Przejdź do zawartości

Leszczyc (herb szlachecki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Leszczyc (Bróg, Brożek, Brożyna, Laska, Laski, Wyszowie, Acervorum, Cerulorum) – polski herb szlachecki.

Leszczyc (herb szlachecki)
Herbarzu Złotego Runa
Herb Leszczyc w Herbarzu Złotego Runa z około 1433-1435.

W polu czerwonem bróg złoty[1]. Klejnot: na ogonie pawim godło w skos.

Najwcześniejsze wzmianki

[edytuj | edytuj kod]

Herb Leszczyc jest jednym z najstarszych herbów polskich. W opinii prof. Janusza Bieniaka należy on do dziesięciu najstarszych herbów polskich. Według podania przekazanego Bartosza Paprockiego nadany został przez Bolesława Chrobrego. Franciszek Piekosiński zgodnie ze swoją hipotezą o runicznym pochodzeniu polskich herbów wywodził go od linearnych znaków przedheraldycznych.[potrzebny przypis]

Pierwsza znana pieczęć z tym herbem pochodzi z roku 1318 i pieczętował się nim Boguszakasztelan bydgoski[2]. Wizerunek herbu z 1343 zamieszczony jest na pieczęci Wojciecha z Pakości – wojewody brzeskiego, następny na pieczęci Piotra Wysza, biskupa krakowskiego z 1406 r. i Macieja z Łabiszyna, wojewody brzeskiego z 1419. W zapiskach sądowych pojawia się w początku XV w.

Herb przedstawiony w Herbarzu Złotego Runa z lat 1433-1435.

Najwcześniejsze lokalne źródło heraldyczne wymieniające herb to datowane na lata 1464–1480 Insignia seu clenodia Regis et Regni Poloniae polskiego historyka Jana Długosza, który uznaje go za rdzennie polski. Zapisuje on informacje o herbie pod łacińskimi nazwami Aceruorum , Cerulorum wśród 71 najstarszych polskich herbów szlacheckich we fragmencie: "Aceruorum seu Cerulorum, que acervum frumentalem ceruleum in campo rubeo defert. Genus ex Polonia, in quo viri partim simplices, partim auari."[3].

Pieczętował się nim wielkopolsko-kujawski ród Leszczyców, w Liber Beneficiorum zwany też Wyszami, w innych źródłach Brożynami od Broga. W Herbarzu Rycerstwa W.X. Litewskiego zwanego Compendium, Leszczyc pojawia się także pod nazwą Laski. Było kilka gałęzi tego rodu. Pieczętowało się nim ok. 70 rodzin.

Belęcki, Białęski, Bieganowski, Biegański, Bierzwieński, Bierzwiński, Biezdrowski, Bijański, Bitner, Bogusz, Bojkowski, Bolemiński, Bolemowski, Bolimiński, Bonczkowski, Bończkowski, Broszlowski, Brożyna, Cerekwicki, Chełmski, Chlewiński, Chlewski, Chmieleński, Chmieliński, Chodorąski, Chodorowski, Chojnicki, Chrypski, Chrzypski, Czacki, Dachowski, Dakowski, Darnowski, Dersław, Dobrowolski, Dobrzycki, Dobszewicz, Dokowski, Donowski, Donoski, Falęcki, Faliński, Gabarzewski, Gąbarzewski, Gembarzewski, Gambarzewski, Gębarzewski, Giełtowski, Głodecki, Gołutowski, Gościejewski, Górski, Grabianka, Grabionka, Gułtowski, Gurski, Gustowicz, Gutowski, Hawryszenko, Hawryszew, Herbst, Holy, Jabłkowski, Janowski, Jarosz, Jasienicki, Jasieniecki, Jaskold, Jaskołd, Jaskolski, Jaskólski, Jaskulski, Jaśkowski, Juszyński, Kaczliński, Karmazynowicz, Kasperowicz, Klonowski, Kołucki, Korunowski, Kossowski, Kostecki, Koszucki, Koszutski, Kościelec, Kretowicz, Krotoski, Krotowski, Krotoszyński, Krzeczkowski, Krzekotowski, Krzyszkowski, Kuranowski, Laskary, Laskowski, Leliński, Lesisz, Leszczewski, Luboniski, Luboński, Lubstowski, Łabiski, Łopuchowski, Łubowski, Łukawski, Macuda, Mierosławski, Mierucki, Mierzejewski, Mierzejowski, Mierzewski, Mierzwiński, Mikołajewski, Miłaszewski, Mirosławski, Mirucki, Młodocki, Morzycki, Mroczek, Nagórski, Orkusz (Orkisz) Słuczan, Ossowski, Ostroróg, Pakoścki, Pałuka, Parys, Piekarski, Pierzchliński, Piesek, Płodowski, Płomykowski, Poczopowicz, Ponętowski, Popkowski, Popowski, Porębowski, Posiętowski, Psciński, Pszczyński, Pyszczyński, Radoliński, Radolin, Ratajski, Rysiński, Sarbski, Siemieński, Siestrzewitowski, Skarszewski, Skarzewski, Skolimowski, Skrzyszowski, Skulimowski, Słupski, Stawenta, Stawski, Strzeszewski, Strzeszowski, Strzezimiński, Strzeżymiński, Suchorzewski, Sulisławski, Sumiński, Sumieński, Supiński, Surmiński, Szumieński, Szumiński, Śmiełowski, Śniejałowski, Świecki, Świeżowski, Świszulski, Świżowski, Trojan, Walderowicz, Waliszewski, Wąsinocki, Węgorszewski, Węgorzewski, Wielżyński, Wieruszewski, Wieruszowski, Wisz, Włosinowski, Włosinowski, Włoszynowski, Wygrażewski, Wysz, Zalakowski, Zaleski, Załęski, Zielonacki, Zyznowski, Żalęcki, Żuk, Żyznowski[4][5]

Znani herbowni

[edytuj | edytuj kod]

Herb Leszczyc jako herb polskich miejscowości

[edytuj | edytuj kod]

Wizerunek herbu Leszczyc zawarty jest także w herbie wsi Kołbiel położonej w województwie mazowieckim, w powiecie otwockim oraz wsi Radolin w Wielkopolsce.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Niekiedy przestawiany był na zielonej murawie (Herbarz arsenalski)
  2. Joanna Karczewska. Urzędnicy książąt kujawskich Leszka, Przemysława i Kazimierza Ziemysławowiców część I. [w.] Ziemia Kujawska XII. Inowrocław, 1997
  3. Celichowski 1885 ↓, s. 15-27.
  4. Marcin Niewalda, Polska Encyklopedia Historyczno-Genealogiczna [online], www.genealogia.okiem.pl [dostęp 2017-06-21].
  5. Dźmitry Matviejčyk: Herboŭnik biełaruskaj šlachty. T. 3. Miensk: Беларусь, 2014, s. 84-85. ISBN 978-985-01-1095-4. (biał.). Herbowny Wołoszczewski (pol.)

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Zygmunt Celichowski: Jan Długosz, "Insignia seu clenodia regis et regni Poloniae.Z kodeksu kórnickiego.". Poznań: Zygmunt Celichowski, 1885.

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]