Bylica

Bylica
	; Morfologia (bylica piołun)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	bylica
	Nazwa systematyczna
	Artemisia L.; Sp. Pl. 845. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Artemisia vulgaris L.
Synonimy
	Abrotanum Duhamel; Absinthium Mill.; Artanacetum (Rzazade) Rzazade; Artemisiastrum Rydb.; Artemisiella Ghafoor; Chamartemisia Rydb.; Draconia Heist. ex Fabr.; Dracunculus Ledeb.; Mausolea Bunge ex Poljakov; Oligosporus Cass.; Picrothamnus Nutt.; Seriphidium (Besser ex Less.) Fourr.; Sphaeromeria Nutt.; Turaniphytum Poljakov; Vesicarpa Rydb.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bylica (Artemisia L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 475 gatunków^[4]. Rośliny te występują w większości na półkuli północnej – w Europie, Azji i Ameryce Północnej, ale mniej liczne lub introdukowane gatunki spotykane są niemal wszędzie poza Antarktydą. Niektóre gatunki dominują na stepach lub półpustyniach, tworząc tzw. pustynie bylicowe^[5]. W Polsce rodzime są 4 gatunki, jako antropofity zadomowione występuje 6, a przejściowo dziczejących są 4. Liczne gatunki są uprawiane^[6].

Są to aromatyczne byliny i rośliny drewniejące o drobnych koszyczkach z kwiatami wiatropylnymi^[5]. Liczne gatunki wykorzystywane są jako rośliny lecznicze, przyprawowe i ozdobne^[5].

Rozmieszczenie geograficzne

Rośliny te występują głównie na obszarach suchych klimatu umiarkowanego na półkuli północnej – w Europie (55 gatunków), Azji (tylko w Chinach rośnie 170 gatunków) i Ameryki Północnej (50 gatunków)^[7]^[5]. Mniej liczne gatunki rosną w strefie równikowej i na półkuli południowej – w zachodniej części Ameryki Południowej, na wyspach Oceanii, jeden gatunek występuje w południowej Afryce^[5]. Jako rośliny introdukowane obecne są w Ameryce Środkowej, we wschodniej części Ameryki Południowej, w Australii i Nowej Zelandii^[4].

W polskiej florze występują cztery gatunki jako rodzime^[6]:

bylica miotłowa Artemisia scoparia Waldst. & Kit.
bylica polna Artemisia campestris L.
bylica pospolita Artemisia vulgaris L.
bylica skalna Artemisia eriantha Ten. ≡ A. umbelliformis subsp. eriantha (Ten.) Vallès-Xirau & Oliva Brañas^[4]

Do antropofitów zadomowionych w Polsce należą^[6]:

bylica austriacka Artemisia austriaca Jacq.
bylica boże drzewko Artemisia abrotanum L.
bylica dwuletnia Artemisia biennis Willd.
bylica draganek, b. estragon Artemisia dracunculus L.
bylica piołun Artemisia absinthium L.
bylica roczna Artemisia annua L.

Do gatunków przejściowo dziczejących (efemerofitów) w Polsce należą^[6]:

bylica nadmorska Artemisia maritima L.
bylica koreańska Artemisia siversiana Willd.
bylica Tourneforta Artemisia tournefortiana Rchb.
bylica werlocków Artemisia verlotiorum Lamotte

Morfologia

Rośliny roczne, byliny, półkrzewy i krzewinki szpalerowe. Niektóre gatunki są wiecznie zielone, inne okresowo zrzucają liście. Kwiaty zebrane są w drobnych koszyczkach, skupionych groniasto lub wiechowato.

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae. W obrębie rodziny należy do podrodziny Asteroideae, plemienia Anthemideae i podplemienia Artemisiinae^[8]

Wykaz gatunków

Osobny artykuł: Lista gatunków z rodzaju bylica.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-21].
↑ ^a ^b ^c ^d Artemisia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 75-76, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 36, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Genus Artemisia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-22].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-21].

[powo-4] Artemisia L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 75-76, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 36, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[E-7] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[grin-8] Genus Artemisia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-04-22].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]