Alexandra David-Néel

Alexandra David-Néel
Louise Eugenie Alexandrine Marie David
Data i miejsce urodzenia	24 października 1868 ; Saint-Mandé
Data i miejsce śmierci	8 września 1969 ; Digne-les-Bains
	Multimedia w Wikimedia Commons

Alexandra David-Néel urodzona jako Louise Eugenie Alexandrine Marie David, po mężu Néel (ur. 24 października 1868 w Saint-Mandé, zm. 8 września 1969 w Digne-les-Bains) – francuska orientalistka, znawczyni Tybetu, śpiewaczka operowa, dziennikarka, odkrywczyni, anarchistka, buddystka i pisarka. Jako pierwsza kobieta z Europy dotarła do Tybetu.

Życie

Alexandra David-Néel urodziła się 24 października 1868 roku pod Paryżem, a następnie wraz z rodzicami zamieszkała w Brukseli. Była urodzoną podróżniczką, już jako kilkuletnie dziecko uciekała z domu i przerażeni rodzice musieli jej szukać po okolicy. Nie potrafiła usiedzieć w domu, pociągał ją świat, obce kraje i niekończące się wyprawy gdzie oczy poniosą.

W wieku 21 lat miała już na swoim koncie samotną podróż do Londynu i Szwajcarii oraz wyprawę rowerową do Hiszpanii i dookoła Francji.

W młodości miała kontakt z anarchistą Élisée Reclusem, który zapoznał ją z prądami anarchistycznymi i feministycznymi tamtych czasów. Zainspirowało ją to do pierwszych publikacji, została współpracowniczką „feministycznej” gazety La Fronde, stworzonej przez Marguerite Durand i prowadzonej wspólnie przez kobiety. Uczestniczyła w zjazdach Krajowej Rady Kobiet Francuskich, ale odrzucała niektóre ze zgłaszanych tam postulatów (np. prawo głosu), opowiadając się raczej za walką o emancypację w wymiarze ekonomicznym, gdyż zasadniczą przyczynę niedoli kobiet postrzegała w tym, iż nie mogły być niezależne finansowo.

Jej zainteresowania sięgały także poza Europę. Zafascynowała ją filozofia Dalekiego Wschodu, więc rozpoczęła studia orientalistyczne w Paryżu. W 1890 roku Alexandra David pojechała do Indii. Przemierzyła ten kraj wzdłuż i wszerz. Wróciła do Europy zauroczona tamtejszą kulturą i zachwycona krajobrazami.

Wkrótce wyruszyła w następną podróż, tym razem do północnej Afryki. Tam poznała inżyniera Philippe’a Néela, któremu udało się skłonić ją do małżeństwa. Jednak życie rodzinne zupełnie jej nie pociągało i Néel musiał pogodzić się z tym, że jego żona przedkłada włóczęgę nad domowe pielesze.

W 1911 roku Alexandra David-Néel ruszyła ponownie do Indii. Wyjeżdżając obiecała mężowi, że wróci po kilkunastu miesiącach. Zobaczyli się ponownie dopiero w 1925 roku. Ale tylko na chwilę, bo Aleksandra znów wyruszyła na wyprawę.

Podczas kilkudziesięciu lat spędzonych na wędrówkach Alexandra David-Néel z niezwykłą pasją zgłębiała tajemnice środkowej Azji.

Poznała sanskryt, czyli starożytny indyjski język, w którym przed wiekami spisano wiele dzieł literackich oraz którego używa się podczas ceremonii religijnych. Nauczyła się również języka tybetańskiego.

Znajomość języków, odwaga i upór pozwoliły jej dotrzeć do miejsc najważniejszych dla kultury tego regionu, czyli do klasztorów buddyjskich. Alexandra poznała tam mnichów, nauczycieli i przewodników duchowych buddyzmu, którzy w Indiach noszą miano guru, a w Tybecie zwani są Lamami.

Rozmowy z mędrcami pozwoliły jej poznać filozofię wschodu, a z czasem nawet uzyskać godność lamy.

W jednym z klasztorów spotkała młodego mnicha, który nazywał się Aphur Yongden. Został on przewodnikiem David-Néel, a z czasem jej wiernym towarzyszem podróży.

Wraz z Yongdenem przemierzyła Himalaje, udało jej się przetrwać zimę wśród najwyższych gór świata. Pokonywała również granice ustanowione przez ludzi. Przebrana za żebraczkę przedostała się do zamkniętej stolicy Tybetu, Lhasy.

Alexandra David-Néel zawędrowała także do Japonii, Korei, przewędrowała Chiny i Mongolię. Swoją ostatnią podróż do Indii odbyła w wieku 78 lat.

Później wróciła do Francji i tam żyła jeszcze bardzo długo, spisując wszystkie swoje przygody i wiedzę o świecie zdobytą w trakcie wielu lat podróżowania. W wieku 100 lat wystąpiła o nowy paszport. Jednak już nigdzie nie pojechała.

Zmarła 8 września 1969 roku, dożywszy prawie 101 lat.

Twórczość

Uwaga: tytuły i nazwy wydawnictw odnoszą się do ostatnich publikacji. Bibliografia w ujęciu historycznym dostępna na oficjalnej stronie

1898: Pour la vie – réflexions sur tous les faits de société (Éditions « les nuits rouges »)
1909: Le féminisme rationnel (Éditions « les nuits rouges »)
1911: Le Bouddhisme du Bouddha (Éditions du Rocher)
1927: Voyage d’une Parisienne à Lhassa (Plon)
1929: Mystiques et magiciens du Tibet (Plon)
1930: Initiations lamaïques (Pygmalion)
1931: La Vie surhumaine de Guésar de Ling: L’Iliade des Tibétains (Éditions du Rocher) – we współpracy z Lamą Yongdenem
1933: Au pays des brigands-gentilshommes (Plon)
1935: Le Lama au cinq sagesses (Plon) – Mipam – Lama pięciu mądrości (Wyd. M. Arcta, Warszawa 1936)
1938: Magie d’amour et magie noire (Plon)
1939: Le Bouddhisme: ses doctrines et ses méthodes (Éditions du Rocher)
1940: Sous des nuées d’orage (Plon)
1949: Au cœur des Himalayas: le Népal (Pygmalion)
1951: Astavakra Gita – reedycja (data nieznana) w jednym tomie « Astavakra Gita – Avadhuta Gita, poèmes sanscrits védantins » w Éditions du Rocher
1951: Les Enseignements secrets des bouddhistes tibétains (Pygmalion)
1951: L’Inde hier, aujourd’hui, demain
1952: Textes tibétains inédits (Pygmalion)
1953: Le Vieux Tibet face à la Chine nouvelle (Plon)
1954: La Puissance du néant, powieść Lamy Yongdena, przetłumaczona i opatrzona przypisami przez A. D.-N. (Plon)
Grammaire de la langue tibétaine parlée
1958: Avadhuta Gita – reedycja (data nieznana) w jednym tomie « Astavakra Gita – Avadhuta Gita, poèmes sanscrits védantins » w Éditions du Rocher
1958: la Connaissance transcendante (Pygmalion)
1961: Immortalité et réincarnation (Éditions du Rocher)
L’Inde où j’ai vécu (Plon)
1964: Quarante siècles d’expansion chinoise (Plon)
1970: En Chine – l’Amour universel et l’Individualisme intégral (Plon) – wydanie pośmiertne
1972: Sortilèges du mystère (Plon) – wydanie pośmiertne
1975: Vivre au Tibet: cuisine, traditions et images (Robert Morel éditeur, Apt) – wydanie pośmiertne
1975: Journal de voyage: Lettres à son mari, 11 août 1904 – 27 décembre 1917. Vol. 1 (Ed. Marie-Madeleine Peyronnet)
1976: Journal de voyage: Lettres à son mari, 14 janvier 1918 – 31 décembre 1940. Vol. 2 (Ed. Marie-Madeleine Peyronnet)

Studia na temat Alexandry David-Néel

Le Tibet d’Alexandra David-Néel, album fotograficzny(Plon, 1979)
Marie-Madeleine Peyronnet, Dix ans avec Alexandra David-Néel (Plon, 1973, reedycja 1998)
Joëlle Désiré-Marchand, Les itinéraires d’Alexandra David-Néel (Arthaud, 1996)
Eric Le Nabour, Alexandra David-Néel (Lattès-Ushuaia, 1992)
Jean Chalon, Le lumineux destin d’Alexandra David-Néel, Librairie académique Perrin, 1985
Jacques Brosse, Alexandra David-Neel (Retz, 1978, reedycja Albin Michel, 1991)

Bibliografia

Alexandra David-Néel. alexandra-david-neel.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-30)]., prowadzona przez Centre culturel Alexandra David-Néel (Digne) (fr. • ang.)