Andzeļi
56°10′09″N 27°33′11″E/56,169167 27,553056| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
200 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
LV-5696 Eži |
Położenie na mapie Łotwy  | |
| 56°10′09″N 27°33′11″E/56,169167 27,553056
| |
Andzeļi (łat. Andzeļi[1]; pol. Andzelmujża[2]) – wieś na Łotwie, w krainie historycznej Łatgalia, w powiecie Dagda (łot. Dagdas novads), centrum administracyjne gminy Andzeļi (Andzeļu pagasts).
Geografia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość położona nad jeziorem Ežezers (pol. Esza[3])[2], 11 km na północ od Dagdy, 190 km na północny wschód od Dyneburga, 272 km na południowy wschód od Rygi.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W czasach Rzeczypospolitej Andzelmujża leżała w Inflantach polskich na terenie traktu rzeżyckiego. W końcu XVII wieku został tu zbudowany drewniany kościół rzymskokatolicki pw. św. Jana Chrzciciela, konsekrowany przez biskupa inflanckiego i piltyńskiego Mikołaja Popławskiego (1697)[4].
W XVIII wieku miejscowość była jedną z posiadłości rodziny Weyssenhoffów herbu Łabędź Złośliwy (inną były Rybiniszki). Należała do młodszego brata Michała Weyssenhoffa, Jana, którego synowie: Józef i Jan, urodzeni w Andzelmujży, zasłużyli się w dziejach Polski.
Po I rozbiorze Rzeczypospolitej Andzelmujża znalazła się w zaborze rosyjskim – ujezd rzeżycki[a] kolejnych guberni: pskowskiej, połockiej, witebskiej, na tzw. ziemiach zabranych.
W 1782 Jan Weyssenhoff (senior) ufundował drewnianą kaplicę dworską, która służyła miejscowym katolikom jako kościół parafialny[2][4].
Po I wojnie światowej miejscowość, podobnie jak cała Łatgalia, przejściowo wchodziła w skład Łotewskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (1918–1920), a następnie powróciła do terytorium Republiki Łotewskiej (1918–1940).
W czasach radzieckich Andzeļi stało się ośrodkiem sielsowietu (1945). Funkcjonował tu sowchoz, a na początku lat 60. rozebrano niszczejący drewniany kościół, współfundowany przez Weyssenhoffa w 1845 r.[5]
Współczesność
[edytuj | edytuj kod]Po śpiewającej rewolucji i odrodzeniu państwa łotewskiego Andzeļi stało się centrum gminy Andzeļi (Andzeļu pagasts). Obecnie najdują się tu szkoła, dom kultury, biblioteka, poczta, punkt felczersko-położniczy, pensjonat, centrum rekreacji. We wsi funkcjonuje także parafia św. Jana Chrzciciela należąca do diecezji rzeżycko-agłońskiej. Kościół parafialny mieści się w wyremontowanym i przystosowanym do celów religijnych budynku świeckim, który został poświęcony przez arcybiskupa ryskiego Jānisa Pujatsa (1994)[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b LĢIA vietvārdu datubāze. vietvardi.lgia.gov.lv. [dostęp 2014-07-17]. (łot.).
- ↑ a b c Andzelmujża, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 37.
- ↑ Esza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 360.
- ↑ a b c Dekanats bez torniem. Catholic.lv. [dostęp 2014-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-07)]. (łot.).
- ↑ Andzeļi. Dagda.lv. [dostęp 2014-07-17]. (łot.).
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Powiat rzeżycki był czasowo zniesiony w okresie przynależności Andzelmujży do guberni białoruskiej (1796–1802).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Fotografie kościoła św. Jana Chrzciciela w Andzeļi
- Andzelmujża, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 37.