Stanisław Brochwicz
| Data urodzenia |
1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
marzec 1941 |
| Zawód, zajęcie |
Stanisław Brochwicz (ur. 1910, zm. 1941 w Warszawie) – polski dziennikarz i pisarz, korespondent prasowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny mieszanej polsko-niemieckiej (ojciec był Polakiem, a matka Niemką)[1].
W drugiej połowie lat trzydziestych był korespondentem „Polski Zbrojnej” w Wiedniu[1]. Z powodu jawnych poglądów proniemieckich został odwołany w październiku 1938[1]. Po powrocie do kraju nawiązał kontakty z Zygmuntem Cybichowskim, Bolesławem Piaseckim, Stanisławem Cimoszyńskim i Olgierdem Szpakowskim oraz uczestniczył w spotkaniach RNR Falanga[1]. Brochwicz próbował przekonać działaczy „Falangi”, a szczególnie Piaseckiego, do współpracy z Niemcami przeciwko ZSRR, nawet jeśli oznaczałoby to wypowiedzenie lojalności władzom RP[1], co doprowadziło do ostrego konfliktu wewnątrz RNR Falanga w maju 1939 roku[1]. Piasecki podejrzewał, że Brochwicz jest agentem niemieckim, kazał go śledzić i jego podejrzenia zdawały się potwierdzać, w związku z czym doniósł na Brochwicza polskiemu kontrwywiadowi wojskowemu, co doprowadziło do aresztowania w czerwcu 1939[1]. Brochwicz został skazany na śmierć za szpiegostwo, ale wyroku nie wykonano. Został uwolniony z więzienia w Brześciu przez Niemców po zdobyciu przez nich twierdzy brzeskiej we wrześniu 1939 roku[1].
Kolaboracja[edytuj | edytuj kod]
Stanisław Brochwicz napisał o wydarzeniach wokół swojego aresztowania książkę Bohaterowie czy zdrajcy? Wspomnienia więźnia politycznego, która została wydana w 1940 roku przez oficjalne wydawnictwo w Generalnej Guberni[2].
Był najprawdopodobniej członkiem Narodowej Organizacji Radykalnej[3]. Jest bardzo prawdopodobne, że w grudniu 1939 zadenuncjował Niemcom kilku działaczy „Falangi”, którzy zostali aresztowani (lecz później zwolnieni)[3]. Piastował stanowisko powiernika fabryki włókienniczej „Wola”, a potem, przeniesiony do Krakowa, pracował w Urzędzie Propagandy G.G.[3] W drugiej połowie 1940 roku pisywał do okupacyjnego „Nowego Kuriera Warszawskiego” (pseudonim Henryk Zrąb)[3].
17 lutego 1941 został skazany przez sąd podziemny (nieoficjalny) na śmierć za kolaborację[3]. Wyrok wykonano w początkach marca 1941 roku poprzez zasztyletowanie na schodach wiaduktu mostu Poniatowskiego w Warszawie[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h Mikołaj Stanisław Kunicki, Between the Brown and the Red: Nationalism, Catholicism, and Communism in Twentieth-Century Poland – The Politics of Bolesław Piasecki, Ohio University Press, 2012, s. 48–49.
- ↑ Stanisław Brochwicz, Bohaterowie czy zdrajcy? Wspomnienia więźnia politycznego, Warszawa: Wydawnictwo Nowoczesne, 1940, s. 1–125.
- ↑ a b c d e f Marek Gałęzowski, Sztylet dla kolaboranta, „Historia Do Rzeczy”, 2017 (7), 1 lipca 2017, s. 26–29.