39°59′35″N 46°55′50″E/39,993056 46,930556Ağdam
| ||
 Panorama zniszczonego Ağdam | ||
| Państwo |  Górski Karabach/  Azerbejdżan
| |
| Rejon | de facto: Askeran / de iure: Ağdam | |
| Data założenia | 1741 | |
| Prawa miejskie | 1828 | |
| Wysokość | 380 m n.p.m. | |
| Populacja (2010) • liczba ludności |
360 | |
Położenie na mapie Górskiego Karabachu   Ağdam / Akna | ||
Położenie na mapie Azerbejdżanu  Ağdam / Akna | ||
| 39°59′35″N 46°55′50″E/39,993056 46,930556
| ||
Ağdam / Akna (orm. Ակնա; do 2010 Aghdam, Աղդամ) – de facto dzielnica miasta Askeran w rejonie Askeran nieuznawanego państwa Republika Górskiego Karabachu, de iure zaś miasto w rejonie Ağdam w Azerbejdżanie.
Miejscowość Ağdam leżącą na równinie, u stóp Gór Karabaskich, założono w 1741. Wraz z okolicznymi terenami wchodziła w skład chanatu karabaskiego, a od 1822 w skład Imperium Rosyjskiego. W 1828 otrzymała prawa miejskie[1]. W latach 1868-1870 architekt Kərbəlayı Səfixan Qarabaği wzniósł tutaj wielki meczet miejski o dwóch minaretach[2]. W latach 1918-1920 miasto wchodziło w skład Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu, a od 1920 Azerbejdżańskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.
Niegdyś żywe centrum regionu ze 150 tys. mieszkańców, obecnie prawie całkowicie opuszczone[3] w wyniku walk w konflikcie o Górski Karabach pomiędzy ormiańską ludnością a Azerbejdżanem. W lipcu 1993 azerski Ağdam został zdobyty przez siły ormiańskie, co rozpoczęło tworzenie „strefy buforowej” wokół Górskiego Karabachu[4]. Miasto zostało najpierw zniszczone przez ostrzał artyleryjski, później zaś wielokrotnie szabrowane, głównie w celu pozyskania cegieł i innych materiałów budowlanych służących odbudowie zniszczonych karabaskich miast, m.in. Stepanakertu[5]. Mieszkańcy uciekli w inne rejony Azerbejdżanu, do Armenii i do Iranu[3]. Jedynym niezrujnowanym budynkiem jest meczet[3], używany przez Ormian jako stodoła, co budzi protesty organizacji islamskich[6]. Ze względu na położenie tuż przy zamrożonej linii frontu między siłami azerskimi i ormiańskimi, w tzw. strefie buforowej, władze Republiki Górskiego Karabachu zabraniają pobytu tam turystom[5].
Pod koniec 2010 władze Republiki Górskiego Karabachu zdecydowały, że Aghdam zostaje przemianowany na Akna (orm. Ակնա[7]) i staje się jedną z dzielnic miasta Askeran. Zdaniem rządu RGK w Aghdam/Akna mieszka ponad 360 mieszkańców, którzy zajmują się głównie rolnictwem i hodowlą zwierząt[8].
Pomimo faktycznego braku kontroli ze strony Azerbejdżanu, miasto Ağdam jest deklarowane jako oficjalna siedziba azerbejdżańskiego klubu piłkarskiego Qarabağ Ağdam, grającego w pierwszej lidze azerskiej[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Górski Karabach. W: Leszek Waksmundzki: Armenia - przewodnik. Wyd. 2. Pruszków: Rewasz, 2013, s. 237. ISBN 83-62460-35-9.
- ↑ Karabach. W: Azerbejdżan. Wyd. 1. Pruszków: Rewasz, 2014, s. 239. ISBN 978-83-62460-38-0.
- ↑ a b c 20 Abandoned Cities from Around the World (ang.). 30 sierpnia 2008. [dostęp 2010-07-29].
- ↑ Republika Górskiego Karabachu (Arcach). W: Rafał Czachor: Abchazja, Osetia Południowa, Górski Karabach: geneza i funkcjonowanie systemów politycznych. Wrocław: Fundacja Instytut Polsko-Rosyjski, 2014, s. 314, seria: Biblioteka Instytutu Polsko-Rosyjskiego. ISBN 978-83-935729-8-4.
- ↑ a b Agdam (ang.). www.dark-tourism.com. [dostęp 2015-02-08].
- ↑ Turks complain to Pope on vandalism in Karabakh church by Armenians (ang.). 17 lipca 2010. [dostęp 2010-07-29].
- ↑ G. Beglaryan: The roads of Armenia. Erywań: Collage LLC, 2013, s. 27. ISBN 978-99930-981-7-1.
- ↑ Карабах: Агдам переименован в Акна (ros.). armtoday.info, 2010-11-02. [dostęp 2015-02-06].
- ↑ Adil Nadirov: „Bizi az qala döyüb öldürəcəkdilər” (azer.). qol.az, 2010-04-20. [dostęp 2013-09-01].
