Adolf Goldberg
| Data i miejsce urodzenia |
27 grudnia 1889 |
|---|---|
| Data śmierci |
ok. 1939–1945 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki |
Adolf Goldberg (ur. 27 grudnia 1889 w Łodzi[1], zm. prawdopodobnie w latach 1939–1945) – polski architekt i urbanista[2] pochodzenia żydowskiego[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W 1908 ukończył naukę w Szkole Zgromadzenia Kupców w Łodzi. W 1909 zdał maturę w Krakowie. Przed rozpoczęciem i w trakcie studiów pracował w biurach S. J. Landaua oraz w firmie A. Zarske. Następnie ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki w Monachium w 1917[3]. W latach 1919–1921 był kierownikiem Oddziału Zabudowy Miasta w Łodzi[2]. Na tym stanowisku odpowiadał za implementację Zarysu przygotowawczego i programu ogólnego planu zabudowy Łodzi i okolic oraz planów zabudowy miasta zwany Planem Rancka[4][5] – pierwszego planu regulacyjnego Łodzi, opracowanego podczas I wojny światowej przez Christophera Rancka[4]. Koncepcja obejmowała politykę komunalną, mieszkaniową, przebieg sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, budowę lotniska i wyznaczenie dzielnic przemysłowych w południowo-wschodniej części Łodzi[5]. Odpowiadał również za realizację Planu zabudowy i regulacji miasta Zgierza[6]. Był członkiem zarządu i współzałożycielem (wraz Piotrem Brukalskim) Koła Architektów i Budowniczych w Łodzi[7]. Był członkiem Łódzkiego Oddziału Stowarzyszenia Architektów Polskich[2]. Był delegatem na Zjazd Delegacji Architektów Polskich (1927)[2]. W 1930 założył biuro architektoniczne GO-GO, w ramach którego projektował w nurcie historyzmu, modernizmu oraz art déco[4]. Publikował w łódzkiej prasie na tematy artystyczne[3].
Mieszkał w Łodzi przy ul. Długiej 67 (ob. ul. Gdańska), a następnie przy ul. Andrzeja 13 (ob. ul. Andrzeja Struga)[1]. Zginął podczas Holokaustu – jego data i miejsce śmierci są nieznane[4].
Realizacje[edytuj | edytuj kod]
- Willa Eugeniusza Glezera (1922–1927) przy ul. S. Jaracza 84 w Łodzi[8],
- Osiedle Towarzystwa Spółdzielczego „Lokator” w Łodzi wraz z ogrodem (1925–1932)[2][4],
- Dom własny we wsi Chełmy (1928) – budynek modernistyczny, z elementami art déco,
- Miasto ogród „Uroczysko Chełmy” (1930) – zrealizowano kilkanaście prywatnych budynków letniskowych i sanatorium dla astmatyków doktora Rakowskiego,
- Dom przy al. Kościuszki 57 w Łodzi (1930),
- Zespół 10 drewnianych domów na Stokach (1933) dla Ireneusza Wojciechowskiego,
- Willa przy ul. Narutowicza 76 w Łodzi (1934–1936),
- Dom dla kolonii letniej łódzkiej Miejskiej Szkoły Pracy we Włodzimierzowie k. Piotrkowa Trybunalskiego (1936),
- Nowa synagoga w południowo-wschodnim narożniku pl. Kościuszki w Konstantynowie Łódzkim (nieukończona i zburzona podczas II wojny światowej) – budynek modernistyczny, z elementami art déco[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c [Spis ludności Łodzi] Goldberg, Reference code 39/221/0/4.12/24613, Archiwum Państwowe w Łodzi, 1916, s. 51.
- ↑ a b c d e In memoriam – Pamięci Architektów Polskich – Adolf Goldberg [online], www.archimemory.pl [dostęp 2023-04-06].
- ↑ a b Krzysztof Stefański, Ludzie, którzy zbudowali Łódź: leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku), Ksie̜ży Młyn Dom Wydawniczy, 2009, ISBN 978-83-61253-44-0 [dostęp 2023-04-06] (pol.).
- ↑ a b c d e f Wojciech Pardała, Adolf Goldberg – (pod)łódzki (nie)znany architekt i (nie)znany urbanista, „Łódź U Like”, 7/8, Wydawnictwo Politechnika Łódzka, 2017, ISBN 978-83-7283-869-8 [dostęp 2023-04-06] (pol.).
- ↑ a b Aneta Stawiszyńska, Łódź pod okupacją niemiecką w nowych granicach z 1915 r., [w:] Atlas historyczny miasta Łodzi, Łódź 2020 [online] [dostęp 2021-04-03] (ang.).
- ↑ Stanisław Lenartowicz (red.), Zabudowa m. Zgierza, „Praca” (53), bc.wbp.lodz.pl, 23 lutego 1920 [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Koło Architektów w Łodzi, „Głos Kupiectwa” (14), 15 lipca 1928 (pol.).
- ↑ Ewidencja Zabytków w Łodzi [online], 2012.
| 1864-1914 zabór rosyjski |
|
|---|---|
| I WŚ -
okupacyjni miejscy radcy budowlani |
|
| II RP 1919-1939 |
|
| po 1945 |
|
