Värttinä

Värttinä
	; Susan Aho, Mari Kaasinen i Johanna Virtanen podczas koncertu Värttiny w Berlinie
Rok założenia	1983
Pochodzenie	Finlandia
Gatunek	folk
	Skład
	Susan Aho, Mari Kaasinen, Karoliina Kantelinen, Hannu Rantanen, Matti Kallio, Mikko Hassinen
	Byli członkowie
	Johanna Virtanen, Lassi Logrén, Markku Lepistö, Antto Varilo, Toni Porthen, Jaakko Lukkarinen, Sari Kaasinen, Kirsi Kähkönen, Minna Rautianen, Sirpa Reiman, Pauliina Lerche, Riikka Timonen, Reijo Heiskanen, Tommi Viksten, Petri Hakala, Maria Kalaniemi, Riitta Kossi, Pekka Lehti, Tom Nyman, Kari Reiman, Christer Hackman, Anssi Nykänen, Marko Timonen, Janne Lappalainen, Matti Laitinen
	Strona internetowa

Värttinä (pol. „wrzeciono”) – fiński zespół folkowy założony w 1983 roku w miejscowości Rääkkylä w fińskiej Karelii.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Początki zespołu sięgają roku 1983, kiedy to w Rääkkylä powstał dziecięcy zespół folklorystyczny, śpiewający ludowe pieśni Karelii przy akompaniamencie tradycyjnych instrumentów. 21-osobowy zespół wykonywał tradycyjne utwory w nowatorski sposób, dzięki czemu szybko stał się rozpoznawalny w Finlandii. Nagranie w [1987 pierwszej płyty zatytułowanej Värttinä zawierającej nowe aranżacje ludowych pieśni karelskich oraz występy na festiwalu muzyki folkowej w Kaustinen przyniosły grupie tytuł „zespołu roku”. Druga płyta, pod tytułem Musta Lindu (Black Bird), wydana w 1989 roku, zawierała ponownie tradycyjne utwory w nowych aranżacjach.

Pod koniec roku 1989 zespół opuściło wielu członków. Pozostali: wokalistki – siostry Mari i Sari Kaasinen, Kirsi Kähkönen i Minna Rautiainen – oraz muzyk Janne Lappalainen postanowili jednak kontynuować działalność. Zespół przyjął nowych członków, wśród których znaleźli się wokalistka Sirpa Reiman oraz czterej instrumentaliści: Kari Reiman, Tom Nyman, Tommi Viksten i Riitta Potinoja. Dziełem nowego zespołu była wydana w 1991 roku płyta Oi Dai zawierająca już własne kompozycje grupy. Szybko zyskała ona status złotej, a później platynowej płyty. Po jej wydaniu doszło do kolejnych zmian w składzie zespołu, a mianowicie zespół opuścili Minna Rautiainen i gitarzysta Tommi Viksten, którego zastąpił Reijo Heiskanen.

Kolejna płyta – Seleniko (1992) – została wydana również w USA i krajach Beneluksu. W tym samym roku zespół rozpoczął występy poza granicami Finlandii. Piątą płytą była wydana w 1994 roku Aitara, która była pierwszą płytą zespołu wydaną w Japonii. Podobnie jak na innych płytach piosenki przeplatane są partiami instrumentalnymi lub a cappella. W 1994 roku do zespołu dołączył perkusista Anssi Nykänan, jednak w 1995 zastąpił go Marko Timonen. W 1996 roku zespół opuścili Sari Kaasinen oraz Riitta Kossi, dołączyła z kolei, grająca na akordeonie, Susan Aho.

Tytuły trzech kolejnych płyt, Kokko (1997), Vihma (1998) i Imatar (2000) to postaci z fińskiej mitologii. W 1998 roku, po dołączeniu do zespołu akordeonisty Markku Lepistö, Susan Aho wzmocniła sekcję wokalną zespołu, a niedługo później z zespołu odeszła Sirpa Reiman. Ilmatar to pierwsza tak żywiołowa płyta zespołu, z wieloma dynamicznymi partiami wokalnymi.

W 2002 roku po raz kolejny skład zespołu został przebudowany. Po odejściu Kari Reiman, Pekka Lehti i Kirsi Kähkönen do zespołu dołączyli muzycy Lassi Logrén i Hannu Rantanen. W 2003 roku, w dwadzieścia lat od założenia grupy, wydana została płyta iki. W latach 2003–2005 zespół brał udział w przygotowywaniu ścieżki dźwiękowej do musicalu „Władca Pierścieni”. W 2006 roku została wydana płyta Miero.

Pod koniec roku 2008 zespół opuściło dwóch muzyków. Odeszli: Markku Lepistö (akordeon) i Janne Lappalainen (buzuki, saksofon). Zespół nie werbował nowych muzyków – wokalistki Mari Kaasinen i Johanna Virtanen zaczęły grać na kantele, Susan Aho zaś na akordeonie.

W latach 2009–2010 zespół miał przerwę. Pod koniec roku 2009 Värttinę opuścili Lassi Logren oraz Antto Varilo, a został przyjęty Matti Kallio, akordeonista i klawiszowiec. W 2010 roku Johanna Virtanen i Susan Aho wystąpiły w Eurowizji z piosenką "Työlki Ellää" jako duo Kuunkuiskaajat.

W 2011 zespół reaktywował się podczas koncertu na Himos Folk Festival 2011. Värttinä koncertowała między innymi w Polsce, Japonii, Finlandii i Belgii. Rozpoczęły się także nagrania do długo oczekiwanej płyty „UTU”, której producentem jest Matti Kallio.

Nowy album „UTU” został wydany 1 lutego 2012 i wywołał pozytywne komentarze. Wkrótce był na 1 miejscu w European World Music Chart. W sierpniu Värttinä dowiedziała się o zwycięstwie w WOMEX 2012 Artist Award. W tym samym roku opuściła zespół Johanna Virtanen. 21 października podczas koncertu na WOMEX wystąpiła po raz ostatni^[1]. Zastąpiła ją Karoliina Kantelinen.