Powiat baranowicki
| powiat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Data powstania | |
| Siedziba | |
| Powierzchnia |
3497 km² |
| Populacja (1921) • liczba ludności |
|
| • gęstość |
34,2 os./km² |
Położenie na mapie województwa
| |
Powiat baranowicki – powiat utworzony 1 sierpnia 1919 r. pod Zarządem Cywilnym Ziem Wschodnich z części powiatów słuckiego i nowogródzkiego[1], następnie w województwie nowogródzkim II Rzeczypospolitej. Jego stolicą były Baranowicze. Powierzchnia wynosiła 3497 km². W skład powiatu wchodziło 10 gmin i 2 miasta.
Powiat utworzono z gmin: Howezna, Łań, Kleck, Siniawka, Lachowicze, Niedźwiedzice powiatu słuckiego oraz gmin: Mir, Żuchowicze, Horodziej, Czernichowo, Snów, Stołowicze, Nowa Mysz, Darewo, Jastrzębl, Ostrów, Krzywoszyn powiatu nowogródzkiego.
1 kwietnia 1920 r. do powiatu baranowickiego przyłączono gminę Kruhowicze z powiatu słuckiego[2].
7 listopada 1920 r. pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych z powiatu wyłączono gminy: Łań, Sieniawka, Kleck, Snów, Howiezna, Horodziej, Mir i Zuchowicze do nowo utworzonego powiatu nieświeskiego[3]. Równocześnie gmina Kruhowicze znalazła się w powiecie łuninieckim[4].
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W powiecie baranowickim okręgu brzeskiego ZCZW, w roku szkolnym 1919/1920 działało 49 szkół powszechnych i 2 szkoły średnie. Ogółem uczyło się w nich 4253 dzieci i pracowało 110 nauczycieli[5].
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według spisu ludności w grudniu 1919 roku powiat baranowicki okręgu brzeskiego ZCZW zamieszkiwały 178 212 osoby. Na jego terytorium znajdowało się 831 miejscowości, z których 4 miały 1–5 tys. mieszkańców, 2 miały 5–10 tys. mieszkańców, i jedna powyżej 10 tys. mieszkańców. Były nią Baranowicze z 10 373 mieszkańcami[6].
Według Alfonsa Krysińskiego i Wiktora Ormickiego, terytorium powiatu wchodziło w skład tzw. zwartego obszaru białoruskiego, to znaczy Białorusini stanowili na nim narodowość dominującą[7].
Teza powyższa nie ma odzwierciedlenia w oficjalnych danych statystycznych. Według spisu powszechnego z 1931 roku, powiat zamieszkiwało 161 088 osób, z których zadeklarowało jako język ojczysty: polski – 74 916 (47%), a białoruski – 68 630 (43%)[8].
Gminy[edytuj | edytuj kod]
- Czernichowo[9]
- Darewo
- Jastrzębl
- Krzywoszyn
- Lachowicze
- Niedźwiedzica
- Nowa Mysz
- Ostrów
- Połoneczka[9]
- Stołowicze
- Horodyszcze[10]
- Mołczadź[11]
- Dobromyśl[11]
- Wolna[12][13]
Miasta[edytuj | edytuj kod]
Starostowie[edytuj | edytuj kod]
- Konstanty Rdułtowski (-1923)[14]
- Zygmunt Przepałkowski (-1929)[15]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 19, poz. 172
- ↑ Dz. Urz. ZCZW z 1920 r. Nr 28, poz. 655
- ↑ Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 3, poz. 23
- ↑ Gminę Kruhowicze wyłączono 1 kwietnia 1920 z powiatu słuckiego i włączono do powiatu baranowickiego (Dz. Urz. ZCZW z 1920 r. Nr 28, poz. 655). Natomiast w związku z włączeniem do powiatu łuninieckiego gmina włączona jest z powiatu słuckieo (Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 3, poz. 25). Brak informacji czy wcześniejsze postanowienie zostało zniesione, czy gminę włączono z powrotem do powiatu słuckiego, czy też zaszła pomyłka w określeniu "z powiatu słuckiego"
- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 243. ISBN 83-88973-60-6. (pol.).
- ↑ I. Tablice ogólne. W: Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). s. 25.
- ↑ Marek Wierzbicki: Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939. W: Marek Wierzbicki: Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. Wyd. 2. Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007, s. 25–43, seria: Biblioteka historyczna Frondy. ISBN 978-83-88747-76-2.
- ↑ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9 XII 1931 r.: mieszkania i gospodarstwa domowe, ludność, stosunki zawodowe: województwo nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1936
- ↑ a b Zniesiona 22 stycznia 1926 r. (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 44)
- ↑ Przyłączona 22 stycznia 1926 r. z powiatu nowogródzkiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)
- ↑ a b Przyłączona 22 stycznia 1926 r. z powiatu słonimskiego (Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 43)
- ↑ Utworzona 22 stycznia 1926 r. z terenów zniesionych gmin Czernichowo i Połoneczka(Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 44)
- ↑ Z dniem 31 maja 1929 r. wyłączono z niej 17 miejscowości i włączono do gminy Zuchowicze w powiecie stołpeckim (Dz.U. z 1929 r. nr 37, poz. 328)
- ↑ Ruch służbowy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych od 15 grudnia 1922 do 1 marca 1923 r.. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”, s. 22, Nr 2 z 31 marca 1923.
- ↑ Powiatowe roszady wrześniowe.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). Lwów – Warszawa: Książnica Polska T-wa Naucz. Szkół Wyższych, 1920, s. 50, seria: Prace geograficzne wydawane przez Eugenjusza Romera.
- Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 – 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 447. ISBN 83-88973-60-6.
- miasto wojewódzkie – Nowogródek
| Powiaty ziemskie |
|
|---|
