Toporzyk (gromada)
| gromada | |||
| 1954–1959 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat |
1954: białogardzki | ||
| Data powstania |
5 października 1954 | ||
| Data likwidacji |
31 grudnia 1959 | ||
| Siedziba | |||
| Szczegółowy podział administracyjny (1954) | |||
| |||
| Liczba reprezentantów | |||
| |||
Toporzyk – dawna gromada, czyli najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972.
Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[1] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[2], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[3][4].
Gromadę Toporzyk z siedzibą GRN w Toporzyku utworzono – jako jedną z 8759 gromad na obszarze Polski[3] – w powiecie białogardzkim w woj. koszalińskim na mocy uchwały nr 43/54 WRN w Koszalinie z dnia 5 października 1954. W skład jednostki weszły obszary dotychczasowych gromad[5] Toporzyk i Gaworkowo ze zniesionej gminy Połczyn-Zdrój w tymże powiecie oraz obszar dotychczasowej gromady Gawroniec (ze Słowiankami[6]) ze zniesionej gminy Ostrowice w powiecie drawskim w tymże województwie[7].
13 listopada 1954 (z mocą wstecz od 1 października 1954) gromadę włączono do nowo utworzonego powiatu świdwińskiego w tymże województwie[8], gdzie ustalono dla niej 12 członków gromadzkiej rady narodowej[9][10].
1 stycznia 1958 do gromady Toporzyk włączono wsie Cieminko, Smołdzięcino i Kolonia Lipno z gromady Nowe Worowo w powiecie drawskim w tymże województwie[11][12]; z gromady Toporzyk wyłączono natomiast wieś Gaworkowo, włączając ją do nowo utworzonej gromady Połczyn-Zdrój w tymże powiecie[13].
31 grudnia 1959, według zapisu w Dzienniku Ustaw z 27 listopada 1959[a], do gromady Toporzyk włączono wieś Lipno z gromady Nowe Worowo w powiecie drawskim w tymże województwie[14], po czym gromadę Toporzyk zniesiono, a jej obszar włączono do gromady Połczyn-Zdrój w powiecie świdwińskim[15].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zapis ten jest niejasny, ponieważ według Dziennika Ustaw z 29 listopada 1957 Lipno wyłączono z gromady Nowe Worowo już dwa lata wcześniej, 1 stycznia 1958, włączając je do gromady Połczyn-Zdrój w powiecie świdwińskim. Trudno zatem ustalić, który z dwóch niejednoznacznych zapisów jest poprawny i zatem w której gromadzie (Nowe Worowo czy Połczyn-Zdrój) i w którym powiecie (drawskim czy świdwińskim) znajdowało się Lipno w latach 1958–1959:
- Za gromadą Połczyn-Zdrój w powiecie świdwińskim przemawiają okoliczności geograficzne, ponieważ w 1958 roku do powiatu świdwińskiego włączono także Cieminko, Smołdzięcino i Kolonię Lipno z gromady Nowe Worowo (do gromady Toporzyk) oraz Czarnkowie z gromady Kluczewo w powiecie szczecineckim (do gromady Połczyn-Zdrój), co fizycznie odcięłoby Lipno od gromady Nowe Worowo (i powiatu drawskiego), tym bardziej, że jedyna droga z Lipna do Nowego Worowa przebiega przez Smołdzęcino, które w 1958 roku włączono do powiatu świdwińskiego. Pozostawienie zatem Lipna w gromadzie Nowe Worowo utworzyłoby nielogiczną eksklawę powiatu drawskiego na terenie powiatu świdwińskiego.
- Za gromadą Nowe Worowo w powiecie drawskim przemawia jedynie brak logiki manewru w 1959 roku. Gdyby Lipno w latach 1958–1959 należało do gromady Połczyn-Zdrój, nie miałoby sensu włączania jej 31 grudnia 1959 do gromady Toporzyk, którą tego samego dnia zniesiono i włączono właśnie do gromady Połczyn-Zdrój.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ a b Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Gromady istniały także po II wojnie światowej jako jednostka pomocnicza gmin.
- ↑ Powiat Świdwin
- ↑ Uchwała Nr 43/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady województwa koszalińskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 23 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 27 listopada 1954 r., Nr. 17, Poz. 72, § 1)
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 49, poz. 238
- ↑ Uchwała Nr 2/54 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Świdwinie z dnia 4 października 1954 r. w sprawie ustalenia liczby członków gromadzkich rad narodowych powiatu świdwińskiego (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 9 października 1954 r., Nr. 12, Poz. 43)
- ↑ Zapisano błędnie Toporzysko
- ↑ Dz.U. z 1957 r. nr 59, poz. 308
- ↑ Gromadę Nowe Worowo włączono do powiatu drawskiego z powiatu szczecineckiego tego samego dnia
- ↑ Uchwała Nr 29 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 14 listopada 1957 roku w sprawie zmian granic niektórych gromad w województwie koszalińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 12 grudnia 1957 r., Nr. 12, Poz. 57)
- ↑ Dz.U. z 1959 r. nr 65, poz. 390
- ↑ Uchwała Nr 20 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 30 września 1959 roku w sprawie zniesienia i utworzenia niektórych gromad w województwie koszalińskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koszalinie z dnia 16 grudnia 1959 r., Nr. 10, Poz. 52)