August Wilhelm Hohenzollern
| |
| książę pruski | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Dzieci |
Fryderyk Wilhelm II Pruski, |
August Wilhelm Hohenzollern (niem. August Wilhelm Prinz von Preußen, ur. 9 sierpnia 1722 w Berlinie, zm. 12 czerwca 1758 w Oranienburgu) – pruski książę i oficer, młodszy brat króla Fryderyka II Wielkiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodzenie i dzieciństwo[edytuj | edytuj kod]
August Wilhelm był drugim synem wśród czternaściorga dzieci Fryderyka Wilhelma I i Zofii Doroty Hanowerskiej, z których czworo zmarło w wieku dziecięcym. Był poniekąd przeciwieństwem swego starszego brata - Fryderyka: wysoki, przystojny, męski, zawadiaka, sympatyczny i kobieciarz. U szczytu konfliktu brata Fryderyka z ojcem, ojciec poważnie rozważał nad przekazaniem korony swemu ulubieńcowi omijając knąbrnego Fryderyka. Aczkolwiek do tego nie doszło.
Kariera wojskowa[edytuj | edytuj kod]
Nie będąc następcą tronu August Wilhelm był predestynowany dla kariery wojskowej. Gdy miał osiem lat, ojciec podarował mu regiment kirasjerów, a w wieku jedenastu lat został porucznikiem, co podkreśla jego dobry stosunek z ojcem. Po śmierci ojca brat awansował go do rangi generał-majora kawalerii w 1741 roku, później został generałem infanterii. Zdobył uznanie Fryderyka II biorąc udział w pierwszej (1740–1742) i drugiej (1744–1745) wojnie śląskiej.
August Wilhelm krytykował zbliżenie Fryderyka II z Anglią i opowiadał się stanowczo przeciw uderzeniu prewencyjnemu przeciwko Austrii. trzeciej wojnie śląskiej nie udało mu się zapobiec. Wybuchła ona w 1756 roku. Świeżo awansowany August Wilhelm wziął w niej udział, jednakże latem 1757 roku – po niefortunnej bitwie pod Kolinem, kiedy to stracił cztery bataliony – Fryderyk zdymisjonował go ze wszystkich stanowisk.
Kariera dynastyczna[edytuj | edytuj kod]
Jako młodszy syn królewski nie był pretendentem do tronu, choć był ulubieńcem ojca. W 1732 na mocy traktatu trzech czarnych orłów miał zostać księciem Kurlandii i Semigalii na wypadek wygaśnięcia rodu Kettlerów.
Starszy brat jego, król Fryderyk II trzymał go z dala od polityki, a nawet nie chciał przydzielić mu bardziej odpowiedzialnych funkcji w wojsku. Zmusił go za to do poślubienia siostry swej żony, by August Wilhelm spłodził potomstwo równoważne w prawach i randze temu, do których sam się nie kwapił. August Wilhelm nie chciał pogodzić się z rolą genetycznego surogata, aczkolwiek się ugiął: poślubił podsuniętą kandydatkę w 1742 roku, ale miał również liczne romanse, czego wcale nie ukrywał. Chęć rozwiązania swego małżeństwa i poślubienia młodziutkiej wówczas dwórki Sophie Marie von Pannwitz w 1746 roku odbijała się negatywnie na jego stosunkach z dworem królewskim.
W 1744 roku, gdy stało się jasne, iż Fryderyk II własnego następcy mieć nie będzie, August Wilhelm został mianowany przez brata oficjalnym następcą tronu i otrzymał tytuł „Prinz von Preussen” (książę Prus). Jednakże starszy brat go przeżył, tak więc po bezdzietnej śmierci Fryderyka II królem Prus został pierworodny syn Augusta Wilhelma – Fryderyk Wilhelm.
Ostatnie lata[edytuj | edytuj kod]
Urażony zdymisjonowaniem latem 1757 roku August Wilhelm wycofał się do swej rezydencji w Oranienburgu, gdzie ciężko zachorował i umarł rok później, w wieku zaledwie 36 lat.
Potomstwo[edytuj | edytuj kod]
Ze związku z Luizą Amelią z Brunszwiku-Wolfenbüttel, którą poślubił 6 stycznia 1742 mimo braku uczuć, miał czwórkę dzieci:
- Fryderyk Wilhelm II Pruski (1744–1797), późniejszy król Prus
- Henryk Hohenzollern (1747–1767)
- Wilhelmina Pruska (1751–1820), żona Wilhelma V Orańskiego
- Jerzy Karol Emil (1758–1759)
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Jörg Kirschstein: August Wilhelm Prinz von Preussen - Informacje biograficzne na portalu preussen.de
- Geold Paul w PNN z 30.06.2006 o publicznym odczycie E.Ziembura z jej książki
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karl Ottmar Freiherr von Arentin: August Wilhelm w: Neue Deutsche Biographie (NDB), Tom 1, Duncker & Humblot, Berlin 1953, ISBN 3-428-00182-6, S. 447
- Joachim Engelmann, Günter Dorn: Friedrich der Große und seine Generale Podzun-Pallas, Friedberg 1988, ISBN 3-7909-0340-X.
- Richard von Meerheimb: August Wilhelm, Prinz von Preußen w: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Tom 1, Duncker & Humblot, Leipzig 1875, S. 669–671.
- G. B. Volz (Hrsg.): Briefwechsel Friedrichs des Großen mit seinem Bruder Prinz August Wilhelm w tłumaczeniu F. von Oppeln-Bronikowski. Koehler, Leipzig 1927.
- Eva Ziebura: August Wilhelm, Prinz von Preußen. Stapp, Berlin 2006, ISBN 3ć877762409