Sądowel

Sądowel

{{{rodzaj miejscowości}}}
Państwo	dolnośląskie
Powiat	górowski
Gmina	Wąsosz
Strefa numeracyjna	(+48) 65
Tablice rejestracyjne	DGR
SIMC	0377271
Położenie na mapie brak Brak mapy: dolnośląskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}

{{Polska miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | miejscowość podstawowa = | rodzaj miejscowości = | współrzędne = | alt zdjęcia = Nieznane pola: "flaga wsi", "sekundE", "herb wsi", "minutE", "stopniN", "minutN", "sekundN", "stopniE", "mapa wsi", "dopełniacz wsi" oraz "herb artykuł".

Sądowel (niem. Sandelswalde) – integralna część wsi Lechitów w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie górowskim, w gminie Wąsosz. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Lechitów.

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa sąd. Niemiecki językoznawca Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najwcześniejsze zanotowane nazwy miejscowości w dokumencie z 1103 roku Sandowel oraz Sądowl podając ich znaczenie "Gerichtsort" - "miejscowość sądów".

W księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Zandawel.

Historia

Była jedną z najstarszych osad, a następnie pierwszych grodów kasztelańskich w tej okolicy. Bulla papieża Hadriana IV z 1155 wymienia Sądowel jako gród kasztelański, który był w posiadaniu biskupstwa wrocławskiego. Zapisy w kronikach odnotowują, że władza spoczywała w rękach przedstawicieli wielu polskich rodów m.in. Częstobór, Mojko, Przebysław i Trybut. W 1217 miało miejsce w Sądowlu zawarcie pokoju pomiędzy Władysławem Laskonogim, a Henrykiem I Brodatym. Według hipotezy Krzysztofa Ożóga to właśnie w tej miejscowości miał miejsce w 1281 roku zjazd Piastów śląskich, na którym gospodarz, Henryk IV Probus łamiąc wszelkie zasady gościnności uwięził zaproszonych Henryka III, Przemysła II i Henryka V, chcąc uzyskać od nich ustępstwa polityczne. Gród uległ zniszczeniu w 1319 w wyniku walk Bolesława III, księcia brzeskiego. W II połowie XVIII w. kroniki odnotowały istnienie kościoła ewangelickiego, plebanii i szkoły. W połowie XIX wieku poza kościołem istniał folwark i dziesięć budynków mieszkalnych. Obecnie jest wsią niesołecką, sołectwo znajduje się w pobliskim Lechitowie.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa leszczyńskiego.

Zabytki

Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisany jest obiekt:

• kościół ewangelicki, obecnie rzym.kat. fil. pw. Matki Bożej Królowej Świata, z drugiej poł. XIX w.

Warte uwagi są dwa grodziska zlokalizowane na przeciwległych brzegach Baryczy oraz domy szachulcowe stanowiące zabudowę wsi.

Osoby urodzone w Sądowlu

• W 1686 urodził się Adam Christian Thebesius;
• W 1824 urodził się Kuno Fischer.

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

• BIP
• Glogow.pl, Sądowel
• Bogdan Zgodziński "Województwo leszczyńskie" Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1989 ISBN 83-01-07676-3 s. 340
• Zygmunt Boras "Książęta Piastowscy Śląscy" Wydawnictwo Śląsk 1978 s. 137