Yoa
19°03′N 20°31′E/19,050000 20,516667 Jezioro Yoa | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość lustra |
378 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
4 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające |
parowanie, podziemny odpływ |
Położenie na mapie Czadu  | |
| 19°03′N 20°31′E/19,050000 20,516667
| |
Yoa – drugie pod względem wielkości jezioro w zespole jezior Ounianga w regionie Ennedi w północno-wschodnim Czadzie. Jeziora te porozdzielane są pasmami lądu przebiegającymi w kierunku północ–południe. Są pozostałością o wiele większego jeziora, wypełniającego tutejszą kotlinę w okresie od 10000 r. p.n.e. do 1500 r. p.n.e. gdy Sahara nie była jeszcze pustynią. Obecnie w kotlinie znajduje się piętnaście jezior o ogólnej powierzchni ok. 20 km²[1].
Hydrogeologia[edytuj | edytuj kod]
Silnie zasolone jezioro Yoa charakteryzuje się skomplikowanym procesem wymiany wód, który jest wspólny dla wszystkich jezior Ounianga[1].
Zmiany klimatyczne[edytuj | edytuj kod]
Jezioro Yoa jest interesującym obiektem badań na temat globalnych zmian klimatu. Zespół naukowców Uniwersytetu Kolońskiego pod kierownictwem Stefana Kröpelina pobrał rdzeń wiertniczy z osadów na dnie jeziora. Ponieważ jezioro Yoa istnieje nieprzerwanie od wilgotnego okresu tzw. Zielonej Sahary, to osady na jego dnie były chronione przed erozją i rozproszeniem. Analiza pyłków w rdzeniu wykazała, że przemiana lasu w pustynię w okolicy jeziora Yoa odbyła się stopniowo. W międzyczasie występowały okresy roślinności krzewiastej i trawiastej, zanim okolica przekształciła się ostatecznie w pustynię[2]. Wniosek ten jest sprzeczny z pracą Petera de Menocala i jego kolegów z Uniwersytetu Columbii, którzy w 2000 r. wydobyli rdzeń wiertniczy z osadów oceanicznych przy zachodnich brzegach Mauretanii. Ze względu na dużą ilość pyłu w rdzeniu, autorzy doszli do wniosku, że powstanie pustyni było bardzo szybkie i zaszło w okresie kilkuset lat[3].
Różnica między tymi dwoma wynikami, przy bliższym zapoznaniu się, nie jest zaskakująca. Rdzeń oceaniczny przedstawia przebieg zdarzeń w całej północnej części kontynentu afrykańskiego, podczas gdy dane z jeziora Yoa pokazują dokładniejsze informacje na temat warunków panujących na zachód i na południe od niego. Z obszarów tych pochodziły materiały, którymi dominujące w okresie holocenu pasaty pokryły dno jeziora. Możliwym jest też, że oba procesy zachodziły równolegle i północna Afryka szybko stała się sucha, ale w pewnych okolicach proces pustynnienia przebiegał poprzez szereg stadiów pośrednich[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stefan Kröpelin: Seen in der Sahara. [dostęp 2017-12-23]. (niem.).
- ↑ Stefan Kröpelin et al: Annually laminated sediments at Ounianga Kebir, Chad, characterized using a micro-fluorescence core scanner. In: Geophysical Research Abstracts 10, 2008. (Zusammenfassung, PDF).
- ↑ a b Kenneth Chang: Shift From Savannah to Sahara Was Gradual, Research Suggests. New York Times. [dostęp 2017-12-23]. (ang.).