Żółkiew

Żółkiew (ukr. Жовква) - miasto na Ukrainie, obwód lwowski, nad Świną. W latach 1961-91 nosiło nazwę Niestierow (od nazwiska lotnika sowieckiego Piotra Niestierowa; spotykana jest również transprycja Nesterow). Do 17 września 1939, województwo lwowskie.

Założona w 1597 przez hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Była miastem prywatnym. Prawa miejskie otrzymała w 1603. Należało później do Daniłowiczów, Sobieskich i Radziwiłłów. Założona na planie nieregularnego pięcioboku z zamkiem oraz rynkiem i przylegającą do niego kolegiatą. Otoczona przez mury obronne z czterema bramami (jedna z bram - Zwierzyniecka i część murów zachowały się do dziś). Żółkiew była ulubioną rezydencją króla Jana III Sobieskiego. Król umocnił miasto nowoczesnymi obwarowaniami, dekorował też miasto w stylu barokowym, tu przywoził swoje liczne wojenne trofea. Zamek odziedziczył syn króla - Jakub Sobieski, który zmarł w Żółkwi w 1737. Od tego czasu zamek popadał stopniowo w ruinę. Przed I wojną światową podjęto próbę jego odbudowy, lecz w 1915 spłonął całkowicie. Ponowną odbudowę rozpoczęto w dwudziestoleciu międzywojennym, jednak nie zdołano jej ukończyć.

Plik:Zolkiew1.jpg

Żółkiew - początek XXw

Żółkiew - kolegiata

Wśród zabytków wyróżnia się kościół farny pod wezwaniem świętych: Wawrzyńca i Stanisława z grobowcami Jakuba i Konstantego Sobieskich, który w XIX wieku był jedną z najwspanialszych skarbnic pamiątek narodowych. W żółkiewskiej farze oprócz pięknych marmurowych nagrobków Żółkiewskich i Sobieskich (autorstwa Andreasa Schlütera) znajdowały się do 1939 ogromne malowidła batalistyczne obrazujące największe zwycięskie bitwy króla Jana III Sobieskiego i jego pradziada Stanisława Żółkiewskiego, tworzące jeden z najbardziej monumentalnych zespołów malarstwa batalistycznego w Europie:

• Bitwa pod Chocimiem pędzla gdańskich malarzy: Andreasa Stecha i Ferdinanda van Kessela. Obraz ma wymiary 675 x 550 cm i przedstawia króla Jana III Sobieskiego siedzącego na koniu.
• Bitwa pod Kłuszynem Szymona Boguszowicza

oraz dwa malowidła Marcina Altomontego:

• Bitwa pod Wiedniem
• Bitwa pod Parkanami

Obrazy te po zagarnięciu Małopolski Wschodniej przez ZSRS i zamknięciu przez okupantów żółkiewskiej fary, zostały zabrane i były eksponowane w filli Lwowskiej Galerii Obrazów na zamku w Olesku. Po upadku ZSRS i zwrocie kościoła katolikom obrazy te nie powróciły niestety na swoje dawne miejsce i pozostały w gestii galerii obrazów.