Ziemski Bank Kredytowy SA we Lwowie
| Data założenia |
[1900], 1910 |
|---|---|
| Data likwidacji |
1930 |
| Państwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Jagiellońska 2 (obecnie ul. Hnatiuka, Вулиця Гнатюка), róg ul. Legionów (ob. al. Wolności - ukr. проспект Свободи) |
| Prezes | |
| Rodzaj banku |
bank operacyjno-handlowy |
| Kapitał własny |
5 mln zł |
Ziemski Bank Kredytowy SA we Lwowie - prywatna spółka akcyjna prowadząca działalność bankową w latach 1910-1930 na terenie Galicji i Śląska Cieszyńskiego, a następnie w latach 1918-1930 na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Powstał w październiku 1909, a jego statut został zatwierdzony reskryptem L. 39.836 austriackiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych 10 grudnia 1909[1]. Rozpoczął działalność 1 lipca 1910 jako Galicyjski Ziemski Bank Kredytowy. SA (Galizische Boden Credit Bank AG) na bazie istniejącej od 1900 Galicyjskiej Kasy Zaliczkowej. Jego kapitał założycielski wynosił 1 mln koron.[2]. W 1914 jego kapitał akcyjny wynosił 3 mln koron i składał się 7 500 akcji po 400 koron. [1]. Bank miał prwo prowadzić działalność na terenie całej Przedlitawii[1]. Emitował wówczas 4,5% listy zastawne i udzielał kredytu hipotecznego ziemianom i właścicielom nieruchomości miejskich oraz chłopom. W latach 1910-1918 prezesem rady nadzorczej był Jan Gwalbert Pawlikowski, wiceprezesem Jerzy Piwocki, zaś członkami: Ernest Adam, Stanisław Bal, Stanisław Głąbiński, Adam Kauczyński, Maksymilian Liptay, Tadeusz Moszyński, Józef Neumann, Jan Rozwadowski, Aleksander Skarbek, Władysław Stesłowicz, Włodzimierz Strzelecki, Ozjasz Wasser i Ludwik Winiarz[1]. Dyrekcję stanowili Ernest Adam, Maksymilian Liptay i Emil Roiński[1].
W niepodległej Polsce bank działał pod firmą Ziemski Bank Kredytowy SA we Lwowie. W 1919 kapitał banku został podwojony dzięki napływowi kapitału z czeskich banków Praskiego Banku Kredytowego i Agrarnego Banku z Pragi[2]. Ziemski Bank Kredytowy specjalizował się w akcji parcelacyjnej, kredycie krótkoterminowym i inwestycjach produkcyjnych. W dobie inflacji zwiększał kapitał akcyjny z ponad 100 min marek polskich w 1921 r. do ponad miliarda w 1923, nabywał udziały w firmach i lokował swe zasoby w nieruchomościach[3]. Autorem ówczesnej polityki banku był Ernest Adam który dążył do przekształcenia go w wielkie, ogólnopolskie towarzystwo akcyjne drogą inwestowania w Warszawską Spółkę Akcyjną Budowy Parowozów(wraz z Polskim Bankiem Przemysłowym), Fabrykę Naczyń Emaliowanych w Olkuszu i 30 innych przedsiębiorstw. Przy centrali lwowskiej utworzył oddział parcelacyjny, zajmujący się sprzedażą majątków polskich w Galicji wschodniej w ręce osadników polskich[3], Bank prowadził wówczas ekspansywną politykę na terenie całej Polski, zakładając 13 oddziałów a także oddział w Gdańsku przy Heilige Geistgasse 134 (ob. ul. św. Ducha) (1921-1922), następnie przy Holzmarkt 4 (Targ Drzewny) (1925-1929). W 1924 r. wszedł na obszar Czechosłowacji i przejąwszy cieszyńską filię Banku Rolniczego w Frysztadzie, stworzył tam swój odrębny oddział pozyskując ponad 200 drobnych akcjonariuszy polskich.[4] Bank był współinicjatorem powstania Polskiego Banku Emigracyjnego. W 1925 zaczął mieć kłopoty z płynnością na skutek wycofania się grupy czeskiej. Pomoc przyszła z Ministerstwa Skarbu, które w roku 1927 za 3 min złotych zakupiło 60% jego akcji, nie chcąc - mimo ewidentnych przewinień zarządu nadających się do procedury sądowej - dopuścić do bankructwa w tym czasie kolejnej instytucji bankowej[3]. Decydując się ponosić koszty sanacji, zmylono akcjonariuszy. Nastąpiła gwałtowna ruina i od 1929 r. rozpoczęło się we Lwowie postępowanie ugodowe z wierzycielami[3]. W 1930 r. upadek banku był jednak przesądzony i postawiono go w stan likwidacji[2], a dwa lata potem ostatecznie zakończono jego istnienie.
Siedziba[edytuj | edytuj kod]
Początkowo mieściła się we Lwowie, przy ul. 3-go Maja 5 następnie przy ul. Jagiellońskiej 2. (obecnie ul. Hnatiuka, Вулиця Гнатюка), róg ul. Legionów (ob. al. Wolności - ukr. проспект Свободи). Współcześnie mieści się tu miejscowy oddział banku Prominvestbank (Промінвестбанк) z Kijowa.[2][5]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Szematyzm Królestwa Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskim na rok 1914, Lwów 1914, s. 985-986
- ↑ a b c d Wojciech Morawski, Banki komercyjne na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej, „Acta Archaelogica Lodziensia” nr 61, 2015, s. 87; tegoż, Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku. Wydawnictwo „Muza”, 1998, s. 184–185. ISBN 83-7079-947-7.
- ↑ a b c d Andrzej A. Zięba, Pieniądze emigrantów : Polski Bank Emigracyjny, 1921-1924 : idea, ludzie, losy, [w:] Polacy i świat, kultura i zmiana : studia historyczne i antropologiczne ofiarowane profesor Halinie Florkowskiej-Frančić, Kraków 2016, s. 199-233
- ↑ Ziemski Bank Kredytowy SA we Lwowie, Lwów 1925.
- ↑ Księgi adresowe Lwowa
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Morawski, Banki komercyjne na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej, „Acta Archaelogica Lodziensia” nr 61, 2015, s. 87.
- Wojciech Morawski, Słownik historyczny bankowości polskiej do 1939 roku. Wydawnictwo „Muza”, 1998, s. 184–185. ISBN 83-7079-947-7