Zespół pałacowo-parkowy Radziwiłłów w Białej Podlaskiej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Bot poprawia błędne wywołania {{PAGENAME}} |
drobne merytoryczne |
||
Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = |
|www = |
||
}} |
}} |
||
'''Zespół zamkowy Radziwiłłów''' – obiekt zabytkowy w [[Biała Podlaska|Białej Podlaskiej]], obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi [[fosa|fosą]] i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki [[Krzna|Krzny]]. Jest położony w pobliżu centrum miasta |
'''Zespół zamkowy Radziwiłłów''' – obiekt zabytkowy w [[Biała Podlaska|Białej Podlaskiej]], obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi [[fosa|fosą]] i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki [[Krzna|Krzny]]. Jest położony w pobliżu centrum miasta. |
||
== Historia == |
|||
Budowę zespołu w 1633 roku rozpoczął [[Aleksander Ludwik Radziwiłł]] podpisując umowę na budowę zamku z muratorem lubelskim Pawłem Murzynem. Powstała wtedy trzygondygnacyjna budowla pałacowa na planie zbliżonym do kwadratu z czterema pięciobocznymi wieżyczkami w narożach i loggią od frontu. Zespół bramny powstał w latach 1674-1680 lub około 1684 roku i upamiętniać miał zwycięstwo wojsk polskich pod Chocimiem. Około 1700 roku wybudowano oficyny pałacowe, zachodnią i frontowe, pawilony ogrodowe (apteka, laboratorium, skarbczyk), a całość otoczyły fortyfikacje bastionowe. W czasach Anny z Sanguszków Radziwiłłowej zarządzającej Białą do 1746 roku, brama została uzupełniona w partii attyki oraz ozdobiono wnętrza i otoczenie pałacu. W latach 1746-1760, gdy Białą zarządzał [[Hieronim Radziwiłł]], podjęto prace projektowe mające uczynić z zamku siedzibę godną magnata o królewskich ambicjach, jednak do realizacji ich nie doszło. Przebudowy dokonał dopiero jego następca Michał Kazimierz Rybeńko w latach 1760-1762 poprzez podwyższenie loggi o jedną kondygnację ora zna przekształcenie dachu na dwupołaciowy, spływający na boczne ściany budynku (wcześniej znajdowało się tam poddasze tak jak w zamku w Nieświeżu). W ten sposób na początku [[XVIII wiek]]u zespół zamkowy uzyskał swój ostateczny architektoniczny wygląd, wybudowany pałac stanowił wzór dla innych tego typu obiektów w Rzeczypospolitej. W 1883 roku pałac został rozebrany. |
|||
Zachowane fortyfikacje ziemne stanowią rzadki przykład umocnień "szkoły staroholenderskiej". Poza fortyfikacjami zachowały się również: |
Zachowane fortyfikacje ziemne stanowią rzadki przykład umocnień "szkoły staroholenderskiej". Poza fortyfikacjami zachowały się również: |
||
Linia 54: | Linia 58: | ||
Plik:Zespół zamku Radziwiłłów (XVIIw.,XIXw.) (kaplica XVIIw.) - Biała Podlaska ul. Warszawska woj. lubelskie ArPiCh A-134.JPG|kaplica z XVII w. |
Plik:Zespół zamku Radziwiłłów (XVIIw.,XIXw.) (kaplica XVIIw.) - Biała Podlaska ul. Warszawska woj. lubelskie ArPiCh A-134.JPG|kaplica z XVII w. |
||
</gallery></center> |
</gallery></center> |
||
== Bibliografia == |
|||
* E. Łopaciński, ''Zamek w Białej Podlaskiej. Materiały archiwalne'', Biuletyn Historii Sztuki, XIX, 1957, s. 27-48 |
|||
* J. Baranowski, Pałac w Białej Podlaskiej, Próba rekonstrukcji stanu z XVII w., Biuletyn Historii Sztuki, XXIX, 1967, s.39-56 |
|||
* Tadeusz Bernatowicz, Niezrealizowana "królewska" rezydencja w Białej Podlaskiej, [w:] Artyści włoscy w Polsce XVI-XVIII w. |
|||
{{DEFAULTSORT:Biała Podlaska}} |
{{DEFAULTSORT:Biała Podlaska}} |
Wersja z 13:48, 18 sty 2018
nr rej. A/134 z 28.09.1956 i z 31.12.1966 | |
wieża zamkowa - Muzeum Okręgowe | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość |
Biała Podlaska |
Adres |
ul. Warszawska 12 |
Architekt |
Paweł Negroni zwany Murzynem |
Inwestor |
Aleksander Ludwik Radziwiłł |
Rozpoczęcie budowy |
1622 |
Ukończenie budowy |
lata 30. XVII wieku |
Pierwszy właściciel | |
Położenie na mapie Białej Podlaskiej Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} |
Zespół zamkowy Radziwiłłów – obiekt zabytkowy w Białej Podlaskiej, obejmujący pozostałości dawnego zamku zbudowanego na planie gwiazdy pięcioramiennej z pięcioma bastionami otoczonymi fosą i wałem ziemnym. Zespół przylega do ulic Warszawskiej oraz Zamkowej, od zachodu graniczy z zabudową miejską, a od południa z doliną rzeki Krzny. Jest położony w pobliżu centrum miasta.
Historia
Budowę zespołu w 1633 roku rozpoczął Aleksander Ludwik Radziwiłł podpisując umowę na budowę zamku z muratorem lubelskim Pawłem Murzynem. Powstała wtedy trzygondygnacyjna budowla pałacowa na planie zbliżonym do kwadratu z czterema pięciobocznymi wieżyczkami w narożach i loggią od frontu. Zespół bramny powstał w latach 1674-1680 lub około 1684 roku i upamiętniać miał zwycięstwo wojsk polskich pod Chocimiem. Około 1700 roku wybudowano oficyny pałacowe, zachodnią i frontowe, pawilony ogrodowe (apteka, laboratorium, skarbczyk), a całość otoczyły fortyfikacje bastionowe. W czasach Anny z Sanguszków Radziwiłłowej zarządzającej Białą do 1746 roku, brama została uzupełniona w partii attyki oraz ozdobiono wnętrza i otoczenie pałacu. W latach 1746-1760, gdy Białą zarządzał Hieronim Radziwiłł, podjęto prace projektowe mające uczynić z zamku siedzibę godną magnata o królewskich ambicjach, jednak do realizacji ich nie doszło. Przebudowy dokonał dopiero jego następca Michał Kazimierz Rybeńko w latach 1760-1762 poprzez podwyższenie loggi o jedną kondygnację ora zna przekształcenie dachu na dwupołaciowy, spływający na boczne ściany budynku (wcześniej znajdowało się tam poddasze tak jak w zamku w Nieświeżu). W ten sposób na początku XVIII wieku zespół zamkowy uzyskał swój ostateczny architektoniczny wygląd, wybudowany pałac stanowił wzór dla innych tego typu obiektów w Rzeczypospolitej. W 1883 roku pałac został rozebrany. Zachowane fortyfikacje ziemne stanowią rzadki przykład umocnień "szkoły staroholenderskiej". Poza fortyfikacjami zachowały się również:
Brama wjazdowa - zbudowana w 4. ćw. XVII w. z fasadą komponowaną na wzór łuku triumfalnego, osłaniającą prostokątne wnętrze. Kolumnową fasadę zdobią liczne elementy dekoracyjne, jak: popiersia, panoplia, płaskorzeźby.
Wieża wjazdowa (zwana wartowniczą) - wybudowana została w 1. połowie XVII w., połączona ćwierkolistną szyją bramną z bramą wjazdową. Zwieńczona wydatnym barokowym hełmem, stanowi dominujący element wysokościowy w panoramie miasta. Posiada sześć kondygnacji, obecnie siedziba Muzeum Południowego Podlasia.
Trzy oficyny - wybudowane przed 1709 r. flankują dawny dziedziniec paradny, zamieniony w XIX wieku na park miejski. W pierwszej, mieści się Miejska Biblioteka Publiczna, w drugiej Szkoła Muzyczna, Biblioteka "Barwna" zaś w trzeciej - Narodowy Fundusz Zdrowia, Bialskie Centrum Kultury, Bialskopodlaska Izba Gospodarcza, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna oraz Ośrodek Francuski Deux-Serves - Biała Podlaska.
Wieżyczka wschodnia - z 1. połowy XVII w., barokowa, wolnostojąca w głębi parku, dwukondygnacyjna, przykryta wewnątrz kopułą z dachem namiotowym. Podczas renowacji odkryte sgraffitowe ozdoby.
Kaplica zamkowa pw. św. Jozafata - z ok. 1620 r., ze sklepieniem kolebkowym i dwuspadowym dachem. Spoczywały w niej relikwie św. Jozafata.
Linki zewnętrzne
- Pałac Radziwiłłów w Białej Podlaskiej zostanie odbudowany ?. Gabriela Maziejczyk, Historia.org.pl, 5 września 2015 [dostęp 2016-12-10].
-
Rycina nieistniejącego już pałacu z połowy XVI w.
-
Brama z szyją bramną z lat 1696-1701
-
Oficyna północno-wschodnia
-
Skrzydło pałacu z wieżą, 1622r., 1922r., widok od wschodniej strony
-
kaplica z XVII w.
Bibliografia
- E. Łopaciński, Zamek w Białej Podlaskiej. Materiały archiwalne, Biuletyn Historii Sztuki, XIX, 1957, s. 27-48
- J. Baranowski, Pałac w Białej Podlaskiej, Próba rekonstrukcji stanu z XVII w., Biuletyn Historii Sztuki, XXIX, 1967, s.39-56
- Tadeusz Bernatowicz, Niezrealizowana "królewska" rezydencja w Białej Podlaskiej, [w:] Artyści włoscy w Polsce XVI-XVIII w.