Acacia laeta

Acacia laeta
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	brezylkowe
Rodzaj	akacja
Gatunek	Acacia laeta
	Nazwa systematyczna
	Acacia laeta Benth.; London J. Bot. 1: 508 (1842)
Synonimy
	A. trintigniani A. Chev.;
	A. trintigniani A. Chev.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg
	; Zakres występowania Acacia laeta
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Acacia laeta Benth. – gatunek drzewa lub czasami krzewu liściastego z rodziny bobowatych (Fabaceae Lindl.). Występuje naturalnie w Afryce Wschodniej, Sahelu, Afryce północno-wschodniej i Azji Zachodniej.

Rozmieszczenie geograficzne

Rośnie naturalnie w Tanzanii, Mali, Burkinie Faso, Nigrze, Nigerii, Czadzie, Sudanie, Etiopii, Somalii, Egipcie, Jemenie, Arabii Saudyjskiej oraz Iraku^[6]. Według innych źródeł występuje także w południowej Algierii, w dolinie Morza Martwego oraz dolinie Ha-Arawa^[3].

Morfologia

Pokrój: Małe drzewo lub krzew dorastające do 2–6 m wysokości. Gałązki są gładkie. Kora ma szarą barwę, nie łuszczy się. Posiada czarne, krótki, haczykowate kolce^[3].
Liście: Mają długość 1–4 cm. Składają się z 2–5 listków. Listki są asymetrycznie podłużne. Mają 0,6–1,2 cm długości i 0,3–0,5 cm szerokości. Są błyszczące, mniej lub bardziej nagie. Gatunek ten różni się liśćmi od innych gatunków akacji występujących w Sahelu (A. dudgeoni, A. gourmaensis, A. mellifera, A. senegal)^[4].
Kwiaty: Mają żółtobiałą barwę. Zebrane są w kwiatostanach od długości do 5 cm^[3]. Wydzielają zapach^[4].
Owoce: Podłużne strąki^[3].
Gatunki podobne: Morfologicznie jest to gatunek pośredni pomiędzy A. mellifera a A. senegal^[3].

Biologia i ekologia

Występuje na podłożu piaszczysto-gliniastym, ilastym lub piaszczystym. Na wyżynie Aïr rośnie do wysokości 1500 m n.p.m.^[3] Rośnie na obszarach, gdzie średnia roczna suma opadów wynosi 200–800 mm. Gatunek ten jest bardzo wytrzymały i odporny na suszę^[4].

Triploid (2n=39) prawdopodobnie pochodzenia hybrydowego^[3].

Zastosowanie

Z tego gatunku produkuje się gumę arabską, choć jest ona gorszej jakości niż ta otrzymywana z Akacji senegalskiej. Mimo to jest ona wprowadzona do obrotu handlowego. Ponadto drewno A. laeta jest używane jako drewno opałowe. Kora bywa używana do produkcji lin. Ekstrakt z tego gatunku stosuje się w celu zmiękczenia skóry przed garbowaniem. A. laeta został pomyślnie wykorzystany w programach ponownego zalesiania^[4].

Ma również zastosowanie w medycynie niekonwencjonalnej jako środek przeciwbólowy^[4].

Ochrona

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych został zaliczony do kategorii NE (not evaluated) – jego statusu według kryteriów IUCN nie określono^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Acacia laeta R. Br. ex Benth.. African Plant Database. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Acacia laeta R. Br. ex Benth.. FAO. [dostęp 2014-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 września 2013)]. (ang.).
↑ Acacia laeta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Acacia laeta. ILDIS. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).
↑ Acacia laeta. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[apd-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Acacia laeta R. Br. ex Benth.. African Plant Database. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).

[fao-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Acacia laeta R. Br. ex Benth.. FAO. [dostęp 2014-01-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (17 września 2013)]. (ang.).

[iucn-5] Acacia laeta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[6] Acacia laeta. ILDIS. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).

[eol-7] Acacia laeta. Encyclopedia of Life. [dostęp 2014-01-30]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]