Aphanisticus pusillus
| Aphanisticus pusillus | |||
| (Olivier, 1790) | |||
_(25244998314).png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Aphanisticus pusillus | ||
| Synonimy | |||
| |||
Aphanisticus pusillus – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Agrilinae. Zamieszkuje Europę i Afrykę Północną. Żeruje na turzycy sinej i kosmatce polnej.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1790 roku przez Guillaume’a-Antoine’a Oliviera pod nazwą Buprestis pusillus[1].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 2,2 do 3 mm, tęższym niż u A. elongatus i A. emarginatus. Ubarwienie ma czarne ze słabym połyskiem brązowym. Głowa ma bardzo silnie wykształconą bruzdę środkową, umieszczone na przedniej powierzchni oczy i zwieńczone czteroczłonowymi, ząbkowanymi buławkami czułki. Przedplecze jest najszersze mniej więcej pośrodku i szersze w części tylnej niż przedniej, lekko wysklepione i zaopatrzone płytką poprzeczną bruzdę pośrodku oraz bardzo szerokie rowki boczne. Pokrywy są dwukrotnie dłuższe niż szerokie i dwukrotnie dłuższe niż głowa i przedplecze razem wzięte, zaopatrzone w podłużne szeregi punktów. Wierzchołek pokryw jest ścięty. W przeciwieństwie do A. pygmaeus odwłok pozbawiony jest kila na drugim sternicie[2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Owad ten zasiedla głównie stanowiska wilgotne, w suchych spotykany jest rzadko. Postacie dorosłe zimują wśród suchych mchów[3] i stają się aktywne w kwietniu[2][3], a dożywają do maja[2]. Nowe ich pokolenie pojawiać się zaczyna w lipcu[3] lub sierpniu i pozostaje aktywne do września[2]. Osobniki dorosłe wiosną bywają znajdywane w napływkach[3].
Jest wąskim polifagiem. Roślinami żywicielskimi larw są turzyca sina z rodziny ciborowatych i kosmatka polna z rodziny sitowatych. Samica składa jajo na spodniej stronie ustawionego pionowo liścia, po czym zabezpiecza je kropelką wydzieliny. Larwa jest endofoliofagiem i minuje liść, drążąc głównie schodzący ku nasadzie liścia chodnik szerokości około 1 mm i długości od 20 do 42 mm z odchodami umieszczonymi pośrodkowo. Przepoczwarczenie ma miejsce w obrębie miny[4].
Gatunek palearktyczny, znany z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, europejskiej części Rosji[5], Algierii i Tunezji[3].
Ku północy zasięgu staje się coraz rzadszy[2]. W Polsce spotykany jest bardzo rzadko[3]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony został jako gatunek o niedostatecznie rozpoznanym statusie (DD)[6]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek zagrożony wymarciem (EN)[7].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A.G. Olivier: Entomologie, ou histoire naturelle des insectes, avec leurs caractères génériques et spécifiques, leur description, leur synonymie, et leur figure enluminée. Coléoptères. Tome 2, genera 9-34 (32. Bupreste). Paris: Baudouin, 1790.
- ↑ a b c d e Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 203–247.
- ↑ a b c d e f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.
- ↑ Willem N. Ellis: Aphanisticus pusillus (Olivier, 1790). [w:] Plant Parasites of Europe. Leafminers, galls and fungi [on-line]. bladmineerders.nl, 2001-2023. [dostęp 2023-08-18].
- ↑ Aphanisticus pusillus (Olivier, 1790). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-24].
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.