Anastazy Pankiewicz
prezbiter i męczennik | |
Kopia fotografii z własnoręcznym podpisem Anastazego Pankiewicza wykonana w 1937 | |
Data i miejsce urodzenia |
9 lipca 1882 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
20 maja 1942 |
Czczony przez | |
Beatyfikacja |
13 czerwca 1999 |
Wspomnienie |
Anastazy Pankiewicz OFM, imię chrzestne Jakub (ur. 9 lipca 1882[a] w Nagórzanach, zm. 20 maja 1942 w Hartheim) – polski duchowny katolicki, bernardyn, błogosławiony Kościoła katolickiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Tomasza (1848−1901, rolnika) i Tekli z domu Lenio (1850−1916)[b]. Przyszły błogosławiony został ochrzczony jako Jakub Pankiewicz w kościele św. Mikołaja w Nowotańcu. Uczęszczał do szkoły podstawowej w Nowotańcu (gdzie mieściła się siedziba rodzinnej parafii), później do C. K. Gimnazjum w Sanoku (w 1898 ukończył III klasę[1]) i Lwowie (do 1899). W 1900 wstąpił do zakonu bernardynów. W 1904 złożył śluby wieczyste, po czym 1 lipca 1906 przyjął Święcenia kapłańskie. A po ukończeniu studiów teologicznych pracował w zespole Kościelno-Klasztornym w Wieliczce, piastował również urząd kustosza Konwentu Krakowskiego, w latach 1908−1911 pełnił m.in. funkcję magistra nowicjatu zjednoczonej prowincji bernardyńsko-reformackiej we Włocławku, z nominacji prowincjała Daniela Magońskiego.
W latach 1919−1930 pełnił funkcję gwardiana w kościele św. Bernardyna w Krakowie, gdzie dokonał remontu świątyni. Następnie przeniósł się do Łodzi, gdzie był fundatorem klasztoru bernardynów w Kościele i klasztorze pw. św. Elżbiety Węgierskiej. W tym celu w 1930 nabył w dzielnicy Doły kilka działek od Niemców i Żydów, z pomocą licznych sponsorów (szczególnie kanadyjskiej Polonii) wybudował dom zakonny, po czym w latach 1932−1937 na scalonym terenie trzypiętrowy gmach na klasztor i gimnazjum oraz prowizoryczny, jednonawowy, kościół pw. św. Elżbiety. Po kanonicznej erekcji domu w 1932 o. Anastazy Pankiewicz został pierwszym przełożonym. W obiekcie w 1937 otwarto prywatne Ogólnokształcące Gimnazjum Męskie, do którego o. Pankiewicz zaangażował, oprócz zakonnego katechety, wyłącznie nauczycieli świeckich. W 1937 powołał do życia Zgromadzenie Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla[2]. W 1939 podniesiono łódzką rezydencję do rzędu konwentu. W 1939 r. Niemcy zajęli bernardyńskie gmachy, a zakonników wysiedlili. W przerobionym kościele umieścili stajnie i garaże. Pankiewicz ukrywał się na cmentarzu św. Wincentego (część cmentarza Doły) w pobliżu klasztoru. W dniu 6 października 1941 podczas masowych aresztowań księży na terenie Łodzi i okolic, został aresztowany i wywieziony do obozu przejściowego w Konstantynowie Łódzkim. 30 października wraz z innymi więźniami konstantynowskiego obozu został przewieziony do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Dachau (otrzymał numer obozowy 28176[3]). Po niespełna siedmiu miesiącach uwięzienia decyzją lekarza obozowego został umieszczony w grupie inwalidów, po czym wraz z 14-stoma innymi księżmi katolickimi osadzony w obozie zagłady na zamku Hartheim pod Linzem (obecnie Austria). Zmarł męczeńską śmiercią 20 maja 1942 roku, a jej bezpośrednią przyczyną było obcięcie dłoni przy zamykaniu burty samochodu i zagazowanie.
13 czerwca 1999 został ogłoszony przez Jana Pawła II błogosławionym (w gronie 108 polskich męczenników II wojny światowej)[4].
Kult i upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Istnieją cztery główne miejsca kultu Anastazego Pankiewicza:[5]
- Kościół i klasztor pw. św. Elżbiety Węgierskiej w Łodzi, którego był fundatorem. W kościele znajduje się jego obraz i tablica pamiątkowa ustanowiona 27 października 1957. Ponadto jego imieniem nazwano położone obok Katolickie Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące im. bł. Anastazego Pankiewicza. Odprawiane są nabożeństwa. Ponadto w łódzkiej dzielnicy Doły w wyniku zmian nazw ulic w 2007 fragment ulicy Spornej przemianowano na ulicę bł. Anastazego Pankiewicza.
- Dom Generalny sióstr antonianek przy ul. Janosika 141 w Łodzi: kaplica pod wezwaniem św. Antoniego z Padwy i bł. o. Anastazego, płaskorzeźba Błogosławionego w prezbiterium, dwa obrazy z jego podobizną, modlitwy do jego intencji.
- Kościół św. Bernardyna w Krakowie: ołtarz, nabożeństwo.
- Parafia św. Mikołaja w Nowotańcu: nabożeństwo i pieśń ku jego czci, ołtarz z wizerunkiem błogosławionego, w 2007 na chrzcielnicy umieszczono tablicę pamiątkową ustanowioną w 125. rocznicę urodzin, w 2011 ustanowiono cztery witraże z jego podobizną, symboliczna tablica na grobie jego rodziców na przykościelnym cmentarzu. 13 lipca 2013 w rodzinnych Nagórzanach została odsłonięta tablica pamiątkowa poświęcona Anastazemu Pankiewiczowi[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Polscy święci i błogosławieni
- Beatyfikowani i kanonizowani przez Jana Pawła II
- Modlitwa za pośrednictwem świętego
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Inskrypcja na grobie jego rodziców wskazuje datę urodzenia 7 sierpnia 1882.
- ↑ Źródło zaczerpnięte z ksiąg parafialnych podało datę ślubu rodziców 1875, lecz jednocześnie wskazało nazwisko Pańkiewicz oraz inne daty ich urodzenia od podanych na ich nagrobku: ojciec ur. 1848, matka ur. 1852 – Nowotaniec Banns, Volume IV, 1873 – 1877; 1880 – 1904. semanchuk.com. [dostęp 2014-05-26]. (ang.).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ XVII. Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1898. Sanok: Fundusz Naukowy, 1898, s. 37.
- ↑ Strona zgromadzenia
- ↑ Poszukiwani świadkowie i informacja ze śledztwa w sprawie zamordowania w latach 1939 – 1945 w tzw. zakładzie eutanazji w Hartheim koło Linzu (Republika Austrii) nieustalonej liczby obywateli polskich. ipn.gov.pl. [dostęp 2013-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-14)]. (pol.).
- ↑ Wyniesiony na ołtarze. „Tygodnik Sanocki”. Nr 25 (397), s. 4, 18 czerwca 1999.
- ↑ Główne miejsca kultu i pamięci bł. Anastazego Pankiewicza. antonianki.pl. [dostęp 2013-07-20]. (pol.).
- ↑ Błogosławiony Anastazy Jakub Pankiewicz. bukowsko.pl. [dostęp 2013-07-20]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Biogram na stronie bernardyni.pl. bernardyni.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Założyciel Zgromadzenia Sióstr Antonianek od Chrystusa Króla. bernardyni.ofm.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-09-03)].
- Katolickie Liceum Ogólnokształcące i Gimnazjum OO. Bernardynów im bł. Anastazego Pankiewicza
- 108 błogosławionych polskich męczenników z okresu II wojny światowej
- Beatyfikowani przez Jana Pawła II
- Duchowni związani z Łodzią
- Duchowni związani z Sanokiem
- Ludzie związani z Bukowskiem
- Ludzie urodzeni w Nagórzanach
- Ludzie związani z Nowotańcem
- Ludzie związani z Bałutami
- Ludzie związani z Włocławkiem
- Ofiary Tötungsanstalt Hartheim
- Polacy i obywatele polscy straceni przez Niemcy nazistowskie 1939–1945
- Polscy duchowni katoliccy – ofiary represji Niemiec nazistowskich w Polsce 1939–1945
- Polscy męczennicy chrześcijańscy
- Polscy prezbiterzy bernardyńscy
- Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych
- Uczniowie Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku
- Urodzeni w 1882
- Więźniowie KL Dachau
- Więźniowie obozu przesiedleńczego w Konstantynowie
- Założyciele zakonów katolickich
- Zmarli w 1942