Łuhawaja (obwód brzeski)
53°13′49″N 25°53′03″E/53,230278 25,884167| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Wysokość |
190 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 163 |
| Kod pocztowy |
225327 |
| Tablice rejestracyjne |
1 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 53°13′49″N 25°53′03″E/53,230278 25,884167
| |
Łuhawaja (biał. Лугавая; ros. Луговая, Ługowaja; do 1964 roku Durniewicze) – wieś na Białorusi, w rejonie baranowickim obwodu brzeskiego, około 14 km na północny zachód od Baranowicz.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wsi Durniewicze pojawia się w dokumentach w roku 1798. Po III rozbiorze Polski w 1795 roku tereny te, wcześniej należące do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu nowogródzkiego (ujezdu) kolejno guberni: słonimskiej, litewskiej, grodzieńskiej i mińskiej Imperium Rosyjskiego. Po ustabilizowaniu się granicy polsko-radzieckiej w 1921 roku Durniewicze wróciły do Polski, znalazły się w gminie Horodyszcze. Na początku okresu międzywojennego gmina Horodyszcze należała do powiatu nowogródzkiego województwa nowogródzkiego[1]. 22 stycznia 1926 roku gmina została przyłączona do powiatu baranowickiego w tymże województwie[2]. Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi[3][4][5].
W 1964 roku zmieniono dotychczasową nazwę (Durniewicze) na obecną (Łuhawaja).
Demografia[edytuj | edytuj kod]
- W 1897 roku wieś liczyła 159 mieszkańców
- w 1909 roku – 202
- w 1921 roku wieś Durniewicze liczyła 114 osób, z czego 68 katolików i 46 prawosławnych, 67 osób zadeklarowało narodowość polską, a 47 białoruską[1]
- w 1970 roku wieś Łuhawaja liczyła 133 mieszkańców
- w 1998 roku – 33
- w 1999 roku – 34
- w 2005 roku – 26
- w 2009 roku – 17[6].
W promieniu 2 km od Durniewicz przed II wojną światową były dwa folwarki: Zamosze, będące własnością Wolskich, i Zamosze Nowe, które w latach 20. XIX wieku miały powierzchnię 600 ha i były własnością Mariana Koziełł-Poklewskiego[7].
Majątek Zamosze[edytuj | edytuj kod]
O kilometr na północ od Durniewicz była siedziba majątku Zamosze, leżąca również w gminie Horodyszcze. W 1921 roku osada liczyła 12 osób, w tym 5 Polaków-katolików i 7 prawosławnych Białorusinów[8][9].
W XIX wieku dobra te należały do rodziny Szpinalskich, a co najmniej od 1862 roku – do rodziny Wolskich[10]. W tym roku Aleksander Wolski przekazał Zamosze swoim synom. W 1888 roku właścicielem Zamosza i pobliskiej Żeleznicy, majątku o powierzchni 200 dziesięcin, był (prawdopodobnie jego wnuk) Aleksander Wolski (1859–1942), który władał nim do 1939 roku[7][9]. W 1895 roku dobra liczyły ponad 10 włók urodzajnych gruntów w małoleśnej, lekko falistej miejscowości[10].
Najprawdopodobniej w pierwszej ćwierci XIX wieku wybudowano tu dwór stojący do 1939 roku. Reprezentował on bardzo tu wtedy popularny styl „Mickiewiczowskiego Soplicowa” – był bardzo podobny do dworu w Czombrowie, będącego pierwowzorem Soplicowa. Był to parterowy, modrzewiowy dom na podmurówce o planie wydłużonego prostokąta, jedenastoosiowy, przykryty gładkim, czterospadowym dachem gontowym. Jego środkowa, trójosiowa część była dwukondygnacyjna, a przed nią wznosił się portyk w wielkim porządku, którego cztery pseudotoskańskie kolumny, stojące na kwadratowych bazach i tarasie o wysokości podmurówki, dźwigały trójkątny szczyt otoczony kroksztynowym gzymsem. Elewacje były zdobione lakierowanymi na biało pilastrami i narożnymi boniami. Ze względu na nierówność terenu podmurówka od strony ogrodu była znacznie wyższa[7][9][11].
Przed domem był wielki, kolisty gazon obsadzony trawą. Wzdłuż parterowych skrzydeł ciągnęły się rabaty kwiatowe i krzewy ozdobne[7].
Po zespole dworskim, folwarku i ogrodzie pozostała tylko kępa drzew.
Majątek Zamosze jest opisany w 11. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Skorowidz miejscowości RP opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 roku. T. 7, część 1: Województwo nowogrodzkie. Warszawa: 1923, s. 49. [dostęp 2018-01-01].
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43
- ↑ Durniewicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 229.
- ↑ Osada Zamosze na stronie Radzima.net. [dostęp 2017-12-27].
- ↑ Луговая [online], Globus Białorusi [dostęp 2018-01-01] (ros.).
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. [dostęp 2018-01-01]. (ros.).
- ↑ a b c d e Zamosze, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 11: Województwo kijowskie oraz uzupełnienia do tomów 1-10, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1997, s. 476–477, ISBN 83-04-04369-6, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Skorowidz miejscowości RP opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 roku. T. 7, część 1: Województwo nowogrodzkie. Warszawa: 1923, s. 50. [dostęp 2018-01-01].
- ↑ a b c Замошье. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 314–315. ISBN 985-11-0305-5. [dostęp 2018-01-01]. (ros.).
- ↑ a b Zamosze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 388. 1. pozycja, 19. znaczenie
- ↑ Замошша Zamosze Замошье. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 67–68. ISBN 985-6302-37-4. [dostęp 2018-01-01]. (biał.).