Bocian białobrzuchy
| Ciconia abdimii[1] | |
| Lichtenstein, 1823 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
bocian białobrzuchy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 w okresie lęgowym poza okresem lęgowym | |
Bocian białobrzuchy[3] (Ciconia abdimii) – gatunek dużego ptaka brodzącego z rodziny bocianów (Ciconiidae), występujący w Afryce Subsaharyjskiej oraz w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego. Nie jest zagrożony.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Jest to gatunek monotypowy[4]. Epitet gatunkowy upamiętnia osmańskiego (pochodzenia albańskiego) gubernatora prowincji Dongola (obecnie Sudan): Bey El-Arnaut Abdima (1780–1827)[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]_(7011390701).jpg)
Czarny ptak z szarymi nogami, czerwonymi kolanami i stopami, szarym dziobem i białym upierzeniem na spodzie. Charakteryzuje się też czerwoną skórą wokół oczu i niebieską przy dziobie w okresie rozrodczym. Bocian białobrzuchy to najmniejszy spośród gatunków bociana. Jest jednak proporcjonalnie dosyć dużym ptakiem. Osiąga długość ciała około 80 cm i masę ciała 900–1100 g[6], a rozpiętość jego skrzydeł wynosi koło 140 cm[7]. Samica jest podobna do samca, ale nieznacznie mniejsza[7].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Bocian ten żyje na wolności w Afryce na południe od Sahary – od Senegalu do Etiopii, oraz w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego. Zimuje bardziej na południe aż po tereny Republiki Południowej Afryki[2].
Gatunek został raz odnotowany w Polsce w 1926 roku. Przypuszczalnie uciekł z ogrodu zoologicznego lub prywatnej hodowli. Zabito go pod Poznaniem[8].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]
Występuje na otwartych łąkach, pastwiskach, terenach rolniczych i sawannach, często w pobliżu wody, ale także na obszarach półpustynnych. Jego migracje związane są z występowaniem pory deszczowej[2][9].
Żywi się przede wszystkim szarańczami i gąsienicami, nie gardzi innymi większymi owadami. Niekiedy zjada również myszy, żaby, jaszczurki, małe ryby, mięczaki, kraby, krocionogi, skorpiony, szczury wodne i małe ptaki[2][9].
Lęgnie się w szeroko rozrzuconych koloniach, zwykle nie przekraczających 20 par. Gniazdo buduje z patyków i roślinności na drzewach, klifach lub dachach wiejskich chat[2][9]. Samica składa od dwóch do trzech jaj, czasami tylko jedno. Inkubacja w niewoli trwa około miesiąca. Młode opuszczają gniazdo po około dwóch miesiącach od wyklucia. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 4–5 lat[7].
Status
[edytuj | edytuj kod]Powszechnie spotykany na terenach swego występowania. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na postępujące niszczenie siedlisk[2][9].
Bocian białobrzuchy jest chroniony i obdarzany szacunkiem przez Afrykańczyków. Uważają oni, iż ptak przynosi szczęście. Jest też dla tubylców zwiastunem deszczu[7]. W Nigerii jednak na te ptaki się poluje, gdyż wykorzystywane są w medycynie ludowej[2][9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ciconia abdimii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e f g Ciconia abdimii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Ciconiidae Sundevall, 1836 - bociany - Storks (Wersja: 2015-09-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-12].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Storks, frigatebirds, boobies, darters, cormorants. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-11]. (ang.).
- ↑ James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Laboratory of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
- ↑ E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ptaki. Cz. 1. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 65. ISBN 83-7227-891-1.
- ↑ a b c d N. Bouglouan: Abdim’s Stork. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-07-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-24)]. (ang.).
- ↑ Wojciech Solarz: Ciconia abdimii Lichtenstein, 1823. [w:] Gatunki obce w Polsce [on-line]. Instytut ochrony przyrody PAN. [dostęp 2004-11-07].
- ↑ a b c d e Species factsheet: Ciconia abdimii. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-07-11]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagranie głosu i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).