Zamach na Martina Luthera Kinga

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zamach na Martina Luthera Kinga
Ilustracja
Miejsce śmierci Martina Luthera Kinga
Państwo

 Stany Zjednoczone

Miejsce

Memphis

Data

4 kwietnia 1968

Godzina

17:05

Liczba zabitych

1 (Martin Luther King)

Liczba rannych

0

Typ ataku

zabójstwo polityczne

Sprawca

James Earl Ray

Położenie na mapie Tennessee
Mapa konturowa Tennessee, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia35°08′N 90°03′W/35,133333 -90,050000
Multimedia w Wikimedia Commons
Martin Luther King w 1964 roku
James Earl Ray w 1955 roku

Zamach na Martina Luthera Kinga – wydarzenie w historii Stanów Zjednoczonych, mające miejsce 4 kwietnia 1968 roku w Memphis, w wyniku którego zginął laureat Pokojowej Nagrody Nobla, pastor Martin Luther King. Sprawcą zamachu był James Earl Ray.

Przyczyny[edytuj | edytuj kod]

W wyniku ustaw uchwalonych przez Kongres w 1964 i 1965 roku, sytuacja ludności czarnoskórej nieco się poprawiła, co spowodowało jednak dodatkowe zamieszki na tle rasowym[1]. Mimo to, pastorzy z SCLC mieli mniej pracy i skupiali się na własnych zborach i rodzinach[2]. Niezadowolony z prezydenckiego planu „Wielkiego Społeczeństwa”, w 1967 roku King podjął próbę kolejnej reformy kraju, mającej zlikwidować ubóstwo i nierówności społeczne[3][4]. Planował zorganizowanie w Waszyngtonie strajku ludzi biednych (PPC)[4]. Pomimo sprzeciwów we własnym środowisku, chciał by ubodzy wybudowali w stolicy miasteczko namiotowe[4]. Z powodu organizacji tego rodzaju protestu, King był inwigilowany przez FBI[5]. Plany SCLC zmieniły się, gdy 11 lutego 1968 roku odbył się w Memphis protest pracowników zakładów oczyszczania miasta z powodu zbyt niskich zarobków[6]. Dwanaście dni później demonstracja została spacyfikowana przez policję, co spotkało się ze stanowczym protestem organizacji społecznych[7]. Te wydarzenia spowodowały, że Martin Luther King 18 marca przyjechał do Memphis, wygłosił kazanie i zorganizował protest PPC dziesięć dni później[7]. Demonstracja ta zakończyła się interwencją policji, podczas której King został wyprowadzony pod eskortą ochrony, a w mieście wprowadzono stan wyjątkowy[8]. Pastor tymczasowo opuścił Memphis, jednak postanowił tam powrócić 3 kwietnia[9].

Przebieg zamachu[edytuj | edytuj kod]

Lecąc z powrotem do Tennessee, King planował spotkać się z burmistrzem i strajkującymi, a także przeprowadzić kolejną pokojową demonstrację[9]. Z prasy dowiedział się, że dwóch zwolenników George’a Wallace’a wyznaczyło 70–100 tysięcy dolarów nagrody za jego głowę[9]. Po dotarciu na miejsce członkowie SCLC zakwaterowali się w tanim motelu Lorraine, usytuowanym poza centrum miasta (King ulokował się w pokoju 306 na piętrze)[9]. Wieczorem tego dnia laureat Pokojowej Nagrody Nobla wygłosił okolicznościowe kazanie w kościele, a rankiem 4 kwietnia Andrew Young i James Lawson udali się do sądu, by uzyskać zgodę na pokojowy marsz[10]. Gdy wrócili około godziny 17, oczekiwali na wyjście na obiad do rodziny pastora Samuela Kylesa[10]. Kiedy wszyscy zgromadzili się na dole Ralph Abernathy i King w towarzystwie Kylesa, wrócili do swoich pokoi, by wziąć płaszcze[10]. Dwaj ostatni stali na balkonie, rozmawiając z przyjaciółmi, znajdującymi się na dole. W pewnym momencie Kyles zszedł na dół i usłyszał strzał[10]. Gdy wrócił, zobaczył pastora leżącego na balkonie z trzycalową raną wlotową w okolicy prawej strony szczęki i szyi[10]. Kula uszkodziła tętnicę szyjną i rdzeń kręgowy, przez co ranny obficie krwawił[10].

Śmierć pastora[edytuj | edytuj kod]

Abernathy, usiłując pomóc Kingowi, pytał go: „Martin, Martin, to ja Ralph. Czy mnie słyszysz? Tu jest Ralph!”[10]. Pastor nie był jednak w stanie wypowiedzieć żadnego słowa[10]. Wokół niego zebrało się więcej osób i usiłowano zatamować krwawienie i podtrzymać przy życiu do czasu przyjazdu pogotowia[11]. Karetka zabrała rannego i Abernathy’ego do szpitala St. Joseph’s Hospital, gdzie chirurdzy orzekli, że jego życia nie da się uratować[11]. Śmierć Kinga została podana do wiadomości publicznej tego samego dnia o 19:05[11]. Decyzją Lyndona Johnsona, 7 kwietnia był dniem żałoby narodowej, a dwa dni później w Atlancie odbył się pogrzeb[12].

W wyniku zamachu w Stanach Zjednoczonych wybuchły masowe protesty[13]. Demonstracje na tle rasowym odbyły się w 125 miastach[14], między innymi w Baltimore, Bostonie, Chicago, Filadelfii, San Francisco czy Waszyngtonie[13]. Podczas zamieszek, które trwały tydzień, zginęło łącznie 46 osób, 2,6 tysiąca zostało rannych, a 20 tysięcy – aresztowanych[14]. W całym kraju zmobilizowano łącznie około 70 tysięcy policjantów i żołnierzy Gwardii Narodowej[14]. Do Memphis przyjechał zastępca sekretarza pracy, dzięki czemu do 16 kwietnia udało się zakończyć negocjacje pomiędzy śmieciarzami a burmistrzem[12].

Proces zamachowca[edytuj | edytuj kod]

Według zeznań świadków, przed motelem na South Main Street miał być widziany biały Ford Mustang[15]. Prowadzący śledztwo agenci Federalnego Biura Śledczego usiłowali znaleźć właściciela bądź użytkownika samochodu[15]. Dokonali także przeszukania domu noclegowego naprzeciwko motelu Lorraine[15]. W jednym z pokoi znaleźli karabin remington z celownikiem optycznym[15]. Ustalono, że w pokoju przebywał uciekinier z więzienia, James Earl Ray[15]. Zamachowiec uciekł początkowo do Atlanty, a następnie do Europy, jednak został złapany w Wielkiej Brytanii i ekstradowany do Stanów Zjednoczonych 19 czerwca tego samego roku[16]. Wiosną 1969 roku prokuratorzy stanowi postawili mu zarzut zabójstwa, domagając się kary śmierci[16]. Został skazany na 99 lat więzienia[16].

Siedem lat później sprawa zamachu była rozpatrywana ponownie, tym razem przez Komisję Izby Reprezentantów ds. Zabójstw[16]. Z raportu komisji wynika, że Martin Luther King zginął z ręki Raya, jednak zleceniodawcami mogły być inne osoby, których tożsamości nie udało się ustalić[16]. Zeznania Raya były obiektem wielu kontrowersji, a on sam przez lata pobytu w więzieniu uważał się za niewinnego[16]. Członkowie rodziny zamordowanego pastora w 1997 roku publicznie zaapelowali o ponowne rozpatrzenie sprawy Raya[16]. Część biografów anglosaskich uważa, że King zginął w wyniku spisku[16].

W listopadzie 1983 roku Ronald Reagan uchwalił nowe święto federalne – Dzień Martina Luthera Kinga, przypadający w trzeci poniedziałek stycznia[17].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ K. Michałek: Amerykańskie stulecie. s. 387.
  2. ↑ I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 462.
  3. ↑ I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 463.
  4. ↑ a b c I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 464.
  5. ↑ I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 469.
  6. ↑ I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 470.
  7. ↑ a b I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 471.
  8. ↑ I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 472.
  9. ↑ a b c d I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 474.
  10. ↑ a b c d e f g h I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 475.
  11. ↑ a b c I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 476.
  12. ↑ a b I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 478.
  13. ↑ a b I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 477.
  14. ↑ a b c K. Michałek: Amerykańskie stulecie. s. 389.
  15. ↑ a b c d e I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 479.
  16. ↑ a b c d e f g h I. Rusinowa: Martin Luther King Jr.. s. 480.
  17. ↑ K. Michałek: Amerykańskie stulecie. s. 553.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamach_na_Martina_Luthera_Kinga&oldid=69873354”