Alfons Thoman

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfons Hieronim Thoman
podpułkownik korpusu kontrolerów podpułkownik korpusu kontrolerów
Data i miejsce urodzenia

5 kwietnia 1885
Grzegórzki

Przebieg służby
Lata służby

1908–1909
1914–1933

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

Korpus Kontrolerów

Stanowiska

szef grupy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Zasługi (II RP) Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” z Mieczami Krzyż Wojskowy Karola

Alfons Hieronim Thoman vel Thomann[1] (ur. 5 kwietnia 1885 w Grzegórzkach, zm. po 1949) – podpułkownik Korpusu Kontrolerów Wojska Polskiego, działacz ewangelicki i niepodległościowy, bibliofil.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 5 kwietnia 1885 w Grzegórzkach, w ówczesnym powiecie krakowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Hieronima i Karoliny z Langów[2][3][1]. W 1904 ukończył z odznaczeniem Gimnazjum św. Jacka w Krakowie[3]. Współzałożyciel (1901), skarbnik i członek zarządu centralnego tajnego Związku im. Szymona Konarskiego[3]. Od 1903 komendant hufca szkolnego w Krakowie[3]. W 1911 uzyskał absolutorium na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[3]. Współzałożyciel Związku Akademików i założyciel Komitetu Akademików Polskiej Młodzieży Ewangelickiej w Krakowie[3]. W 1913 awansował z pomocnika kancelaryjnego na nadetatowego praktykanta kancelaryjnego w Magistracie stoł. król. miasta Krakowa[4].

W latach 1908–1909 odbył obowiązkową służbę wojskową w cesarskiej i królewskiej Armii w charakterze jednorocznego ochotnika[3]. Na stopień kadeta rezerwy został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1912[5][6]. Miał przydział w rezerwie do Pułku Piechoty Nr 13 w Opawie[7][8]. W szeregach tego pułku, noszącego przydomek „Krakowskie Dzieci”, walczył na frontach I wojny światowej (rosyjskim, włoskim i rumuńskim)[3][9][10][11]. Dowodził batalionem[3]. Na stopień porucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z dniem 1 listopada 1914[12], a na stopień nadporucznika rezerwy awansowany ze starszeństwem z 1 maja 1916 w korpusie oficerów piechoty[13][14].

W Wojsku Polskim służył m.in. na stanowisku szefa wydziału w Departamencie Gospodarczym Ministerstwa Spraw Wojskowych, szefa adiutantury Szkoły Sztabu Generalnego w Warszawie i w Korpusie Kontrolerów na stanowisku szefa grupy[3][15][16][17][18]. 1 grudnia 1924 prezydent RP nadał mu stopień podpułkownika z dniem 15 sierpnia 1924 i 2. lokatą w korpusie oficerów kontrolerów[19]. Z dniem 30 kwietnia 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[20]. Mieszkał w Warszawie przy ul. Senatorskiej 29[2][3].

Ogłosił wspomnienia z czasów bezpośrednio przed I wojną światową i z wojny światowej w „Polsce Zbrojnej” i „IKC[3].

Był erudytą i bibliofilem. W latach 1934–1936 pełnił funkcję prezesa[21] istniejącego od 1921 w Warszawie Towarzystwa Bibliofilów Polskich, a od 1936 był członkiem zarządu towarzystwa[22]. W czasie swojej prezesury wyciągnął organizację z długów, zreorganizował ją i przystosował do nowych warunków funkcjonowania[23][24]. Był również członkiem zarządu Związku Przyjaciół Litwy w Warszawie[25].

Alfons Thoman był działaczem społeczności ewangelickiej, członkiem Wydziału Kościelnego Polaków Ewangelików Małopolski[26][27]. 17 kwietnia 1933 w ewangelicko-augsburskim kościele Świętej Trójcy w Warszawie zawarł związek małżeński z Józefą Tomasińską[28]. Zmarł po roku 1949[29].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

4 kwietnia 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości ponownie rozpatrzył jego wniosek, lecz Krzyża Niepodległości mu nie przyznał[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Sprawozdanie 1904 ↓, s. 84.
  2. a b c d Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-03-11]..
  3. a b c d e f g h i j k l m n Łoza 1938 ↓, s. 750.
  4. Nominacje 1914 ↓, s. 6.
  5. Schematismus 1913 ↓, s. 486.
  6. Schematismus 1914 ↓, s. 355.
  7. Schematismus 1913 ↓, s. 527.
  8. Schematismus 1914 ↓, s. 405.
  9. Ranglisten 1916 ↓, s. 288.
  10. Ranglisten 1917 ↓, s. 373.
  11. a b c d Ranglisten 1918 ↓, s. 483.
  12. Ranglisten 1916 ↓, s. 172.
  13. Ranglisten 1917 ↓, s. 163.
  14. Ranglisten 1918 ↓, s. 210.
  15. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 27, 1069.
  16. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 27, 969.
  17. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 681.
  18. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 293, 433.
  19. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 733.
  20. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 31 grudnia 1932, s. 470.
  21. Bąbel 2006 ↓, s. 264–265.
  22. Statut TBP 1937 ↓, s. 6, 37.
  23. Z warsztatu bibliografa 1991 ↓, s. 24.
  24. Statut TBP 1937 ↓, s. 8.
  25. Fedorowicz 2017 ↓, s. 242.
  26. Szturc 2006 ↓, s. 52.
  27. 450 lat Reformacji pod Wawelem 2008 ↓, s. 79.
  28. Bąbel 2006 ↓, s. 256, 264, przyp. 33 na s. 265.
  29. Chwalewik 2004 ↓, s. przyp. 92 na s. 368, 372.
  30. M.P. z 1938 r. nr 259, poz. 612.
  31. M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum św. Jacka w Krakowie za rok szkolny 1904. Kraków: Nakładem Funduszu Naukowego, 1904.
  • Nominacye : Urzędnicy Magistratu. „Dziennik Rozporządzeń dla stoł. król. miasta Krakowa”. 1, 1914-01-31. Kraków: Nakładem Gminy miasta Krakowa. 
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912. (niem.).
  • Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914. (niem.).
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1916. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1916. (niem.).
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1917. (niem.).
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918. (niem.).
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Statut Towarzystwa Bibliofilów Polskich. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Bibliofilów Polskich, 1937.
  • Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.
  • Agnieszka M. Bąbel. Narzeczeni i rodzice. Zaproszenia ślubne z końca XIX i początku XX wieku jako zwierciadło przemian obyczajowych. „Prace polonistyczne”. 61–62, s. 255–266, 2006. 
  • Edward Chwalewik. Z moich wspomnień o zbieractwie. Bielawa 1943. „Rocznik Biblioteki Narodowej”. 36, s. 345–374, 2004. 
  • 450 lat Reformacji pod Wawelem. Kraków: Parafia Ewangelicka w Krakowie, 2008.
  • Irena Fedorowicz: Nieznane konteksty korespondencji Józefa Albina Herbaczewskiego i Julii Wichert-Kajruksztisowej z 1939 roku. W: Andrzej Baranow, Jarosław Ławski (red.): Zagadnienia bilingwizmu. T. I: Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2017, s. 235-254.
  • Jan Szturc: Stowarzyszenia społeczno-kulturalne w polskim ewangelicyzmie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2006.
  • Z warsztatu bibliografa. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich, 1991.