10 Pułk Artylerii Górskiej (austro-węgierski)

Pułk Artylerii Górskiej Nr 10
Gebirgsartillerieregiment Nr. 10
	Historia
Państwo	Austro-Węgry
Sformowanie	1913
Rozformowanie	1918
	Dowódcy
Pierwszy	płk Leo von Smekal
	Działania zbrojne
	I wojna światowa
	Organizacja
Dyslokacja	Tuzla, Višegrad, Rovereto, Przemyśl
Rodzaj sił zbrojnych	c. i k. Armia
Rodzaj wojsk	artyleria górska
Podległość	2 Brygada Artylerii Górskiej

Pułk Artylerii Górskiej Nr 10 (GAR. Nr. 10) – pułk artylerii górskiej cesarskiej i królewskiej Armii.

Historia pułku

Pułk został utworzony 1 marca 1913 roku na terytorium 15 Korpusu. Sztab pułku stacjonował w Tuzli, a dywizjon armat w Višegradzie. Dywizjon haubic był detaszowany do Rovereto na terytorium 14 Korpusu, natomiast kadra zapasowa znajdowała się w Przemyślu na terytorium 10 Korpusu, z którego pułk czerpał uzupełnienia^[1].

Pułk wchodził w skład 2 Brygady Artylerii Górskiej w Sarajewie, natomiast dywizjon haubic był podporządkowany komendantowi 1 Brygady Artylerii Górskiej w Bressanone^[2].

Żołnierze

Komendanci pułku

ppłk / płk Leo von Smekal (1913^[1] – 1915)
płk Ewald Botschen (1918)

Oficerowie

kpt. Tadeusz Bolesław Łodziński
kpt. Marian Zarzycki
por. rez. Józef Adamowski^[a]
ppor. Władysław Brzozowski
ppor. rez. Władysław Kowalski^[b]
ppor. rez. Józef Rymut

Uwagi

↑ Kpt. art. Józef Walerian Adamowski ur. 10 marca 1885 w Rawie Ruskiej, w rodzinie Wacława^[3]. Na stopień porucznika rezerwy mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915 w korpusie oficerów artylerii polowej i górskiej. Był odznaczony Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej i Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913^[4]. W Wojsku Polskim pełnił służbę w 24 Pułku Artylerii Polowej w Jarosławiu na stanowisku pełniącego obowiązki komendanta kadry baterii zapasowej. Zmarł 12 marca 1924 w Jarosławiu^[5].
↑ Władysław II Kowalski ur. 17 sierpnia 1893 w Jarosławiu, w rodzinie Jana. Na stopień podporucznika rezerwy mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916 w korpusie oficerów artylerii polowej i górskiej. Był odznaczony Srebrnym i Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy i Krzyżem Wojskowym Karola^[6]. W Wojsku Polskim kapitan administracji (artylerii), odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. W latach 1928–1939 kwatermistrz i zastępca komendanta do spraw gospodarczych Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu. W latach 1939–1945 w niewoli niemieckiej, w Oflagu VII A Murnau. 10 czerwca 1948 wrócił do Polski^[7].

Przypisy

↑ ^a ^b Schematismus 1914 ↓, s. 876.
↑ Schematismus 1914 ↓, s. 111, 114.
↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-10-23]..
↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1059, 1298.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924, s. 212.
↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 1003, 1299.
↑ Władysław Kowalski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.13657 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-11].

Bibliografia

Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].

[6] Kpt. art. Józef Walerian Adamowski ur. 10 marca 1885 w Rawie Ruskiej, w rodzinie Wacława^[3]. Na stopień porucznika rezerwy mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1915 w korpusie oficerów artylerii polowej i górskiej. Był odznaczony Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej i Krzyżem Pamiątkowym Mobilizacji 1912–1913^[4]. W Wojsku Polskim pełnił służbę w 24 Pułku Artylerii Polowej w Jarosławiu na stanowisku pełniącego obowiązki komendanta kadry baterii zapasowej. Zmarł 12 marca 1924 w Jarosławiu^[5].

[9] Władysław II Kowalski ur. 17 sierpnia 1893 w Jarosławiu, w rodzinie Jana. Na stopień podporucznika rezerwy mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916 w korpusie oficerów artylerii polowej i górskiej. Był odznaczony Srebrnym i Brązowym Medalem Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej, Srebrnym Medalem Waleczności 2 klasy i Krzyżem Wojskowym Karola^[6]. W Wojsku Polskim kapitan administracji (artylerii), odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. W latach 1928–1939 kwatermistrz i zastępca komendanta do spraw gospodarczych Wołyńskiej Szkoły Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu. W latach 1939–1945 w niewoli niemieckiej, w Oflagu VII A Murnau. 10 czerwca 1948 wrócił do Polski^[7].

[CITEREFSchematismus1914876-1] Schematismus 1914 ↓, s. 876.

[CITEREFSchematismus1914111,_114-2] Schematismus 1914 ↓, s. 111, 114.

[3] Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-10-23]..

[CITEREFRanglisten19181059,_1298-4] Ranglisten 1918 ↓, s. 1059, 1298.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_37_z_12_kwietnia_1924,_s._212-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924, s. 212.

[CITEREFRanglisten19181003,_1299-7] Ranglisten 1918 ↓, s. 1003, 1299.

[8] Władysław Kowalski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.13657 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-11].

[1]

[2]

[a]

[b]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Brygady artylerii polowej	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Pułki armat polowych	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42
Pułki haubic polowych	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Dywizjony ciężkich haubic	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Brygady artylerii górskiej	1 2 3
Pułki artylerii górskiej	3 4 6 7 8 10 11 12 13 14
Dywizjony armat górskich	Samodzielny Dywizjon Armat Górskich
Dywizjony artylerii konnej	1 2 4 5 6 7 9 10 11
Brygady artylerii fortecznej	1 (Wiedeń) 2 (Kraków) 3 (Trydent) 4 (Pola) 5 (Kotor)
Pułki artylerii fortecznej	1 2 3 4 5 6
Bataliony artylerii fortecznej	1 2 3 4 5 6 7 8