Bachórz
49°50′13″N 22°16′05″E/49,836944 22,268056
| wieś | |
 Stacja kolejki wąskotorowej Przeworsk-Dynów w Bachórzu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
1133[2] |
| Strefa numeracyjna |
16 |
| Kod pocztowy |
36-068[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RZE |
| SIMC |
0601202[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dynów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu rzeszowskiego  | |
| 49°50′13″N 22°16′05″E/49,836944 22,268056[1]
| |
Bachórz – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Dynów[4].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bachorz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa przemyskiego.
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 884.
We wsi jest stacja kolei wąskotorowej Bachórz.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0601219 | Chodorówka | część wsi |
| 0601225 | Kolonia | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]W miejscu Bachórza znajdowało się osiedle wczesnosłowiańskie z kultury praskiej z V-VI w.
W średniowieczu istniał tu dwór Kmitów. Wieś lokowana w XIV wieku w dobrach należących do Kmitów. W 1436 r. – Jan Goligyan w imieniu żony Małgorzaty Kmity wystąpił do sądu grodzkiego w Sanoku przeciw Mikołajowi Kmicie kasztelanowi przemyskiemu, który zajął gwałtem dobra ojczyste Małgorzaty Goligyan, przypadłe jej po bracie zm. Janie Kmicie i jego dzieciach z Bachórza, tj. zamek Sobień z wsiami doń należącymi Olszanica, Myczkowce, Rajskie i inne. Spór ten trwał do 1441 r., gdy doszło do ugody między Małgorzatą a jej stryjem Mikołajem Kmitą z Wiśnicza, kasztelanem przemyskim. Małgorzata była wtedy żoną Mościca z Wielkiego Koźmina. A dzieci jej brata Jana Kmity mieszkały w dworku w Bachórzu. W 1541 r. Piotr Kmita zapisał żonie swej Barbarze z Felsztyna, córce Jana Herburta 5000 złotych na dobrach Bachórz i przynależnych, Myczkowcach i innych wsiach w okolicy.
W Bachórzu znajdowała się jedna z dwóch znaczących siedzib rodu Krasickich: pierwsza to pobliskie Dubiecko, gdzie urodził się i wychowywał w pierwszych latach swego życia Ignacy Krasicki, drugi to przebudowany po Kmitach, dwór w Bachórzu.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Bachorzu był Władysław Skrzyński[6]. Później właścicielem dóbr Bachórz był Zdzisław Skrzyński (zm. 1927)[7]. Ostatnim właścicielem Bachórza do roku 1944 był hr. Marcin Krasicki.
Archeologia
[edytuj | edytuj kod]Na terenie przysiółka Chodorówka, stanowiącego obecnie część Bachórza, odkryto w 1940 roku podczas prac ziemnych w związku z budowanym tam przez Niemców lotniskiem, wielokulturowe stanowisko archeologiczne datowane od epoki brązu do wczesnego średniowiecza. W tymże roku zapoczątkowano planowe badania wykopaliskowe dla muzeum w Sanoku. Już w roku 1941 odkryto 30 grobów[8]. Od roku 1942 badania na tym stanowisku prowadził prof. dr Rudolf Jamka z ramienia Ostinstitutu pod kierunkiem Wernera Radiga, któremu towarzyszyła Iryna Dobrianska. Zgromadzone zabytki znajdują się w muzeach archeologicznych w Krakowie i Jarosławiu. Obecnie jest to największe w Polsce, systematycznie badane osiedle wczesnosłowiańskie kultury praskiej przez profesora Michała Parczewskiego.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Warto zwiedzić:
- zabytkowy Grobowiec Skrzyńskich w Bachórzu, w tzw. Dębinie
- dworzec kolejki wąskotorowej w zespole kolejki wąskotorowej Przeworsk-Dynów
- barokowy kościół św. Wojciecha (1872–1873) ufundowany przez Wandę Ostrowską
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 1589
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 6 [dostęp 2022-01-22]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 10 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 7.
- ↑ Wiadomości bieżące. „Gospodarz”, s. 2, Nr 3 z 1 marca 1927.
- ↑ Prof. dr Werner Radig. Das Urnenfeld von Bachorz bei Dynow, Kr. Sanok, Fundbericht, "Deutsche Forschung im Osten". t. I, 1941, z.4 s.3-10. [cmentarzysko z epoki brązu w Bachórzu-Chodorówce: analiza antropologiczna]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Bachorzec, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 77.
| Siedziba gminy | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
|
