Błonia (Kraków)
Nieprawidłowe parametry: {50.059508|||N|19.910145|||E|type:landmark|region:PL}
Błonia krakowskie – rozległa łąka o powierzchni 48 ha, położona w Krakowie, w pobliżu historycznego centrum. Współczesne Błonia, będące zaledwie częścią dawnych, wielkich Błoń, zamknięte są w trójkącie ulic Focha, 3 Maja i Piastowskiej. Jest to jedna z największych w Europie łąk w centrum miasta. W 2000 roku Błonia zostały wpisane na listę zabytków.
Historia
Historia Błoń sięga roku 1162. Wówczas to Jaksa z Miechowa, zamożny szlachcic, późniejszy założyciel zakonu bożogrobców, podarował klasztorowi norbertanek łąkę między Zwierzyńcem a Łobzowem. Intencją darczyńcy było wyjednanie sobie błogosławieństwa przed wyruszeniem na pielgrzymkę do Ziemi Świętej.
W 1254 biskup Jan Prandota witał tu poselstwo z Asyżu przekazujące bullę kanonizacyjną Stanisława ze Szczepanowa.
Niemal sto lat później, w roku 1366 siostry norbertanki, zawierając umowę z magistratem, zamieniły ziemię na kamienicę na ulicy Floriańskiej. Transakcja nie należała do udanych, posesja spłonęła w niedługim czasie. Ciągnące się latami procesy, w które angażowano królów i papieży nie przyniosły zmian w postanowieniach.
Do XIX wieku Błonia były terenem zaniedbanym, a przepływająca przezeń Rudawa, wylewając co roku wiosną, zamieniała go w grzęzawisko, na wysepkach którego w latach epidemii cholery pozostawiano umierających. Rozlewiska Rudawy na obszarze Błoń nazywano wówczas Niecieczą ze względu na brak głównego nurtu w tym miejscu.
Po osuszeniu bagien Błonia świetnie nadawały się do organizowania dużych zgromadzeń. W 1809, kiedy Kraków został włączony do Księstwa Warszawskiego, były miejscem defilady wojskowej z okazji imienin Napoleona. Pomysłodawcami i organizatorami byli książę Józef Poniatowski i generał Jan Henryk Dąbrowski.
Z Błoń w 1910 r. wystartował pierwszy samolot w Krakowie. Za sterami aeroplanu firmy Bleriot siedział znany pilot austriacki inż. Hieronimus.
W 1849 r. car Mikołaj I na Błoniach dokonał przeglądu wojsk przed wyprawą na Węgry mającą na celu stłumienie powstania.
W 1906 r. przy Błoniach powstały pierwsze krakowskie kluby sportowe: Wisła, Cracovia i Juvenia Kraków.
Błonia były świadkami obchodów rocznic ważnych wydarzeń z historii narodu polskiego. Tu, w 1910 roku, w podzielonej zaborami Polsce, obchodzono 500 letnią rocznicę zwycięstwa pod Grunwaldem, tu w 1933 Józef Piłsudski odbierał paradę uświetniającą obchody zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem.
W czasie okupacji hitlerowskiej Niemcy chcieli zabudować Błonia. Miał w tym miejscu stanąć kompleks reprezentacyjnych budynków rządowych, z poaustriackim fortem pod Kopcem Kościuszki w tle. Sam Kopiec planowano zrównać z ziemią.
Historia Błoń to również burzliwa historia wypasu bydła w mieście. W 1834 roku senat Wolnego Miasta Krakowa uregulował wreszcie problem wypasu krów na Plantach, wydając jego całkowity zakaz. Odtąd jedynym legalnym pastwiskiem w Krakowie pozostały Błonia. Przywilej wypasu na Błoniach został nadany podkrakowskim wsiom jeszcze przez królową Jadwigę i żaden magistrat nie próbował go znieść. Dopiero próby takie podjęto w 1965 roku, kiedy przy Błoniach wybudowano hotel Cracovia z oknami wychodzącymi na murawę. Sprawa do dzisiaj nie została uregulowana, protesty krakowian uniemożliwiły zniesienie woli królowej.
Podczas pielgrzymek papieży Jana Pawła II (1979, 1983, 1997 i 2002) i Benedykta XVI (2006). Błonia były miejscem mszy świętych, w których uczestniczyły wielusettysięczne tłumy (najwięcej – ok. 2,5 mln wiernych – w czasie pielgrzymki w 2002 roku).
28 czerwca 2008 roku na Błoniach odbył się koncert Céline Dion (w ramach trasy Taking Chances Tour).
Niegdyś w Krakowie były jeszcze jedne Błonia, zlokalizowane na północ od Pędzichowa.
Książki
Andrzej Kozioł "Wielka Łąka", wyd. Jagiellonia 2005.