Zamach na Roberta F. Kennedy’ego

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zamach na Roberta F. Kennedy’ego
Ilustracja
Państwo

 Stany Zjednoczone

Miejsce

Los Angeles

Data

5 czerwca 1968

Godzina

00:15

Liczba zabitych

1 (Robert F. Kennedy)

Liczba rannych

5

Typ ataku

zabójstwo polityczne

Sprawca

Sirhan Sirhan

Położenie na mapie Kalifornii
Mapa konturowa Kalifornii, na dole znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych
Mapa konturowa Stanów Zjednoczonych, po lewej znajduje się punkt z opisem „miejsce zdarzenia”
Ziemia34°03′N 118°15′W/34,050000 -118,250000
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamach na Roberta F. Kennedy’ego – wydarzenie w historii Stanów Zjednoczonych, mające miejsce 5[a] czerwca 1968 w Los Angeles, w wyniku którego zginął kandydat w wyborach prezydenckich z 1968, Robert Francis Kennedy[1]. Sprawcą zamachu był Sirhan Bishara Sirhan[2].

Przyczyny[edytuj | edytuj kod]

Robert Kennedy na konwencji Demokratów w czerwcu 1968

Po śmierci trzydziestego piątego prezydenta USA, Johna F. Kennedy’ego w 1963, fotel głowy państwa objął Lyndon B. Johnson[3]. W tym czasie brat zamordowanego prezydenta, Robert Kennedy, piastował urząd prokuratora generalnego[4]. We wrześniu 1964 roku zrezygnował z funkcji, by ubiegać się o mandat senatora ze stanu Nowy Jork, czego udało mu się dokonać[4]. Kiedy kadencja Johnsona dobiegała końca, kampania prezydencka była głównie skoncentrowana na wojnie w Wietnamie[5]. Rok 1968 obfitował w antywojenne demonstracje[6]. Jednym z głównych przeciwników wojny był Martin Luther King, zamordowany 4 kwietnia 1968[7]. Do wyścigu o fotel prezydencki włączył się wówczas Robert Kennedy, zdecydowany przeciwnik polityki wojennej Johnsona. Planował nawet wystąpić przeciw prezydentowi w prawyborach Partii Demokratycznej[8]. Ostatecznie prezydent zrezygnował z ubiegania się o nominację swojej partii[2]. Kennedy, jeszcze przed ubieganiem się o nominację prezydencką, w czerwcu 1967, wypowiedział się ws. wojny sześciodniowej[9]. Zdecydowanie poparł wtedy Izrael, co było powodem podjęcia decyzji o zamachu przez Palestyńczyka Sirhana[9].

Przebieg zamachu[edytuj | edytuj kod]

Prawybory, mające wyłonić kandydata Partii Demokratycznej, odbywały się 4 czerwca 1968 roku w Kalifornii[1]. O nominację ubiegało się aż trzech polityków – Robert Kennedy, Eugene McCarthy i wiceprezydent Hubert Humphrey[5]. Szybko jednak okazało się, że McCarthy nie może liczyć na poparcie, zatem konwencja w Los Angeles miała wyłonić kandydata spośród pozostałej dwójki[5]. Po zakończeniu głosowania i zamknięciu lokali wyborczych stało się jasne, że Robert Kennedy zwyciężył[10]. Krótko po północy (5 czerwca[1]) podziękował zebranym w hotelu Ambassador za udział w głosowaniu i udzielone poparcie[10]. Planował także zejść do ludzi i przejść przez całą salę balową, co jednak odradzali mu osobisty ochroniarz – agent FBI William Barry i doradca, Fred Dutton[10]. Ten ostatni przekonał Kennedy’ego, by poszedł na zapowiedzianą konferencję prasową, do sąsiedniej sali[10].

Gdy Kennedy wraz ze współpracownikami przechodził wąskim korytarzem, zza maszyny do lodów wyskoczył Sirhan Sirhan, trzymając rewolwer Iver-Johnson Cadet i strzelił kilkukrotnie do Kennedy’ego[10]. Pierwsza kula trafiła w głowę, za prawym uchem[10]. Dwie kolejne trafiły w tylną część szyi i klatkę piersiową[11]. Ostatnia kula chybiła celu, ocierając się o marynarkę[11]. Oprócz Kennedy’ego rannych zostało pięć osób: wolontariusz Irwin Stroll, działaczka Demokratów Elizabeth Evans, dziennikarze William Weisel i Ira Goldstein oraz związkowiec Paul Schrade[11].

Śmierć senatora[edytuj | edytuj kod]

Grób Roberta Kennedy’ego na cmentarzu Arlington

Natychmiast po strzałach wokół senatora zebrał się tłum ludzi i dziennikarzy[11]. Kennedy był jeszcze przytomny i zdążył zapytać „Czy wszyscy są bezpieczni, są OK?”[11]. Niedługo potem do rannego przyprowadzono jego żonę, Ethel, oraz sanitariuszy z noszami[11]. Zaraz potem senator stracił przytomność i został przewieziony do szpitala Central Receiving Hospital[11]. Lekarze daremnie wykonywali masaż serca i usiłowali go ocucić[12]. By przeprowadzić skomplikowaną operację, przewieziono go do szpitala Good Samaritan[12]. W wyniku trwającej niespełna 4 godziny operacji lekarze usunęli z głowy senatora kulę i odłamki kości, jednak nie udało im się uratować życia[12]. Robert Kennedy zmarł następnego dnia po zamachu, 6 czerwca 1968 roku[2], o godzinie 01:44[12]. Został pochowany na Cmentarzu Narodowym w Arlington obok swojego brata, Johna[13].

Konsekwencją śmierci senatora była nominacja Partii Demokratycznej dla Huberta Humphreya[14]. Przegrał on jednak z kandydatem Republikanów, Richardem Nixonem[14]. W tamtych czasach kandydaci na prezydentów nie posiadali ochrony Secret Service[13]. Po śmierci senatora Kongres wprowadził poprawki do ustawy, którą podpisał jeszcze Lyndon Johnson. Już w 1968 roku wszyscy kandydaci zostali objęci państwową ochroną[13].

Proces zamachowca[edytuj | edytuj kod]

Niezwłocznie po zamachu Sirhan został dwukrotnie uderzony w twarz przez agenta FBI, Williama Barry’ego[10]. W trakcie szamotaniny Palestyńczyk usiłował jeszcze strzelać, ale magazynek był już pusty[10]. Niebawem, kiedy wokół rannego zebrał się tłum, na Sirhana rzucili się dwaj pozostali osobiści ochroniarze, Rafer Johnson i Roosevelt Grier[11]. Został on obezwładniony i schwytany[11]. Na procesie jego obrońcy bezskutecznie usiłowali wykazać jego niepoczytalność[9]. 17 kwietnia 1969 został skazany na śmierć za zabójstwo pierwszego stopnia[9]. Ponieważ w 1972 roku Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych anulował wszystkie wyroki śmierci sprzed 1972, Sirhan Sirhan został skazany na karę dożywocia, którą odsiaduje w więzieniu stanowym w Corcoran[9].

Teorie alternatywne[edytuj | edytuj kod]

Przez ponad 40 lat po śmierci senatora z Nowego Jorku pojawiały się hipotezy, kto stał za zamachem[15]. Najczęściej podejrzenia kieruje się na CIA, ponieważ analiza zdjęć wykonanych 6 czerwca wykazała, że znajdowało się tam dwóch agentów wywiadu: David Morales i George Joannides[15]. Powodem, dla którego CIA miałaby chcieć śmierci senatora, był jego sprzeciw wobec planów inwazji na Kubę w Zatoce Świń w 1961 roku[16]. Dowództwo agencji odmówiło komentarzy na ten temat[15]. Niektóre podejrzenia padają także na Pentagon, gdyż Kennedy bardzo krytycznie wypowiadał się o działaniach podczas wojny wietnamskiej[15].

Drugą, równie popularną teorią, jest obecność drugiego zamachowca[15]. Miał on stać za senatorem i strzelać do niego z tyłu[15]. Za tą teorią przemawiają zeznania niektórych świadków, którzy twierdzili, że usłyszeli, jak padło 13 strzałów, tymczasem rewolwer Sirhana mógł pomieścić jedynie 8 nabojów[15]. W czasie dochodzenia zamachowiec zeznał, że działał sam i z nikim się nie kontaktował[17]. Wobec licznych wątpliwości, w 1975 roku Sąd Najwyższy nakazał organom śledczym zweryfikowanie teorii drugiego strzelca[17]. Eksperci stwierdzili wówczas, że obecność drugiego snajpera jest mało prawdopodobna, choć znaleźli na łuskach ślady niepasujące do rewolweru Sirhana[16]. Koroner przeprowadzający autopsję senatora, dr Thomas Noguchi, uznał, że rana głowy Kennedy’ego była wynikiem strzału z tyłu z kilku centymetrów[16]. Tymczasem naoczni świadkowie stwierdzili, że Sirhan strzelał z odległości ok. metra, będąc z przodu senatora[16]. W wątpliwość podaje się także liczbę kul – znaleziono bowiem dwa dodatkowe ślady po pociskach we framudze obrotowych drzwi kuchennych[16]. Według niektórych autorów, drugim zamachowcem mógł być prawicowy ochroniarz Kennedy’ego, Thane Eugene Cesar[16].

Przeprowadzone w USA badania opinii publicznej unaoczniają, że większość społeczeństwa amerykańskiego uważa, iż Kennedy został zabity w wyniku konspiracji[16].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W polskojęzycznej literaturze źródłowej występują nieścisłości odnośnie do daty zamachu i śmierci senatora Kennedy’ego. Część z nich wskazuje, że zamach nastąpił 5 czerwca, a śmierć 6 czerwca; natomiast druga część źródeł podaje daty odpowiednio: 6 i 7 czerwca. Rozbieżności te wynikają z nieuwzględnienia różnicy czasu.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c K. Michałek: Mocarstwo. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1945-1992. s. 228.
  2. ↑ a b c G. Tindall: Historia Stanów Zjednoczonych. s. 1269.
  3. ↑ L. Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 791.
  4. ↑ a b L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 65.
  5. ↑ a b c A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 99.
  6. ↑ A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 97.
  7. ↑ A. Bartnicki: Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki. s. 98.
  8. ↑ G. Tindall: Historia Stanów Zjednoczonych. s. 1268.
  9. ↑ a b c d e L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 69.
  10. ↑ a b c d e f g h L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 66.
  11. ↑ a b c d e f g h i L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 67.
  12. ↑ a b c d L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 68.
  13. ↑ a b c L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 73.
  14. ↑ a b G. Tindall: Historia Stanów Zjednoczonych. s. 1270.
  15. ↑ a b c d e f g L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 70.
  16. ↑ a b c d e f g L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 72.
  17. ↑ a b L. Pastusiak: Zamachy na prezydentów USA. s. 71.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zamach_na_Roberta_F._Kennedy’ego&oldid=71991408”