Przejdź do zawartości

Alexander Moyzes

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alexander Moyzes
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

4 września 1906
Kláštor pod Znievom

Pochodzenie

słowackie

Data i miejsce śmierci

20 listopada 1984
Bratysława

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor

Alexander Moyzes (ur. 4 września 1906 w Kláštorze pod Znievom, zm. 20 listopada 1984 w Bratysławie[1][2][3]) – słowacki kompozytor.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Mikuláša Moyzesa[1][2][3]. Początkowo uczył się muzyki w Bratysławie[1], następnie studiował w konserwatorium w Pradze, najpierw w latach 1925–1928 dyrygenturę u Otakara Ostrčila, kompozycję u Otakara Šína i Rudolfa Karela oraz grę na organach u Bedřicha Wiedermanna, zaś następnie (1929–1930) w klasie mistrzowskiej Vítězslava Nováka[2]. W latach 1929–1941 wykładał kompozycję i teorię muzyki w Akademii Muzyki i Dramatu w Bratysławie[1]. W latach 1937–1948 był kierownikiem sekcji muzycznej radia w Bratysławie[3]. Od 1941 do 1971 roku był profesorem teorii i kontrapunktu w konserwatorium w Bratysławie[1], w latach 1965–1971 pełnił również funkcję jego rektora[1][2][3].

Otrzymał nagrodę państwową (1956) oraz tytuł artysty narodowego (1966)[1][2].

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Wczesny okres twórczości Moyzesa przypada na czasy rozkwitu ekspresjonizmu. Jego ówczesne kompozycje cechują się agresywnością i witalizmem[1]. Napisana w tym okresie I Symfonia (1929) jest pierwszą symfonią autorstwa słowackiego kompozytora[2][3]. W latach 30. XX wieku kompozytor uległ fascynacji rodzimym folklorem, tworząc uproszczone w sferze materiałowej dzieła o charakterze programowym[1]. W późniejszym okresie zwrócił się w kierunku estetyki neoklasycznej. W latach 50., w poszukiwaniu własnego języka dźwiękowego, zaczął łączyć zdobyte wcześniej doświadczenia z nowszymi technikami, przez co jego twórczość w ostatnim okresie nabrała charakteru eklektycznego[1].

Ważniejsze dzieła

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][2])

Utwory orkiestrowe

  • 12 symfonii (I 1929, II 1932 zrewid. 1941, III 1942, IV 1939–1947, V 1948, VI 1951, VII 1955, VIII 1968, IX 1971, X 1978, XI 1978, XII 1983)
  • Uwertura symfoniczna (1929)
  • Concertino (1933)
  • Jánošíkovi chlapci (1933)
  • uwertura Nikola Šuhaj (1933)
  • suita Dolu Váhom (1935, 2. wersja 1945)
  • uwertura Februar (1952)
  • Tance z Gemera (1956)
  • Koncert skrzypcowy (1958)
  • Sonatina giocosa na skrzypce, klawesyn i orkiestrę smyczkową (1962)
  • Koncert fletowy (1967)
  • uwertura Stráž domova (1972)
  • Partita (1972)
  • suita symfoniczna Vatry na horách (1973)
  • Musica istropolitana na orkiestrę smyczkową (1974)
  • Hudba pre ženu (1975)
  • Jánošik (1976)

Utwory kameralne

  • 4 kwartety smyczkowe (I 1929–1942, II 1969, III 1976, IV 1979)
  • Kwintet dęty (1933)
  • Poetická suita na skrzypce i fortepian (1940)
  • Mała sonata na skrzypce i fortepian (1961)

Utwory fortepianowe

  • Sonata (1927, 2. wersja 1942)
  • Divertimento (1930)
  • Jazzová sonata na 2 fortepiany (1942)

Pieśni na głos i fortepian

  • Farby na palete (1928)
  • Cesta (1930)
  • Na jesen (1973)

Kantaty

  • Demontáž (1930), 2. wersja pt. Balladická kantatá na tenora, chór i orkiestrę (1960)
  • Svätopluk (1935)
  • Znejú piesne na chotari (1948)

Opera

  • Udatný král (1966, wyst. Bratysława 1967)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 6. Część biograficzna m. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2000, s. 392. ISBN 83-224-0656-8.
  2. a b c d e f g Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 4 Levy–Pisa. New York: Schirmer Books, 2001, s. 2527–2528. ISBN 0-02-865529-X.
  3. a b c d e The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 614. ISBN 0-674-37299-9.