Ulica Icchoka Malmeda w Białymstoku
| Centrum | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Icchoka Malmeda w stronę alei Józefa Piłsudskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
435 m | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
Kupiecka | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Białegostoku  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 53°08′02,0″N 23°09′26,0″E/53,133889 23,157222
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Icchoka Malmeda – reprezentacyjna ulica, znajdująca się w centrum Białegostoku. Biegnie od skrzyżowania, z ulicami Lipową i Władysława Liniarskiego, do alei Józefa Piłsudskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Ulica na przestrzeni lat miała różne nazwy: Kupiecka (do 1940), Proletariacka (okupacja radziecka), Markgrafen (okupacja niemiecka), Kupiecka (1945-1946), Icchoka Malmeda (od 1946)[1].
Obecna nazwa została nadana przez Miejską Radę Narodową dla uhonorowania Icchoka Malmeda, bohatera i bojownika getta białostockiego[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Najstarsza wzmianka o ulicy (wtedy Kupieckiej) pochodzi z dokumentu notarialnego z 1866 roku[3].
W czasie II wojny światowej, po zajęciu Białegostoku przez Niemcy w trakcie agresji na ZSRR w 1941, niemieckie władze okupacyjne utworzyły getto dla 40 tysięcy Żydów z miasta i okolic. Przemianowana na Markgrafen ulica, znalazła się za jego murami. Od strony skrzyżowania z ulicą Lipową powstała brama getta (obecne miejsce oznaczone płytą), a, kilkanaście metrów dalej, powstał Judenrat, przedwojenny adres - Kupiecka 28 (obecnie Malmeda 10)[4].
Przed nim istniał placyk, gdzie okupanci dokonywali publicznych egzekucji na Żydach[4]. To na nim 8 lutego 1943 roku, powieszono Icchoka Malmeda, który wcześniej zaatakował żołnierza SS w trakcie łapanki, a potem oddał się w ręce Niemców.
Po II wojnie światowej, w uznaniu za heroiczność i męstwo I. Malmeda, ulica Kupiecka została nazwa jego imieniem, uchwała Miejskiej Rady Narodowej z 28 lutego 1946 roku[5].
Otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Przy ulicy znajdują się kamienice, lokale usługowe i obiekty takie jak:
- Skwer Pawła B. Adamowicza (nazwa nadana w 2019)[6]
- Tablica pamiątkowa w językach polskim i hebrajskim na kamienicy przy ul. Malmeda 10
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Białystok - Ulica Malmeda Icchoka - stare zdjęcia, mapa [online], eu/72524,str.html?map_z=18 [dostęp 2024-04-26].
- ↑ https://www.bialystok.ap.gov.pl/arch/teksty/ulice.pdf
- ↑ Białystok - Ulica Malmeda Icchoka - stare zdjęcia, mapa [online], eu/72524,str.html?map_z=18 [dostęp 2024-04-26].
- ↑ a b https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/b/397-bialystok/116-miejsca-martyrologii/44611-ulica-malmeda-w-bialymstoku-miejsce-egzekucji
- ↑ https://www.bialystok.ap.gov.pl/arch/teksty/ulice.pdf
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-04-26].
.svg){kind=small}