August Wilhelm Hohenzollern

August Wilhelm Hohenzollern

książę pruski
Dynastia	Hohenzollernowie
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1722 Berlin
Data i miejsce śmierci	12 czerwca 1758 Oranienburg
Ojciec	Fryderyk Wilhelm I Pruski
Matka	Zofia Dorota Hanowerska
Żona	Luiza Amelia z Brunszwiku-Wolfenbüttel
Dzieci	Fryderyk Wilhelm II Pruski, Henryk, Wilhelmina, Jerzy Karol Emil
Rodzeństwo	Wilhemina, Fryderyk II Wielki, Fryderyka Luiza, Filipa Charlotta, Zofia Dorota, Ludwika Ulryka, Anna Amalia, Henryk Pruski, August Ferdynand

August Wilhelm Hohenzollern (niem. August Wilhelm Prinz von Preußen, ur. 9 sierpnia 1722 w Berlinie, zm. 12 czerwca 1758 w Oranienburgu) – pruski książę i oficer, młodszy brat króla Fryderyka II Wielkiego.

Życiorys

Pochodzenie i dzieciństwo

August Wilhelm był drugim synem wśród czternaściorga dzieci Fryderyka Wilhelma I i Zofii Doroty Hanowerskiej, z których czworo zmarło w wieku dziecięcym. Był poniekąd przeciwieństwem swego starszego brata – Fryderyka: wysoki, przystojny, męski, zawadiaka, sympatyczny i kobieciarz. U szczytu konfliktu brata Fryderyka z ojcem, ojciec poważnie rozważał nad przekazaniem korony swemu ulubieńcowi omijając krnąbrnego Fryderyka, aczkolwiek do tego nie doszło.

Kariera wojskowa

Nie będąc następcą tronu, August Wilhelm został przeznaczony do kariery wojskowej. Gdy miał osiem lat, ojciec podarował mu regiment kirasjerów, a w wieku jedenastu lat został porucznikiem, co podkreśla jego dobry stosunek z ojcem. Po śmierci ojca brat awansował go do rangi generał-majora kawalerii w 1741 roku, później został generałem infanterii. Zdobył uznanie Fryderyka II biorąc udział w pierwszej (1740–1742) i drugiej (1744–1745) wojnie śląskiej.

August Wilhelm krytykował zbliżenie Fryderyka II z Anglią i opowiadał się stanowczo przeciw uderzeniu prewencyjnemu przeciwko Austrii. Trzeciej wojnie śląskiej nie udało mu się zapobiec, wybuchła ona w 1756 roku. Świeżo awansowany August Wilhelm wziął w niej udział, jednakże latem 1757 roku – po niefortunnej bitwie pod Kolinem, kiedy to stracił cztery bataliony, Fryderyk zdymisjonował go ze wszystkich stanowisk.

Kariera dynastyczna

Jako młodszy syn królewski nie był pretendentem do tronu, choć był ulubieńcem ojca. W 1732 na mocy traktatu trzech czarnych orłów miał zostać księciem Kurlandii i Semigalii na wypadek wygaśnięcia rodu Kettlerów.

Król Fryderyk II, jego starszy brat, trzymał go z dala od polityki, a nawet nie chciał przydzielić mu bardziej odpowiedzialnych funkcji w wojsku. Zmusił go za to do poślubienia siostry swej żony, by August Wilhelm spłodził potomstwo równoważne w prawach i randze temu, do których sam się nie kwapił. August Wilhelm nie chciał pogodzić się z rolą genetycznego surogata, aczkolwiek się ugiął: poślubił podsuniętą kandydatkę w 1742 roku, ale miał również liczne romanse, czego wcale nie ukrywał. Chęć rozwiązania swego małżeństwa i poślubienia młodziutkiej wówczas dwórki Sophie Marie von Pannwitz w 1746 roku odbijała się negatywnie na jego stosunkach z dworem królewskim.

W 1744 roku, gdy stało się jasne, iż Fryderyk II własnego następcy mieć nie będzie, August Wilhelm został mianowany przez brata oficjalnym następcą tronu i otrzymał tytuł „Prinz von Preussen” (książę Prus). Jednakże starszy brat go przeżył, tak więc po bezdzietnej śmierci Fryderyka II królem Prus został pierworodny syn Augusta Wilhelma – Fryderyk Wilhelm.

Ostatnie lata

Urażony zdymisjonowaniem latem 1757 roku August Wilhelm wycofał się do swej rezydencji w Oranienburgu, gdzie ciężko zachorował i umarł rok później, w wieku zaledwie 36 lat.

Potomstwo

Ze związku z Luizą Amelią z Brunszwiku-Wolfenbüttel, którą poślubił 6 stycznia 1742 mimo braku uczuć, miał czwórkę dzieci:

• Fryderyk Wilhelm II Pruski (1744–1797), późniejszy król Prus
• Henryk Hohenzollern (1747–1767)
• Wilhelmina Pruska (1751–1820), żona Wilhelma V Orańskiego
• Jerzy Karol Emil (1758–1759)

Bibliografia

• Karl Ottmar Freiherr von Arentin: August Wilhelm w: Neue Deutsche Biographie (NDB), Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, S. 447
• Joachim Engelmann, Günter Dorn: Friedrich der Große und seine Generale Podzun-Pallas, Friedberg 1988, ISBN 3-7909-0340-X.
• Richard von Meerheimb: August Wilhelm, Prinz von Preußen w: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, S. 669–671.
• G. B. Volz (Hrsg.): Briefwechsel Friedrichs des Großen mit seinem Bruder Prinz August Wilhelm w tłumaczeniu F. von Oppeln-Bronikowski. Koehler, Leipzig 1927.
• Eva Ziebura: August Wilhelm, Prinz von Preußen. Stapp, Berlin 2006, ISBN 3877762409.

Linki zewnętrzne

• Jörg Kirschstein: August Wilhelm Prinz von Preussen – Informacje biograficzne na portalu preussen.de. preussen.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-27)].
• Geold Paul w PNN z 30.06.2006 o publicznym odczycie E. Ziebury