Ambroży (Gudko)

Ambroży

Wasyl Gudko
Biskup sarapulski i jełabuski
Kraj działania	Imperium Rosyjskie
Data i miejsce urodzenia	28 grudnia 1867 gubernia lubelska
Data i miejsce śmierci	9 sierpnia 1918 okolice Kazania
Biskup sarapulski i jełabuski
Okres sprawowania	1916–1917
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Śluby zakonne	1891
Prezbiterat	1893
Chirotonia biskupia	30 maja 1904

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	30 maja 1904
Miejscowość	Żytomierz
Miejsce	Sobór Przemienienia Pańskiego
Konsekrator	Flawian (Gorodiecki)
Współkonsekratorzy	Antoni (Chrapowicki), Eulogiusz (Gieorgijewski), Agapit (Wisznewski)

Ambroży, imię świeckie Wasilij Iwanowicz Gudko (ur. 28 grudnia 1867 w Tyszowcach, gubernia lubelska, zm. 9 sierpnia 1918 w guberni kazańskiej) – biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, święty nowomęczennik.

Życiorys

Pochodził z rodziny wyznania unickiego z Lubelszczyzny. W wieku ośmiu lat razem z całą rodziną przeszedł na prawosławie podczas likwidacji unickiej diecezji chełmskiej i administracyjnego zaliczenia jej wiernych w poczet wyznawców prawosławia. Ukończył prawosławne seminarium duchowne w Chełmie, a następnie w 1893 – Petersburską Akademię Duchowną. Jako student, w 1891, złożył wieczyste śluby mnisze z imieniem Ambroży, zaś w 1893 został wyświęcony na hieromnicha. Od 1893 do 1897 kierował szkołą katechetów przy misji prawosławnej na Ałtaju, zaś od 1897 do 1899 – kierownikiem nowo powstałej rosyjskiej misji prawosławnej w Korei. Z powodu sprzeciwu władz koreańskich nigdy nie uzyskał jednak prawa wjazdu do tego kraju. W 1897 otrzymał godność archimandryty. W 1901 objął stanowisko rektora Wołyńskiego Seminarium Duchownego z siedzibą w Żytomierzu.

30 maja 1904 w soborze Przemienienia Pańskiego w Żytomierzu przyjął chirotonię biskupią z tytułem biskupa krzemienieckiego, wikariusza eparchii wołyńskiej. W charakterze konsekratorów w obrzędzie wzięli udział metropolita kijowski i halicki Flawian, arcybiskup wołyński i żytomierski Antoni, biskupi lubelski Eulogiusz i humański Agapit. Następnie od 1909 do 1914 był biskupem bałckim, wikariuszem eparchii podolskiej, zaś od 1914 do 1916 – biskupem sarapulskim, wikariuszem eparchii wiackiej i słobodzkiej. Od 1916 ordynariusz nowo powstałej eparchii sarapulskiej i jełabuskiej. W swojej eparchii założył oddziały ogólnorosyjskich bractw trzeźwości, walczył z sektami. Z powodu otwartej krytyki działalności administracji gubernialnej (piętnował m.in. pijaństwo i nadużycia urzędników) w maju 1917 został zmuszony do odejścia w stan spoczynku na prawach przełożonego monasteru Zaśnięcia Matki Bożej w Swijażsku. Po rewolucji październikowej biskup Ambroży publicznie modlił się w intencji uwięzionego byłego cara Mikołaja II i wzywał wiernych do nieulegania propagandzie ateistycznej oraz do obrony świątyń. Aresztowany w 1918, w marcu tego samego roku został uniewinniony przez trybunał rewolucyjny.

12 maja 1918 w czasie uroczystości ku czci ikony świętego patriarchy moskiewskiego Hermogena, wygłosił kazanie o monarchistycznym wydźwięku. W związku z tym w czerwcu 1918 został ponownie aresztowany, jednak drugi proces przed Trybunałem Rewolucyjnym także zakończył się wyrokiem uniewinniającym. Na początku sierpnia tego samego roku został uwięziony i bez sądu zabity przez czerwonoarmistów. Według ks. Michaiła Polskiego, autora żywotów prawosławnych duchownych-ofiar rewolucji październikowej, rozkaz zamordowania Ambrożego (Gudki) wydał osobiście Lew Trocki, po zdobyciu Kazania przez Armię Czerwoną. Jarosław Charkiewicz pisze jedynie o wydanym przez niego rozkazie uwięzienia duchownego.

W 1999 kanonizowany jako święty czczony lokalnie w eparchii kazańskiej i tatarstańskiej, w 2000 zaliczony do Soboru Świętych Nowomęczenników i Wyznawców Rosyjskich. Zaliczany jest również do Soboru Świętych Udmurckich.