Żelazków (powiat kaliski)
51°51′10″N 18°10′43″E/51,852778 18,178611
| wieś | |
_ID_651244.jpg) Dwór w Żelazkowie z XVIII wieku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
977[2] |
| Strefa numeracyjna |
62 |
| Kod pocztowy |
62-817[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PKA |
| SIMC |
0211435 |
Położenie na mapie gminy Żelazków  | |
Położenie na mapie Polski  | |
| 51°51′10″N 18°10′43″E/51,852778 18,178611[1]
| |
Żelazków – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim, w gminie Żelazków, nad Bawołem, ok. 9 km od Stawiszyna, ok. 12 km od Kalisza.
Siedziba władz gminy wiejskiej Żelazków.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Żelazków wymieniany w źródłach od 1348 roku[4].
Na przestrzeni wieków Żelazków wielokrotnie zmieniał właścicieli, należał między innymi do Szadkowskich, Niewiejskich[5], Chebdów[6], Siedleckich (XVI wiek), Leszczyńskich i Radolińskich (od 1680 roku)[4].
Potop szwedzki oraz toczące się wojny m.in. bitwa stoczona pod Kaliszem w 1706 roku, przyczyniły się do doszczętnego zniszczenia Żelazkowa i pobliskich okolic[4]. Ponowny rozkwit dóbr żelazkowskich przypada na 2 połowę XVIII wieku – prawdopodobnie wtedy wzniesiono obecny dwór w Żelazkowie, przebudowany w latach 1796–1798 wg projektu Fryderyka Alberta Lessla[4].
Na początku XIX wieku miejscowość należała do ziemianina Piotra Radolińskiego herbu Leszczyc, po jego śmierci w 1823 roku majątek odziedziczyli jego synowie[4].
W 1904 roku Żelazków nabyli Radońscy, którzy do czasów II wojny światowej byli ostatnimi właścicielami miejscowości[6]. W latach 1914–1917 wybudowano linię kolei wąskotorowej – Kaliskiej Kolei Dojazdowowej kursującej m.in. do Żelazkowa[6].
Przynależność administracyjna[edytuj | edytuj kod]
| Okres | Jednostka administracyjna | ||
|---|---|---|---|
| 1975–1998 |  województwo kaliskie
|
 gmina Żelazków
| |
| 1999– |  województwo wielkopolskie
|
 powiat kaliski
| |
Atrakcje turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Zamek Żelazków: Jedną z najważniejszych atrakcji jest piękny zamek w Żelazkowie. Pochodzący z XVII wieku zamek pełnił różne funkcje na przestrzeni lat, od siedziby szlacheckiej po szkołę. Dziś można podziwiać jego imponującą architekturę oraz spacerować po otaczającym go parku.
- Kościół pw. Świętego Marcina: Ten zabytkowy kościół jest ważnym miejscem kultu i historii. Jego korzenie sięgają średniowiecza, a obecny wygląd to efekt wielu przebudów i rozbudów. Wnętrze kościoła zachwyca pięknymi detalami i atmosferą spokoju.
- Parki i przyroda: Żelazków otacza malowniczy krajobraz, który zachęca do pieszych wędrówek i relaksu na świeżym powietrzu. W okolicznych lasach i łąkach można napotkać bogactwo przyrody oraz cieszyć się spokojem i ciszą.
- Muzeum Regionalne: Dla tych, którzy pragną poznać historię i kulturę regionu, Muzeum Regionalne w Żelazkowie oferuje ciekawą kolekcję eksponatów, dokumentów i artefaktów związanych z przeszłością miejscowości i okolic.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane w rejestr zabytków województwa wielkopolskiego[7]:
- zespół dworski (XVIII, pocz. XIX wieku):
dwór z galeriami,- oficyna,
- spichrz,
- dom ogrodnika,
- park.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 163528
- ↑ Wieś Żelazków w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2019-02-14], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1644 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Historia [online], www.zelazkow.pl [dostęp 2019-02-14] (pol.).
- ↑ Małgorzata Omilanowska, Polska. Pałace i Dwory, 2009, ISBN 978-83-7495-590-4.
- ↑ a b c Żelazków [online], wkaliszu.pl - Kalisz on-line [dostęp 2019-02-15].
- ↑ Zestawienia zabytków nieruchomych [online], www.nid.pl [dostęp 2019-02-14].
- Siedziba gminy: Żelazków