Alkajos z Mityleny
| ||
_-_Project_Gutenberg_eText_12369.png)
| ||
| Data i miejsce urodzenia | około 620 p.n.e. Mitylena | |
| Data śmierci | około 550 p.n.e. | |
| Narodowość | Lesbos | |
| Język | Język grecki klasyczny, dialekt eolski | |
| Dziedzina sztuki | melika | |
Alkajos z Mityleny (stgr. Ἀλκαῖος, zlat. Alceusz, ur. ok. 620 p.n.e. w Mitylenie, zm. ok. 550 p.n.e.) − poeta starożytnej Grecji, przedstawiciel meliki lesbijskiej.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Alkajos pochodził z arystokratycznej rodziny, urodził się w miejscowości Mitylena na wyspie Lesbos. Gdy był jeszcze dzieckiem, jego brat Antymenidas dopomógł w obaleniu tyrańskiej władzy Melenchrosa. Alkajos brał udział w walkach z Atenami, uciekł jednak w trakcie bitwy o przylądek Sigejon, pozostawiając na miejscu tarczę[1][2]. Gdy w mieście władzę przejął kolejny tyran Myrsylos, Alkajos został członkiem tajnego arystokratycznego stowarzyszenia hetájroj, usiłującego przywrócić stary porządek. Grupa ta została zdradzona przez Pittakosa, który sprzymierzył się z tyranem, by po jego śmierci przejąć władzę[a]. Alkajos wraz z bratem został skazany na banicję; udał się do leżącej na Lesbos Pyrry. Poeta nieprzerwanie atakował Pittakosa, co prawdopodobnie doprowadziło do powtórnego wygnania. Tym razem Alkajos miał udać się do Egiptu, być może przebywał też w Tracji oraz Lidii, gdzie miał prowadzić negocjacje. Do ojczyzny powrócił w wyniku wydanej przez Pittakosa w 580 roku p.n.e. amnestii. Dalsze koleje życia poety są nieznane[3][1].
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Twórczość Alkajosa opracowana przez wydawców Biblioteki Aleksandryjskiej – Arystofanesa i Arystarcha – zawierała około dziesięciu ksiąg[b], do czasów współczesnych nie zachował się jednak ani jeden kompletny utwór. Z fragmentów pieśni, które dotrwały do chwili obecnej, większość ma treść polityczną, skierowana jest przeciwko Pittakosowi. Utwory te mają moralizatorski charakter, część z nich utrzymywana jest w napastliwym tonie. Pozostała liryka autora obejmowała hymny, pieśni biesiadne (sympotyczne), miłosne, i filozoficzne[4].
Alkajos stosował wersyfikację lesbijską, najczęściej posługiwał się strofą, która od jego imienia została nazwana strofą alcejską. Oprócz tego wykorzystywał też strofę saficką, joniki, kola eolskie, jambiczne i daktyliczne metra. Poeta pisał w dialekcie eolskim[5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Szastyńska-Siemion 2005 ↓, s. 458 podaje, że grupa obaliła tyrana.
- ↑ Szastyńska-Siemion 2005 ↓, s. 458 podaje, że nie więcej niż 10, zaś Danielewicz 1984 ↓, s. LXXXVI–LXXXVII, że co najmniej 10.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Szastyńska-Siemion 2005 ↓, s. 457–458.
- ↑ W starciu, w którym zwyciężyli Ateńczycy, poeta Alkajos sam ocalił się ucieczką, ale jego broń posiedli Ateńczycy i zawiesili w świątyni Ateny w Sigejon. Opisał to zajście Alkajos w lirycznej pieśni, którą przesłał do Mityleny, donosząc o swojej klęsce przyjacielowi Melanipposowi. (Herodot Dzieje V, 95).
- ↑ Danielewicz 1984 ↓, s. LXXXV–LXXXVI.
- ↑ Szastyńska-Siemion 2005 ↓, s. 458–459.
- ↑ Szastyńska-Siemion 2005 ↓, s. 459.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Alicja Szastyńska-Siemion: Alkajos. W: Literatura Grecji Starożytnej: Epika – liryka – dramat. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2005. ISBN 83-7306-172-X. (pol.)
- Alkajos. W: Jerzy Danielewicz: Liryka starożytnej Grecji. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1984. ISBN 83-04-01580-3. ISSN 0406-0636. (pol.)
