Andrzej Orkisz
 Andrzej Orkisz | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 grudnia 1937 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 lutego 2024 |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód |
wiolonczelista i pedagog |
| Odznaczenia | |
| |
Andrzej Orkisz (ur. 21 grudnia 1937 we Lwowie, zm. 27 lutego 2024 w Warszawie) – polski wiolonczelista, kameralista i pedagog[1][2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodzony 21 grudnia 1937 we Lwowie, Andrzej Orkisz od szóstego roku życia uczył się gry na fortepianie. Po wojnie został z rodziną przesiedlony do Krakowa. Tam w wieku lat dwunastu zaczął naukę wiolonczeli u Józefa Makowicza, później u dr. Jerzego Strzemieńskiego[3]. Dalsze studia wiolonczelowe kontynuował w latach 1955–1960 w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie w klasie prof. Józefa Mikulskiego, oraz w Konserwatorium w Paryżu w klasie Paula Tortelier w roku 1961[1].
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Andrzej Orkisz rozpoczął karierę orkiestrową w Operze Krakowskiej w latach 1960–1962. W roku 1962 był także członkiem Wielkiej Orkiestrzy Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, po czym pracował w Filharmonii Narodowej w Warszawie jako koncertmistrz aż do roku 1972[1]. W Filharmonii grał razem z żona Anną, z którą też występował w duecie wiolonczelowym.
W latach 1969–1985 był członkiem Kwintetu Warszawskiego Władysława Szpilmana, z którym koncertował w wielu krajach Europy i Ameryki[1]. W składzie z Igorem Iwanowem, Janem Tawroszewiczem i Stefanem Kamasą, uczestniczył w nagraniu przez Kwintet dzieł Antonína Dvořáka i Johannesa Brahmsa oraz obu kwintetów fortepianowych Grażyny Bacewicz[4][1].
Zostały wydane liczne jego transkrypcje i opracowania dzieł na wiolonczelę[5][6], oraz przez niego skomponowana kadencja do koncertu wiolonczelowego C-dur Josepha Haydna[7].
Działalność pedagogiczna
[edytuj | edytuj kod]Równolegle z praca w Filharmonii Narodowej, Andrzej Orkisz rozpoczął działalność pedagogiczna w Akademii Muzycznej w Warszawie, a w latach 1980–1982 wykładał również w Akademii Muzycznej w Krakowie. W 1984 r. wyjechał do Francji, aby wraz z innymi członkami Kwintetu Warszawskiego objąć klasy smyczkowe w konserwatorium w Tarbes[1]. Po powrocie do Polski w roku 1992, pracował w Akademii Muzycznej w Łodzi (1992-2006)[8] oraz Zespole Państwowych Szkól Muzycznych nr 1 w Warszawie. Od 1997 prowadził klasę wiolonczeli w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina.
W 1994 r. otrzymał tytuł profesora[1]. Do jego wychowankow zalicza sie wielu wybitnych polskich wiolonczelistow, m.in. Tadeusz Wojciechowski, Rafał Kwiatkowski, Marcin Zdunik...[3]
Był ponadto jurorem wielu narodowych i międzynarodowych konkursów muzycznych[1][9][10][11][12], oraz wykładał na licznych kursach mistrzowskich w Polsce (Łańcut, Gdańsk, Zakopane...) i we Francji (Bordeaux, Mont-de-Marsan)[1].
Został odznaczony wieloma honorowymi nagrodami, m.in Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” w 2006 r.[3]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Andrzej Orkisz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-05-03].
- ↑ Odszedł od nas na zawsze prof. Andrzej Orkisz. chopin.edu.pl. [dostęp 2024-05-26].
- ↑ a b c Profesor Andrzej Orkisz jako pedagog - korzenie, działalność, wychowankowie. Justyna Osiecka, AMiFC, 2007
- ↑ Katalog nagrań na portalu Biblioteki Narodowej. katalogi.bn.org.pl. [dostęp 2024-06-06].
- ↑ Katalog wydań na portalu Biblioteki Narodowej. katalogi.bn.org.pl. [dostęp 2024-05-29].
- ↑ The Mimetic Strand in the Cello Literature, Urszula Mizia. Ars Musica, Bern, 2020. [dostęp 2024-06-06].
- ↑ Cadenza do koncertu C-dur J. Haydna. pwm.com.pl. [dostęp 2024-05-03].
- ↑ Profesor Andrzej Orkisz. amuz.lodz.pl, 2024. [dostęp 2024-06-06].
- ↑ National Adam Bronisław Ciechański Double Bass Competition. wieniawski.com. [dostęp 2024-06-06].
- ↑ Konkurs Muzyczny im. J. Zarębskiego. lomianki.info, 2011. [dostęp 2024-06-06].
- ↑ Jasielskie spotkania z muzyką. terazjaslo.pl, 2013. [dostęp 2024-06-06].
- ↑ Międzynarodowy Konkurs Muzyczny im. Michała Spisaka. spisakfestival.palac.art.pl, 2016. [dostęp 2024-06-06].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Orkisz, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-05-03].
- Profesor Andrzej Orkisz jako pedagog - korzenie, działalność, wychowankowie. Justyna Osiecka, AMiFC, 2007
- The Mimetic Strand in the Cello Literature, Urszula Mizia. Ars Musica, Bern, 2020. [dostęp 2024-06-06].