Teci

Teci (od gr. θής thes – parobek, najemnik, liczba mnoga θέτης) – warstwa społeczna w starożytnej Grecji, obejmująca najuboższych członków społeczeństwa.

W epoce homeryckiej mianem tetów określano ludzi nieposiadających ziemi i niezwiązanych z rzemiosłem, co dawałoby im miejsce wśród demiurgów. Teci pracowali przy uprawie ziemi, którą dzierżawili tylko w sprzyjającej porze roku. Kobiety tej warstwy społecznej były angażowane przy pracach domowych jako służące bądź mamki. Byli ludźmi wolnymi, często nie posiadali własnego domostwa ani fratrii, a ich sytuacja materialna była nieraz równoznaczna z ubóstwem.

Jako warstwa społeczna teci ponownie pojawiają się w epoce archaicznej na obszarze całej Grecji, a w szczególności w Attyce, gdzie stawali się sezonowymi robotnikami rolnymi albo zaciągali się do służby na statkach, na których wykorzystywano ich najczęściej w charakterze wioślarzy. Grupa tetów była duża, ponieważ wchodzili do niej zadłużeni, którzy tracili za długi swoje niewielkie posiadłości i musieli pracować na utraconej ziemi na rzecz nowego właściciela. Ludzie ci tworzyli grupę hektemoroj.

Reforma Solona stworzyła z tetów czwartą klasę obywateli w Attyce. Solon uwolnił ich od długów dzięki seisachteia ("strząśnięciu długów"). Klasa ta obejmowała wszystkich obywateli, których roczne dochody z uprawy zbóż nie przekraczały 200 medimnów. Była to grupa bardzo zróżnicowana, należeli do niej głównie ubodzy chłopi, drobni rzemieślnicy oraz bezrolni pracownicy najemni. Klasa czwarta nie służyła w oddziałach hoplitów, lecz tworzyła oddziały peltastów oraz wioślarzy do obsługi trier we flocie. Prawa polityczne początkowo ograniczały się do uczestnictwa w eklezji i sądach.

W wyniku reform Peryklesa teci uzyskali pełne prawa polityczne, w związku z czym pod koniec V wieku p.n.e. stopniowo zaczął tracić na znaczeniu podział obywateli na klasy majątkowe, zastępowany nieformalnym podziałem na biednych (nieposiadających) i bogatych (posiadających). Warstwa tetów zanikła ostatecznie w IV wieku p.n.e.

Bibliografia

• M. Jaczynowska (red.), Historia starożytna, wyd. TRIO, Warszawa 2007, s. 279,297, ISBN 978-83-7436-109-5.
• W. Lengauer, Starożytna Grecja okresu archaicznego i klasycznego, Wydawnictwo DiG, Warszawa 1999, s. 73, ISBN 83-7181-083-0.
• G. Rachet, Słownik cywilizacji greckiej, Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2006, s. 384-385, ISBN 83-7132-919-9.