Żelazna (powiat skierniewicki)
51°52′03″N 20°08′17″E/51,867500 20,138056
| wieś | |
 Kościół pw. Wszystkich Świętych w Żelaznej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
284[2] |
| Strefa numeracyjna |
46 |
| Kod pocztowy |
96-116[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ESK |
| SIMC |
0737887 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Skierniewice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu skierniewickiego  | |
| 51°52′03″N 20°08′17″E/51,867500 20,138056[1]
| |
Żelazna – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Skierniewice.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie rawskim ziemi rawskiej województwa rawskiego[4].
Do końca XIX wieku Żelazna była własnością rodziny Łuszczewskich herbu Korczak, fundatorów miejscowego kościoła i kaplicy grobowej na miejscowym cmentarzu, a następnie Mazarakich herbu Newlin. Ostatnim właścicielem majątku był Aleksander Mazaraki junior (1887–1986), ostatni prezes Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego.
Na miejscowym cmentarzu została pochowana polska pisarka – Maria Rodziewiczówna. 11 listopada 1948 r. zwłoki Marii Rodziewiczówny przeniesiono do Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach.
Do najważniejszych obiektów należą:
- klasycystyczny kościół z XVIII wieku
- dwór Mazarakich z końca XIX wieku
- cmentarz z kaplicą Łuszczewskich z XIX wieku, oraz grobami okolicznych ziemian: Mazarakich i Strakaczów
- budynek dawnej krochmalni z XIX wieku (wzniesionej przez Aleksandra Mazaraki seniora)
- figura Matki Boskiej na wyspie na jeziorze w parku dworskim, wystawiona dla upamiętnienia powstania styczniowego.
We dworze Łuszczewskich ma swoją siedzibę Dyrekcja Zakładu Doświadczalnego SGGW, który jest również właścicielem większości okolicznych pól oraz zabudowań dawnej krochmalni.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa skierniewickiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- zespół kościoła parafialnego pw. Wszystkich Świętych, XVIII w., XIX w.:
- kościół, nr rej.: 534-XII-19 z 29.04.1950 oraz 289 z 29.12.1967
- dzwonnica, nr rej.: 534-XII-19 z 29.04.1950 oraz 919 z 29.12.1967
- cmentarz kościelny, nr rej.: 918 z 21.12.1992
- cmentarz rzymskokatolicki, XIX w., nr rej.: 879 A z 10.04.1992
- zespół dworski, XIX/XX w.:
- dwór, nr rej.: 596 z 28.07.1983
- park, nr rej.: 530 z 5.05.1980
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163535
- ↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1644 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-30)].