Ściskoń brunatny
| Xylocoris cursitans | |||
| (Fallén, 1807) | |||
,_Wageningen,_the_Netherlands.jpg) Imago, forma długoskrzydła | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Xylocoris (Xylocoris) | ||
| Gatunek |
ściskoń brunatny | ||
| Synonimy | |||
| |||
Ściskoń brunatny[1] (Xylocoris cursitans) – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny dziubałkowatych. Zamieszkuje lasy Holarktyki.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1807 roku przez Carla Fredrika Falléna w Monographia Cimicum Sveciae pod nazwą Lygaeus cursitans. Jako lokalizację typową wskazano Landvetter w szwedzkim Västergötland[2][3]. W 1831 roku Léon Jean Marie Dufour opisał go niezależnie pod nazwą Xylocoris rufipennis, wyznaczając gatunkiem typowym nowego rodzaju Xylocoris[4] – stosownej synonimizacji dokonał w 1871 roku Odo Reuter[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiak o wydłużonym, owalnym w zarysie[1], wyraźnie spłaszczonym grzbietobrzusznie ciele długości od 2,25 do 2,5 mm u form długoskrzydłych oraz od 1,75 do 2,4 mm u form krótkoskrzydłych[6]. Ciemnobrązowa głowa[1] jest wydłużona z przodu, zaopatrzona w przyoczka i trójczłonową, zakrzywioną kłujkę. Czteroczłonowe czułki mają człony pierwszy i drugi grubsze i porośnięte krótkimi, ukośnie skierowanymi szczecinkami, a człony trzeci i czwarty cieńsze i porośnięte szczecinkami rzadkimi, ustawionymi pionowo, dłuższymi niż dwukrotność średnicy członu. Drugi człon czułków jest jednobarwnie ciemnobrązowy do czarnego i krótszy niż łączna szerokość ciemienia i jednego oka złożonego, co odróżnia ten gatunek od X. piceus[6]. Ciemnobrązowe[1] lub czarne, trapezowate przedplecze nie tworzy na przedzie wyraźnej obrączki apikalnej[6], tylną krawędź ma prostą, a tylne kąty zaokrąglone i lekko wystające[1]. Tarczka jest czarna. Półpokrywy są nagie lub bardzo krótko owłosione, przynajmniej na kliniku i zewnętrznej części przykrywki ciemnobrązowe. Powierzchnia przedplecza i półpokryw jest pozbawiona wyraźnego punktowania, gładka do lekko szagrynowanej. Odnóża przedniej pary mają uda pozbawione ząbków. Wszystkie pary mają trójczłonowe stopy. Kanaliki wyprowadzające gruczołów zapachowych zatułowia są zakrzywione i wierzchołkami zwrócone dogłowowo[6].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla lasy, parki i ogrody. Bytuje pod korą drzew. Jest drapieżnikiem polującym głównie na larwy owadów kambiofagicznych i ksylofagicznych, w tym na przedstawicieli kornikowatych. Aktywne osobniki spotyka się od wiosny do jesieni. Stadium zimującym jest owad dorosły[1].
Gatunek holarktyczny[6]. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Malty, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji. W Afryce Północnej notowany jest z Maroka, Algierii i Tunezji. W Azji podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, azjatyckiej części Turcji, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, Kazachstanu, Kirgistanu, Iranu, Mongolii, Chin i Japonii. Ponadto występuje w Ameryce Północnej na terenie Kanady i Stanów Zjednoczonych[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Xylocoris cursitans – Ściskoń brunatny. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-05-25].
- ↑ C.F. Fallén: Monographia Cimicum Sveciae. Hafniae: Proft, 1807, s. 74.
- ↑ Berend Aukema (red.): Xylocoris (Xylocoris) cursitans (Fallén, 1807) – Taxonomy and synonyms. [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2023-05-25].
- ↑ L. Dufour. Mémoire sur les genres Xylocoris, Leptopus et Velia. „Annales de la Société Entomologique de France”. 2, s. 104-118, 1833.
- ↑ O.M. Reuter. Skandinaviens och Finlands Acanthiider, beskrifne. „Öfversigt af Kongl. Vetenskaps-Akademiens Förhandlingar.”. 27, s. 403-429, 1871.
- ↑ a b c d e I.M. Kerzhner, Family Anthocoridae, [w:] P.A. Lehr (red.), Keys to the insects of the Far East of the USSR. Volume II. Homoptera and Heteroptera, Academy of Sciences of the USSR. Far East Branch. Institute of Biology and Soil Sciences, Leningrad: Nauka Publishing House (oryg.), US Department of Agriculture (ang. tłum.), 1988, s. 43-47.
- ↑ Berend Aukema (red.): Xylocoris (Xylocoris) cursitans (Fallén, 1807) – Distribution. [w:] Catalogue of Palearctic Heteroptera [on-line]. Naturalis Biodiversity Center. [dostęp 2023-05-25].