Andrzej Jakliński
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 lutego 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 marca 1995 |
| Profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: medycyna sądowa | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
7 grudnia 1960 |
| Habilitacja |
3 stycznia 1963 |
| Profesura |
12 stycznia 1972 |
| Doktor honoris causa Akademia Medyczna w Lublinie – 1995 | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Andrzej Henryk Jakliński (ur. 7 lutego 1923 w Drohobyczu, zm. 29 marca 1995 w Lublinie) – polski lekarz, profesor nauk medycznych, specjalista w dziedzinie medycyny sądowej, wieloletni kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Lublinie (1964÷1993) (obecnie Uniwersytet Medyczny w Lublinie). Rektor Akademii Medycznej w Lublinie w latach 1981–1984. Doktor honoris causa tejże uczelni. Żołnierz Armii Krajowej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W czasie wojny w 1939 r. służył w oddziale formacji Obrony Narodowej we Lwowie. W 1942 wstąpił do Armii Krajowej. Zaprzysiężony został pod pseudonimem „Tyczka” później zmienionym na „Zych”. Służył w 4 kompanii „Ewa” batalionu „Barbara” 16ppAK[1][2][3].
Po wojnie w 1945 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym w Mościcach, a następnie został przyjęty na wydziały chemiczny, farmaceutyczny i lekarski Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W czerwcu 1950 uzyskał absolutorium, a 17 grudnia 1951 otrzymał dyplom lekarza medycyny[4].
Z nakazu pracy od 1 września 1950 rozpoczął pracę w Zakładzie Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Lublinie. 1 maja 1952 został starszym asystentem, a rok późnej adiunktem. 7 grudnia 1960 obronił doktorat na podstawie rozprawy „Badania doświadczalne nad ustalaniem czasu śmierci na podstawie stężenia jonów wapniowych, sodowych i potasowych w płynie mózgowo-rdzeniowym”, a 3 stycznia 1963 uzyskał habilitację na podstawie rozprawy „Badania doświadczalne nad ustalaniem czasu śmierci na podstawie stężenia składników nieorganicznych w płynie mózgowo-rdzeniowym”. 1 października 1963 został docentem etatowym, 12 stycznia 1972 profesorem nadzwyczajnym a 1 czerwca 1980 profesorem zwyczajnym[5].
W maju 1964 prof. Jakliński w drodze konkursu objął stanowisko kierownika Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej Akademii Medycznej w Lublinie[5][6]. To za Jego kadencji Zakład uzyskał nową i obszerną siedzibę przy ul. Jaczewskiego. W tym okresie szczególny nacisk położył na rozwój poszczególnych pracowni specjalistycznych. Wprowadził on Zakład lubelski do ścisłej czołówki Zakładów w Polsce. Sam zaś był twórcą toksykologii sądowo- lekarskiej[7].
W okresie 1968÷1972 był specjalistą wojewódzkim z zakresu medycyny sądowej, a w latach 1973–1991 specjalistą krajowym; po reorganizacji nadzoru specjalistycznego został przewodniczącym Zespołu Krajowych Specjalistów ds. Medycyny Sądowej. W latach 1971–1973 był kuratorem Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w Warszawie, a w latach 1974–1990 – członkiem Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Zespołu Medycyny Sądowej w Radzie Naukowej przy Ministrze Zdrowia. W latach 1975–1991 wchodził w skład Zespołu Ekspertów Stałej Komisji Rady Ministrów ds. Walki z Alkoholizmem. W latach 1967÷1985 był również redaktorem naczelnym „Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii”[5][6].
Profesor Jakliński był wieloletnim członkiem Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, członkiem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, Polskiego Towarzystwa Farmakologicznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, a także członkiem rzeczywistym Międzynarodowej Akademii Medycyny Sądowej i Medycyny Społecznej z siedzibą w Liège w Belgii oraz członkiem korespondentem Francuskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej. Był również promotorem ośmiu rozpraw doktorskich i opiekunem czterech rozpraw habilitacyjnych[5][6].
W latach 1966–1969 pełnił obowiązki prodziekana Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Lublinie.
W latach 1981–1984 był pierwszym bezpartyjnym rektorem Akademii Medycznej w Lublinie. Kadencja wypadła w szczególnie trudnym okresie stanu wojennego. Mimo nacisku ówczesnych władz nie ugiął się i żaden student nie został relegowany z uczelni ani żaden pracownik nie został z niej usunięty[5][8][9][10][11].
Był biegłym sądowym z zakresu medycyny sądowej w sprawie śmierci Grzegorza Przemyka[12]. Razem z prof. Zdzisławem Markiem z Krakowa nie ulegli naciskom ówczesnym władz i stwierdzili: „Tak ciężkie obrażenia brzucha nie mogły powstać w budynku pogotowia. Grzegorz Przemyk znajdował się w tym stanie w momencie, gdy opuszczał komisariat milicji”[13][14].
Wraz z profesorem Władysławem Nasiłowskim sporządzał ekspertyzę w sprawie śmierci Stanisława Pyjasa. Stwierdzili oni, że obrażenia Pyjasa mogły być skutkiem pobicia[15][16].
Był również ekspertem krajowym ds. medycyny sądowej podczas ekshumacji Polaków w Charkowie.
Od chwili powstania Izb Lekarskich w 1989 r. prof. Andrzej Jakliński pełnił funkcję Prezesa Okręgowego Sądu Lekarskiego w Lublinie obejmującego swym zasięgiem sześć ówczesnych województw: lubelskie, chełmskie, zamojskie, bialskopodlaskie, radomskie i tarnobrzeskie.
Wykładał m.in. medycynę sądową, deontologię lekarską i etykę lekarską dla studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Lublinie. Wykładał także medycynę sądową dla studentów Wydziału Prawa Kanonicznego i Świeckiego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, jak również Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Otrzymał liczne nagrody naukowe (m.in. Ministra Zdrowia) oraz odznaczenia państwowe (w tym: Krzyż Kawalerski i Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi). W 1995 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Medycznej w Lublinie[4][8][9][10][11].
Żonaty z Aleksandrą Jaklińską z domu Kimla.
Zmarł 29 marca 1995 po ciężkiej chorobie. Pochowany jest na cmentarzu komunalnym przy ulicy Lubelskiej w Radzyniu Podlaskim.
Profesor dr hab. Kazimierz Klamut (ówczesny rektor uczelni) tak scharakteryzował prof. Jaklińskiego w mowie pożegnalnej: ”(...) całą swoją nieprzeciętną inteligencję, wielki dociekliwy umysł postawił w służbie szukania prawdy, sprawiedliwości, uczciwości i rzetelności. Znany jako bezkompromisowy przeciwnik nękających współczesne społeczeństwa patologicznych zachowań i zjawisk, wynaturzeń, korupcji, bezdusznego komercjalizmu, egoizmu i nepotyzmu, był autorytetem moralnym, ważnym punktem odniesienia[17].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Derus S. „Szli Partyzanci: zarys działalności I Batalionu 16 pułku piechoty Armii Krajowej Ziemi tarnowskiej, kryptonim „Barbara” w 1944 r.” Bytom 1970 – Lubaszowa 1994: 140, 154, 214÷241
- ↑ „Pół wieku po „Burzy”. „Bitwa partyzancka pod Jamną”. Echo Tarnowskie – Magazyn Informacyjny 27.07.1994; nr 30 s.1, 8
- ↑ http://www.batalionakbarbara.pl
- ↑ a b Znani absolwenci [online], www.iv-lo.tarnow.pl [dostęp 2019-09-21] (pol.).
- ↑ a b c d e Chagowski W., List do Redakcji „Profesor Andrzej Jakliński we wspomnieniach ucznia”, Archiwum Medycyny Sadowej i Kryminologii 2018; vol. 68 (1): 62÷77
- ↑ a b c Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, www.umlub.pl/uczelnia/struktura-organizacyjna/szczegoly,108.html
- ↑ l, Uniwersytet Medyczny w Lublinie / Uczelnia / Struktura organizacyjna [online], www.umlub.pl [dostęp 2019-09-23] (pol.).
- ↑ a b Tomaszewska Z. Medycyna Sądowa. Almamater 1995; 4: 99-100
- ↑ a b Papierkowski A. Profesor Andrzej Jakliński doktorem honoris causa lubelskiej Akademii Medycznej. Medicus 1995; 3: 9
- ↑ a b Archiwum AM w Lublinie. Teczka akt pracowniczych Andrzeja Jaklińskiego, sygn. 907
- ↑ a b Tomaszewska Z., Wróblewski K., Jaklińska A., Mądro R., Kozioł P., Chagowski W., et al. Profesor Andrzej Jakliński (w 70 rocznicę urodzin). Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii 1993; 43: 180-184
- ↑ [1]
- ↑ Audycje rozgłośni polskiej radia Wolna Europa, „Na tej sali ludzie mówią prawdę” Tydzień Polski – Na Antenie, Nr. 281, 14.07.1984, [2]
- ↑ Ap, AROUND THE WORLD; Beating at Police Station Cited in Polish Death, „The New York Times”, 9 czerwca 1984, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-09-20] (ang.).
- ↑ Bezpłatny dodatek do „Gościa Niedzielnego”, Pierwsi Solidarni, „Zbity na śmierć” 14.05.2017, [3]
- ↑ Staszak K., Mizuro M., Cyraniewicz M., Majewski P., Litka P. „Błędna opinia o śmierci Pyjasa?” Rzeczpospolita, 13.03.2012, ISS N0208-9130, [4]
- ↑ Herbet M. Doctores Honoris Causa Academiae Medicine Lublinensis. Problemy Nauki, Dydaktyki i Lecznictwa Lublin 1998; 5: 112÷115, [5]
- Absolwenci IV Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Pawła II w Tarnowie
- Absolwenci Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
- Ludzie urodzeni w Drohobyczu
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Polscy lekarze
- Rektorzy Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
- Żołnierze Armii Krajowej
- Urodzeni w 1923
- Zmarli w 1995