Zamek w Turku

Zamek w Turku

Widok ogólny
Państwo	Finlandia
Miejscowość	Turku
Typ budynku	zamek
Styl architektoniczny	renesansowy
Rozpoczęcie budowy	ok. 1280
Ukończenie budowy	pocz. XIV w.
Ważniejsze przebudowy	1555–1563
Zniszczono	1941 działania wojenne
Odbudowano	1961
Plan budynku
Położenie na mapie Finlandii Zamek w Turku
60°26′07″N 22°13′43″E
Strona internetowa

Zamek w Turku (fiń. Turun linna, szw. Åbo slott) – średniowieczna warownia obronna wzniesiona w XIII–XIV w. na wyspie koło Turku u ujścia rzeki Aurajoki, jako zamek administracyjny Korony Szwedzkiej.

Historia

Zamek w Turku został pierwotnie założony ok. 1280 jako obóz warowny na planie prostokąta. Za wzór posłużyły antyczne rzymskie założenia obronne. Obóz warowny stał się zamkniętym zamkiem na początku XIV wieku, a sam zamek został podzielony na zamek właściwy i rezydencję o charakterze obronnym. W XV wieku zamek rozbudowano i umocniono.

W latach 1555–1563 zamek stał się oficjalną rezydencją wielkiego księcia Finlandii Jana III i został przebudowany na rezydencję renesansową, uzyskując formę w jakiej zachował się do dziś. Na najwyższym piętrze zbudowano sale reprezentacyjne Kungssalen i Drottningsalen (Salę Króla i Salę Królowej). Gdy książę Jan poślubił polską królewnę Katarzynę Jagiellonkę zamieszkała ona razem z nim na zamku. Kiedy wybuchła wojna między księciem Janem a jego przyrodnim bratem, królem szwedzkim Erykiem XIV, ten ostatni zdobył zamek w Turku a Jan i Katarzyna zostali uwięzieni i wywiezieni do Szwecji. Kiedy z kolei Eryk XIV został odsunięty od władzy, był więziony m.in. na zamku w Turku. W latach 30. XVII w. zamek stał się oficjalną rezydencją gubernatora generalnego Finlandii, Pera Brahe.

Pod koniec XVIII wieku, gdy siedziby gubernatora prowincji i Wyższego Sądu Okręgowego przeniesiono z zamku do miasta, zamek przeszedł znaczące zmiany: rezydencja obronna stała się więzieniem a zamek właściwy – spichlerzem. Więzienie w rezydencji funkcjonowało do roku 1890, po czym ulokowano w niej muzeum historyczne.

Zamek w został poważnie uszkodzony w wyniku bombardowań wojennych w 1941 roku. Po usunięciu zniszczeń zamek został udostępniony zwiedzającym w 1961 roku.

Stanowi dziś znaczący punkt orientacyjny przy ujściu rzeki Aurajoki. W jego otoczeniu funkcjonuje port, niewielkie zakłady przemysłowe i magazyny. Jest wynajęty przez miasto Turku na cele muzealne. W zamku można zwiedzać lochy, sale zamkowe oraz muzeum poświęcone historii Finlandii, a w szczególności historii Turku. Jako zabytek architektoniczny jest częścią fińskiego dziedzictwa kulturowego.

Galeria

• 
  Widok ogólny
• 
  Zamek na rycinie z 1724
• 
  Płonący zamek w 1941
• 
  Zamek w 1991
• 
  Fragment rezydencji obronnej
• 
  Renesansowy dziedziniec

Bibliografia

• Lech Dzierżanowski: Skandynawia: mały przewodnik turystyczny. Warszawa: oficyna Wydawnicza „Hals”, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 1991, s. 37-38. ISBN 83-05-12581-5.
• The National Board of Antiquities: Turku Castle. [dostęp 2011-12-05]. (ang.).
• Carl Jacob Gardberg w: thisisFINLAND: Medieval Castles. [dostęp 2011-12-05]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Muzeum w Turku: strona oficjalna. www.turku.fi. [dostęp 2011-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-29)]. (fiń. • ang. • szw.).