Bitwa pod Amba Alagi (1941)
| II wojna światowa, kampania wschodnioafrykańska | |||
 Hinduscy żołnierze podczas bitwy | |||
| Czas |
4−19 maja 1941 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
góra Amba Alagi i okolice | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa brytyjska przeciwko włoskim koloniom w Afryce Wschodniej | ||
| Wynik |
zwycięstwo aliantów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Położenie na mapie Etiopii  | |||
| 12°59′N 39°33′E/12,983333 39,550000 | |||
Bitwa pod Amba Alagi – bitwa II wojny światowej stoczona pomiędzy wojskami włoskimi a brytyjskimi i południowoafrykańskimi w paśmie górskim Amba Alagi w dniach od 4 do 19 maja 1941 roku, zakończona zwycięstwem aliantów.
Tło sytuacyjne[edytuj | edytuj kod]
Po wydarzeniach I wojny włosko-abisyńskiej, Włosi powrócili do Abisynii w 1930 roku, reinterpretując ustalenia terytorialne traktatu granicznego z Somalią na swoją korzyść. Po serii utarczek militarnych i politycznych (m.in. słynny kryzys abisyński w Lidze Narodów), w maju 1936 roku, po II wojnie włosko-abisyńskiej, Włosi zajęli Addis Abebę, zmuszając cesarza Haile Selassie I do ucieczki z kraju, i stworzyli Włoską Afrykę Wschodnią (wł. Africa Orientale Italiana), obejmującą tereny Erytrei, Abisynii oraz południowej Somalii.
10 czerwca 1940 roku Włosi wypowiedzieli wojnę Wielkiej Brytanii i Francji, a w lipcu i sierpniu zajęli część terytorium Sudanu i odebrali Brytyjczykom Somali Brytyjskie. Brytyjska kontrofensywa rozpoczęła się już w październiku. W styczniu 1941 roku indyjsko-brytyjskie dywizje uderzyły na Erytreę z terytorium Sudanu, a po klęsce Włochów w krwawym starciu pod Keren w kwietniu 1941 roku, głównodowodzący − książę Amedeo d’Aosta − wycofał resztki swych wojsk w górskie bezdroża Amba Alagi w Abisynii.
W skalistych stokach górskich wyżłobiono sieć tuneli, które miały służyć obrońcom jako schrony bojowe, a jednocześnie być magazynami amunicji i żywności. Włoscy żołnierze uważali tę pozycję za praktycznie nie do zdobycia.
Bitwa[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy atak na podejścia do Amba Alagi przypuściły 4 maja nadciągające z północy wojska brytyjskie generała-porucznika Williama Platta[1], który zastosował kleszczowy manewr uderzając jednocześnie ze wschodu i z zachodu[2].
Walka, prowadzona w trudnym górskim terenie, była niezwykle trudna, ale 12 maja Brytyjczykom przyszła z pomocą 1 Brygada Południowoafrykańska dowodzona przez brygadiera Dana Pienaara (która 20 kwietnia zmusiła do kapitulacji włoski garnizon w Dessie, około 320 km na południe od Amba Alagi) i do 14 maja kompleks górski Algi został całkowicie otoczony. Ostateczny szturm planowano na dzień następny, ale przypadkiem pocisk artyleryjski trafił włoski zbiornik paliwa i strumień ropy wypełnił ostatni zbiornik wody pitnej, zmuszając obrońców do zaprzestania oporu[3].
16 maja włoskie dowództwo rozpoczęło negocjować zawieszenie broni i ostatecznie książę Aosty kapitulował wraz ze swym sztabem przed naczelnym dowódcą brytyjskim, Alanem Cunninghamem 19 maja 1941 roku[4]. Kapitulacja ta oznaczała koniec zorganizowanego oporu Włochów w Afryce Wschodniej, chociaż niektóre odcięte garnizony walczyły aż do listopada[4].
Pamięć[edytuj | edytuj kod]
W 1953 roku nakręcono film La Pattuglia dell'Amba Alagi w reżyserii Flavio Calzavara, gloryfikujący włoskich obrońców[5].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Włoskie pojazdy porzucone przy drodze do Amba Alagi. -
Południowoafrykańska haubicoarmata 25-funtowa prowadzi ogień w stronę Amba Alagi. -
Bateria 4,5-calowych armat z południowoafrykańskiej 4 Brygady Artylerii Polowej w akcji. -
Książę Amedeo d’Aosta (drugi od lewej) rozmawia z gen. Mosleyem Mayne'em (pierwszy z lewej) o warunkach kapitulacji.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jaques 2007 ↓, s. 1796.
- ↑ Mackenzie 1951 ↓, s. 67.
- ↑ Mackenzie 1951 ↓, s. 67-70.
- ↑ a b Shinn, Ofcansky i Prouty 2004 ↓, s. 109.
- ↑ La Pattuglia dell'Amba Alagi. Filmweb. [dostęp 2020-08-14].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Compton Mackenzie: Eastern Epic. London: Chatto & Windus, 1951. (ang.).
- Tony Jaques: Dictionary of Battles and Sieges. Westport, Connecticut: Greenwood, 2007. (ang.).
- David Hamilton Shinn, Thomas P. Ofcansky, Chris Prouty: Historical Dictionary of Ethiopia. Lanham, MD: Scarecrow, 2004. (ang.).