wezwaniem Świętego Kazimierza, w dniu 1 listopada 1788 roku poświęcił kanonik inflancki i smoleński ks. Tadeusz Łappo. W XVIII wieku kościół został otynkowany z zewnątrz, jak i wewnątrz i została położona podłoga z cegły. Nad nawą wznosił się drewniany sufit, natomiast w prezbiterium i zakrystii zachowały się dawne sklepienia. Świątynia była pokryta gontem, a nad dachem wznosiła się sygnaturka. Kruchta pełniła rolę wejścia głównego. Wnętrze świątyni zdobiły trzy ołtarze ufundowane przez kasztelana nowogródzkiego Antoniego Nowosielskiego: główny – Ukrzyżowania, lewy – św. Kazimierza (z obrazem Matki Bożej, oznaczony 22 wotami), prawy – św. Jana Chrzciciela. Później został ustanowiony czwarty ołtarz, poświęcony św. Antoniemu. Pod kościołem mieściła się krypta. Obok świątyni, na przeciwko bramy, stała drewniana dzwonnica z trzema dzwonami: „dużym, średnim oraz małym”. Drewniana plebania została zbudowana w 1804 roku. Ponowny remont świątyni miał miejsce w latach 1790–1810. Fasada główna została przebudowana w stylu neogotyckim. Nad kruchtą wznosiła się stroma dwupoziomowa ośmioboczna na planie kwadratu wieża-dzwonnica w kształcie namiotu. Boczne skosy fasad uwieńczone były spiczastymi pinaklami. Prawdopodobnie wówczas została dobudowana do świątyni południowa zakrystia. Chory nad wejściem, na których umieszczono organy na 10 głosów, opierały się o dwie doryckie kolumny. Za kościołem ostatni właściciel miasteczka [[Józef O'Rourke]] zbudował kaplicę grobową w stylu klasycystycznym z portykiem. W 1930 r. kościół św. Kazimierza był remontowany ze środków hrabiego R’Ourkego i wtedy dach pokryto blachą. Teren przykościelny został otoczony kamiennym murem z trzyczęściową bramą przed kościołem. Z lewej strony świątyni stała ośmioboczna barokowa dzwonnica. Po 1945 roku kościół został zamknięty, parafia została zlikwidowana w 1960 roku, a wkrótce budynek świątyni spłonął podczas pożaru, którego gaszenia zakazał kierownik kołchozu. Odbudowa świątyni rozpoczęło się dopiero po 1990 roku dzięki staraniom ówczesnego proboszcza parafii nowogródzkiej, a obecnego ks. bpa Antoniego Dziemianki. Kościół ponownie został poświęcony 14 września 2002 roku. Rok później zostały ustanowione ołtarze: główny – Ukrzyżowania, lewy boczny – Matki Bożej, zaś prawy – św. Kazimierza. Przed wejściem do kościoła została ustawiona kapliczka-grota z figurą Matki Bożej z Lourdes, przed którą klęczy Bernadetta<ref></ref>.
 * Cerkiew Św. Michała Archanioła
 * Kaplica grobowa O'Rourke'ów