Aglomeracja poznańska
Aglomeracja poznańska – aglomeracja monocentryczna w zachodniej Polsce, w województwie wielkopolskim, obejmująca miasto centralne Poznań oraz okoliczne zurbanizowane gminy.
W zależności od koncepcji i przyjętych kryteriów delimitacji obszarów liczba ludności zamieszkującej aglomerację wynosi od ponad 0,8 mln[1] do 1,18 mln osób[2].
Według koncepcji przedstawiających zakres obszarowy aglomeracja poznańska obejmuje powierzchnię od 2161,8 do 3719 km².
Miasta zaliczane do aglomeracji poznańskiej: Poznań, Swarzędz, Luboń, Mosina, Puszczykowo, Pobiedziska, Kórnik, Murowana Goślina, Stęszew, Kostrzyn, Buk, Oborniki, Szamotuły i Śrem.
Koncepcje aglomeracji poznańskiej
[edytuj | edytuj kod]Aglomeracja według P. Swianiewicza i U. Klimskiej
[edytuj | edytuj kod]
W 2005 r. Paweł Swianiewicz oraz Urszula Klimska wyznaczyli obszar aglomeracji poznańskiej obejmującej Poznań oraz wszystkie 17 gmin w powiecie poznańskim. Obszar ten w 2002 r. zamieszkiwało 846 tys. osób. Przy wyznaczaniu aglomeracji przeprowadzono delimitację obszarów przyległych, uwzględniając saldo migracji w latach 1998–2002, gęstość zaludnienia (w 2002 r.), współczynnik zatrudnienia związany z natężeniem dojazdów[3].
Zgodnie z tą koncepcją obszar aglomeracji poznańskiej obejmuje powierzchnię 2161,8 km², który w 2021 r. zamieszkiwało 979,2 tys. osób.
| Gmina | Liczba ludności (31 marca 2021)[4] [osób] |
Powierzchnia (1 stycznia 2014)[5] [km²] |
Gęstość zaludnienia (31 marca 2021)[4] [osób/km²] |
|---|---|---|---|
| Poznań | 546 859 | 261,85 | 2088,4 |
| Buk (gmina) | 12 691 | 90,58 | 140,1 |
| Czerwonak (gmina) | 27 869 | 82,48 | 337,9 |
| Dopiewo (gmina) | 32 854 | 108,02 | 304,1 |
| Kleszczewo (gmina) | 10 512 | 74,46 | 141,2 |
| Komorniki (gmina) | 36 159 | 66,41 | 544,5 |
| Kostrzyn (gmina) | 19 370 | 154,81 | 125,1 |
| Kórnik (gmina) | 33 831 | 186,12 | 181,8 |
| Luboń | 33 024 | 13,51 | 2444,4 |
| Mosina (gmina) | 34 787 | 171,43 | 202,9 |
| Murowana Goślina (gmina) | 16 896 | 172,23 | 98,1 |
| Pobiedziska (gmina) | 20 940 | 189,58 | 110,5 |
| Puszczykowo | 9470 | 16,39 | 577,8 |
| Rokietnica (gmina) | 22 270 | 79,30 | 280,8 |
| Stęszew (gmina) | 15 373 | 175,02 | 87,8 |
| Suchy Las (gmina) | 19 889 | 116,01 | 171,4 |
| Swarzędz (gmina) | 55 221 | 101,78 | 542,6 |
| Tarnowo Podgórne (gmina) | 31 208 | 101,75 | 306,7 |
| Razem (aglomeracja) | 979 223 | 2161,73 | 453,0 |
Aglomeracja według J. Paryska
[edytuj | edytuj kod]W 2008 r. Jerzy Jan Parysek przedstawił, że w skład aglomeracji poznańskiej wchodzą okoliczne miasta i wsie Poznania, w tym: Luboń, Swarzędz, Mosina, Murowana Goślina, Puszczykowo i inne miejscowości. Podał, że obszar aglomeracji zamieszkiwało ponad 800 tys. osób[1].
Inne koncepcje
[edytuj | edytuj kod]Wiele publikacji podaje liczbę mieszkańców aglomeracji, nie przedstawiając zarazem jej zakresu obszarowego:
- według programu ESPON obszar funkcjonalny Poznania (FUA, ang. Functional Urban Area) w 2002 r. zamieszkiwało 919 tys. osób[6],
- według Eurostat w 2001 r. (LUZ Poznan, ang. Larger Urban Zone) – 1 009 958 mieszkańców i obszar 3719 km²[7][2], które dane przyjął też T. Markowski[8],
- według Eurostat w 2004 r. (LUZ Poznan, ang. Larger Urban Zone) – 1 018 511 mieszkańców[2][7],
- według Eurostat 1 stycznia 2012 r. (LUZ Poznan, ang. Larger Urban Zone) – szacunkowo 963 332 mieszkańców[9].
Współpraca samorządów, związki samorządów
[edytuj | edytuj kod]15 maja 2007 r. w Sali Renesansowej poznańskiego ratusza podpisano Porozumienie o współpracy pomiędzy samorządami aglomeracji poznańskiej. Na mocy tego porozumienia powołano Radę Aglomeracji będącą stałą konferencją wójtów i burmistrzów gmin powiatu poznańskiego oraz Prezydenta Poznania i starosty powiatu poznańskiego. W czerwcu 2008 r. do porozumienia przystąpiły gminy: Śrem i Szamotuły[10], zaś w dniu 28 listopada 2008 porozumienie podpisały także władze gminy Skoki[11].
Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej
[edytuj | edytuj kod]30 września 2010 r. powstał związek międzygminny „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” zrzeszający 9 gmin: Buk, Czerwonak, Kleszczewo, Kostrzyn, Murowana Goślina, Oborniki, Pobiedziska, Poznań, Swarzędz[12]. Przedmiotem działalności jest współpraca samorządów w zakresie gospodarki odpadami[13].
Transport Aglomeracji Poznańskiej
[edytuj | edytuj kod]Od 9 listopada 2010 r. władze Poznania, gminy Dopiewo, Lubonia, gminy Mosina, Puszczykowa są w trakcie ustanawiania związku międzygminnego „Transport Aglomeracji Poznańskiej”. Związek ma być nowym organizatorem transportu zbiorowego na terenie gmin go tworzących[14].
Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu organizujący komunikację miejską w Poznaniu wyznaczył strefę taryfową B, która obejmuje 38 podmiejskich miejscowości oraz strefę C, która obejmuje kolejne 25 miejscowości[15]. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. usprawnią podróżowanie w obrębie aglomeracji poznańskiej. Przeprowadzona modernizacja taboru kolejowego, umożliwi pociągom rozwijać prędkości do 100 km/h[16].
Metropolia Poznań
[edytuj | edytuj kod]18 lutego 2011 r. odbyło się spotkanie założycielskie stowarzyszenia „Metropolia Poznań”, które powstało na bazie Rady Aglomeracji Poznańskiej działającej w oparciu o porozumienie z 2007 r.[17][18] Stowarzyszenie podjęło sobie za cel wspierać idee samorządu terytorialnego oraz chronić wspólne interesy członków stowarzyszenia, a w szczególności wspierać rozwój społeczno-gospodarczy aglomeracji poznańskich oraz współpracę gmin i powiatów[19].
Członkami stowarzyszenia Metropolia Poznań są władze Poznania, powiatu poznańskiego oraz władze samorządowe gmin: Buk, Czerwonak, Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Luboń, Mosina, Murowana Goślina, Oborniki, Pobiedziska, Puszczykowo, Rokietnica, Skoki, Stęszew, Suchy Las, Swarzędz, Szamotuły, Śrem, Tarnowo Podgórne.
Obszar metropolitalny Poznania
[edytuj | edytuj kod]Według programu ESPON obszar metropolitalny Poznania jest Europejskim Metropolitalnym Obszarem Wzrostu tzw. MEGA (ang. Metropolitan European Growth Areas). Obszar ten został scharakteryzowany jako słabo wykształcona metropolia (ang. weak MEGA)[20].
Według „Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030” z 2011 r. Poznań jest przedstawiany jako 1 z 10 ośrodków metropolitalnych w Polsce. W koncepcji zwrócono uwagę, że Poznań ma słabo rozwinięte funkcje metropolitalne w porównaniu do miast podobnej wielkości z Europy Zachodniej, w związku z tym Poznań ujęto jako ośrodek metropolitalny (wymóg ustawowy) na podstawie kryteriów odnoszących się głównie do funkcji w systemie osadniczym kraju[21]. Granice obszarów metropolitalnych nie zostały jeszcze wytyczone przez właściwe zespoły rządowo-samorządowe.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Jerzy Jan Parysek: Aglomeracje miejskie w Polsce oraz problemy ich funkcjonowania i rozwoju. W: Wybrane problemy rozwoju i rewitalizacji miast: aspekty poznawcze i praktyczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, IGSEiGP UAM, 2008, s. 38, seria: Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna nr 5. ISBN 978-83-61320-33-3.
- ↑ a b c Urban Audit: City Profiles: Poznan. Eurostat. [dostęp 2011-07-24].
- ↑ Paweł Swianiewicz, Urszula Klimska. Społeczne i polityczne zróżnicowanie aglomeracji w Polsce – waniliowe centrum, mozaika przedmieść. „Prace i Studia Geograficzne”. 35, s. 51, 53–56, 2005. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. ISSN 0208-4589.
- ↑ a b Informacja o wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 na poziomie województw, powiatów i gmin [online], Informacja o wynikach Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021 na poziomie województw, powiatów i gmin [dostęp 2022-10-20] (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
- ↑ ESPON project 1.4.3 Study on Urban Functions (Final Report). Luxembourg: The ESPON Monitoring Committee, 2007-03, s. 94. ISBN 2-9600467-2-2.
- ↑ a b Urban Audit: Data that can be accessed: LUZ Katowice & Zory. Eurostat. [dostęp 2011-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-06)].
- ↑ Dane na koniec roku 2001 na podstawie (PDF)Tadeusz Markowski: Funkcje Metropolitalne Pięciu Stolic Województw Wschodnich. s. 330. [dostęp 2009-03-08].
- ↑ Population on 1 January by age groups and sex – larger urban zone. [w:] City statistics – Urban Audit > Data Explorer [on-line]. Eurostat. [dostęp 2014-10-18]. (ang.).
- ↑ Inwestor, Gazeta inwestycyjna. Katowice, Poznań, Wrocław. Nr 8 (19) Sierpień 2008 ISSN 1897-4694.
- ↑ Rada Aglomeracji Poznańskiej. Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe. [dostęp 2011-06-21].
- ↑ (poz. 298) Wykaz związków międzygminnych (stan na dzień 31 marca 2011 r.). Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
- ↑ Statutu Związku Międzygminnego „Gospodarka Odpadami Aglomeracji Poznańskiej” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r., Nr 245, poz. 4555).
- ↑ Związek Międzygminny „Transport Aglomeracji Poznańskiej”. ZTM Poznań. [dostęp 2011-06-21].
- ↑ Strefy taryfowe. ZTM Poznań. [dostęp 2014-10-18].
- ↑ Kolej przyspiesza w Wielkopolsce. Pociąg wyprzedzi samochód. [dostęp 2015-02-05].
- ↑ Powstało Stowarzyszenie Metropolia Poznań. Urząd Miejski w Śremie, 2011-02-21. [dostęp 2011-06-21].
- ↑ Spotkanie założycielskie Stowarzyszenia Metropolia Poznań. [w:] Portal Aglomeracji Poznańskiej [on-line]. Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, 2011-02-22. [dostęp 2011-06-21].
- ↑ § 9. Statut stowarzyszenia „Metropolia Poznań” (Załącznik nr 1 do uchwały Nr XLIII/427/2010 Rady Miejskiej w Murowanej Goślinie z dnia 20 września 2010 roku).
- ↑ Interim Territorial Cohesion Report. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities, 2004, s. 98–101. ISSN 92-894-0000-0.
- ↑ Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Warszawa: Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, 2012, s. 192. ISBN 978-83-7610-359-4.