Stary Zamek w Grodnie

Stary Zamek w Grodnie

Stary Zamek w Grodnie
Państwo	Białoruś
Miejscowość	Grodno
Typ budynku	zamek rezydencyjny
Styl architektoniczny	manierystyczny
Architekt	Scoto z Parmy
Rozpoczęcie budowy	1398
Ważniejsze przebudowy	lata 80. XVI w.
Pierwszy właściciel	Stefan Batory
Położenie na mapie Grodna Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Strona internetowa

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | plan budynku = | współrzędne = | nazwa oryginalna = Nieznane pola: "sekundN", "sekundE", "stopniN", "minutE", "stopniE" oraz "minutN".

Stary Zamek – zamek królewski w Grodnie, miejsce sejmów walnych I Rzeczypospolitej. Miejsce śmierci królów polski: Kazimierza Jagiellończyka i Stefana Batorego, a także patrona Rzeczypospolitej św. Kazimierza.

Historia

Pierwszy obiekt obronny postawili książęta ruscy w XI wieku. W XIII wieku Grodno przeszło we władanie Litwy, od początku następnego stulecia stało się celem częstych ataków Krzyżaków. W 1393 roku gród został zdobyty przez Krzyżaków, i w tym samym roku stał się jedną z głównych siedzib Witolda, który w roku 1398 wybudował gotycki, murowany zamek z pięcioma basztami. Obiekt ten w głównym zrębie zachował się do dnia dzisiejszego.

W 1445 roku wielki książę litewski Kazimierz IV Jagiellończyk przyjął tu poselstwo koronne, oferujące mu koronę Królestwa Polskiego. W XV wieku na Zamku Dolnym powstał Dom Królewski (tzw. Domus Regia). Król również w tym zamku zmarł w 1492 roku. Na zamku w Grodnie mieszkał i zmarł w 1483 roku syn króla Kazimierza – święty Kazimierz.

Bardzo często przebywał na zamku król Polski Stefan Batory, który w trakcie wojen z Moskwą w latach 1576-1582 uczynił z zamku swoją główną rezydencję. Z inicjatywy Batorego zamek został przebudowany około 1580 roku w stylu renesansowym przez włoskiego architekta Scoto z Parmy. Król Stefan Batory zmarł na zamku w Grodnie 12 grudnia w 1586 roku.

W 1655 roku zamek został doszczętnie zniszczony przez wojska moskiewskie pod dowództwem Chowańskiego. Odbudował go kanclerz wielki litewski i starosta grodzieński Krzysztof Zygmunt Pac. Od 1678 roku odbywał się w nim co trzeci sejm zwyczajny Rzeczypospolitej.

W 1708 roku zamek został zniszczony przez szwedzkie wojska Karola XII czasie III wojny północnej i nigdy już nie powrócił do dawnej świetności. W związku z tym, że stary zamek był zrujnowany, król August III Sas na potrzeby reprezentacyjne wybudował na sąsiednim wzgórzu Nowy Zamek. W związku z tym Stary Zamek w XVIII wieku pozostawał ruiną.

W XIX wieku stary zamek został przebudowany na koszary rosyjskiej armii. Wtedy też rozebrano trzecią kondygnację oraz przebudowano m.in. dawną salę sejmową i izbę poselską.

Po odzyskaniu przez Polskę Grodna w 1919 roku, stary zamek został przystosowany do pełnienia funkcji muzealnych – jego twórcą i kustoszem był Józef Jodkowski (1890–1950), polski archeolog, autor wielu prac o Grodnie i ziemi grodzieńskiej. W czasie II wojny światowej większość zbiorów zgromadzonych na zamku uległo rozkradzeniu. Zachował się jednak m.in. oryginalny testament Tadeusza Kościuszki z 1817 roku, prezentowany w muzeum.

Obecnie istnieją plany odbudowy zamku w formie z czasów panowania Stefana Batorego.

• 
  Zamek Stary na widoku Grodna z 1597
• Zamek za panowania Stefana Batorego
  Zamek za panowania Stefana Batorego

Bibliografia

• Grodno: miasto nad Niemnem, Kraków 2005, ISBN 83-89676-33-8

Zobacz też

• Nowy Zamek w Grodnie