Srzednica (gmina w guberni augustowskiej)
| gmina wiejska | |
| 1807? – 19 (31) grudnia 1866 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Gubernia | |
| Powiat | |
| Siedziba | |
Srzednica – dawna gmina wiejska istniejąca w XIX wieku w guberni augustowskiej. Siedzibą władz gminy była Srzednica.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Przed powstaniem gminy Srzednica, miejscowości wchodzące w jej skład (Brzoski i Srzednica) znajdowały się administracyjnie:
- 1513–1795 w Województwie podlaskim (I Rzeczpospolita), ziemia bielska, powiecie brańskim
- 1795–1807 w Prusach Nowowschodnich, departamencie białostockim, powiecie suraskim
- 1807–1815 w Departamencie łomżyńskim, powiecie tykocińskim
- 1816–1837 w Województwie augustowskim, obwodzie łomżyńskim, powiecie tykocińskim
Gmina Srzednica jest wymieniona w 1822 r. w Dzienniku Urzędowy Województwa Augustowskiego w raporcie Kommisarza deleg. do Obwodu Łomżyńskiego: parafia Wysocka – miasto Wysokie, gm. Srzednica i Bryki[1]. Według stanu ilościowego mężczyzn dorosłych w miastach i gminach powiatu tykocińskiego w grudniu 1830 r. w gminie Srzednica było 519 mężczyzn[2].
W 1842 r. obwód łomżyński, który dotąd składał się z powiatów łomżyńskiego i tykocińskiego, stał się powiatem łomżyńskim, natomiast powiat tykociński zlikwidowano. W tym czasie powiaty dzieliły się na okrągi (okręgi)[3].
- 1837–1866 w Guberni augustowskiej, powiecie łomżyńskim
W okrągu tykocińskim, gmina Srzednica, parafia Wysokie Mazowieckie[4].
Według dokumentu z 7/19 lipca 1861 r. w skład gminy Srzednica wchodziły następujące miejscowości: Brzoski Tatary, Brzoski Stare, Brzoski Gromki, Brzoski Brzezińskie, Brzoski Falki oraz Srzednica Jakubowięta, Srzednica Maćkowięta, Srzednica Pawłowięta. Na dokumencie poświadczającym sporządzony w Brzoskach Brzezińskich 10/22 września 1861 r. dla Franciszka Thewsa figuruje podpis wójta gminy Srzednica – Sz. P. Łuniewski[5]. (prawd. Józef – był to ostatni wójt).
Gmina Srzednica występuje w strukturze własnościowej gospodarstw rolnych, w momencie powstania powiatu mazowieckiego w 1866 r. w świetle deklaracji właścicieli gruntów podających przestrzeń i dobroć posiadanej ziemi, celem określenia wysokości podatku[3].
Po zniesieniu gminy Srzednica (Średnica) 19 (31) grudnia 1866 r. miejscowości wchodzące w skład jej trafiły do gminy Szepietowo. Gdy powstała gmina Mazowieck w 1870 r. Brzoski Falki i Brzoski Brzezińskie weszły do tej gminy[6]. A w gminie Szepietowo pozostały Brzoski Gromki, Brzoski Stare, Brzoski Tatary oraz Srzednica Jakubowięta, Srzednica Maćkowięta, Srzednica Pawłowięta[7]. Skład gminy potwierdza również Przewodnik po Królestwie Polskim[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dziennik Urzędowy Województwa Augustowskiego z 2 lutego 1822 r. nr 5. Suwałki 1822 r. s. 38. dostępny na stronie: Podlaskiej Biblioteki Cyfrowej. (2012-10-17).
- ↑ Archiwum Państwowe w Łomży, Naczelnik Powiatu Łomżyńskiego sygn. 42.
- ↑ a b J. Maroszek, Dzieje powiatu Wysokie Mazowieckie 1866-2006. Białystok 2008 r. s. 66, 368.
- ↑ Archiwum Państwowe w Białymstoku, Fundusz kościoła w Wysokiem Mazowieckiem sygn. 106.
- ↑ Archiwum Państwowe w Łomży. Naczelnik Powiatu Łomżyńskiego z lat 1816-1866. sygn. 31. s. 281, 321.
- ↑ Gmina Mazowieck, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 139.
- ↑ Gmina Szepietowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 900.
- ↑ A. Bobiński, J. M. Bazewicz, Przewodnik po Królestwie Polskim. Warszawa – Tom I 1901 r. s. 67-68 (73-74), Tom II 1902 r. s. 180. – dostępny na stronie Dolnośląskiej Biblioteki Cyfrowej: Tom Pierwszy lub Tom Drugi (2012-10-17).